Stanowisko pracy powinno być dostosowane do osoby, która będzie je zajmowała. Nie chodzi tu tylko o jego wymogi techniczne, takie jak wielkość monitora czy wysokość krzesła. Podstawowe znaczenie ma także stan zdrowia pracownika. Osoba z bardzo dużą wadą wzroku czy z poważnymi schorzeniami kręgosłupa nie będzie przecież mogła wykonywać każdej pracy. Aby ustalić kondycję fizyczną pracownika, zanim go dopuścimy do pracy, musimy go poddać wstępnym badaniom lekarskim. Tak samo jest, gdy przenosimy pracownika młodocianego na inne stanowisko pracy. Dotyczy to również innych podwładnych przenoszonych na stanowiska, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Jak przeprowadzane są takie badania? Kto je opłaca, a kto przeprowadza?

[srodtytul]Wybieramy gabinet[/srodtytul]

Badania mają sprawdzić pracownika pod kątem jego indywidualnych predyspozycji do pracy na określonym stanowisku w określonych warunkach, z uwzględnieniem czynników szkodliwych i uciążliwych występujących w środowisku pracy i wpływających na stan zdrowia danej osoby. Odbywają się na podstawie skierowania, które wystawia pracodawca.

Tu uwaga! Skierowanie na badanie jest dokumentem urzędowym, dlatego istotne jest, aby informacje w nim zawarte były aktualne. To pracodawca ponosi odpowiedzialność za ich treść. Skierowanie może być ważnym dowodem w postępowaniu sądowym, np. w przypadku gdy pracownik zapadł na chorobę zawodową.

Także pracodawca finansuje badania. Pracownik, który dostaje skierowanie, nie idzie do dowolnie wybranego gabinetu lekarskiego. Badania profilaktyczne są bowiem wykonywane w wyznaczonej przez pracodawcę placówce medycznej. Każda firma zatrudniająca pracowników musi mieć co najmniej roczną umowę czy to z lekarzem wykonującym indywidualną stosowną praktykę lekarską, czy np. z zakładem opieki zdrowotnej utworzonym w celu sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi. Tak nakazuje art. 12 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A06CC0DF429758A7E955B4149EA2016D?id=173845]ustawy z 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst. jedn. DzU z 2004 r. nr 125, poz. 1317 ze zm.)[/link]. Badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym albo brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy, albo przeciwwskazania zdrowotne do pracy na określonym stanowisku pracy.

[srodtytul]W godzinach zatrudnienia[/srodtytul]

Takie badania lekarskie powinny być przeprowadzane w miarę możliwości w godzinach pracy. Natomiast za czas pracy spędzony na wizytach u medyka pracownikowi przysługuje wynagrodzenie. A co jeśli pracodawca nie ma możliwości zorganizowania badań w godzinach pracy? Wówczas powinien udzielić pracownikowi wolnego w takim wymiarze, w jakim przebywał na badaniach.

Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy. Tak wynika z § 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9FD98F37DBED7BC7200A3B47F3F1047A?id=73966]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.)[/link].

Jeżeli badania odbywają się w innej miejscowości, to pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

[srodtytul]Kontrole okresowe[/srodtytul]

Pracownik musi się poddawać nie tylko badaniom wstępnym, ale i okresowym. Pracodawca kieruje na nie osoby pracujące już na danym stanowisku, przed zakończeniem ważności poprzedniego zaświadczenia.

Ponadto pracodawca kieruje jeszcze podwładnych na badanie kontrolne. Obejmuje to każdego pracownika, który był na zwolnieniu lekarskim dłużej niż 30 dni. Podwładny powinien poddać się takim badaniom w celu uzyskania orzeczenia lekarskiego przed ponownym podjęciem pracy.

[srodtytul]Choroba zawodowa[/srodtytul]

Zdarza się, że podczas badania lekarz stwierdzi u pracownika objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej. Dla pracodawcy oznacza to obowiązek przeniesienia pracownika do innej pracy. Takiej, która nie będzie go narażała na działanie czynnika, który wywołał objawy chorobowe. Takiego przeniesienia szef dokonuje na podstawie orzeczenia lekarskiego. W terminie i na czas określony w tym orzeczeniu. Jeżeli przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy. Mówi o tym art. 230 kodeksu pracy.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Pracodawca może uznać, że badaniom lekarskim powinny podlegać także osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych. Wówczas zasady odpłatności za takie badania powinien zawrzeć w osobnej umowie. Nie ma obowiązku ich finansowania.[/ramka]

[ramka][b]Dodatkowe analizy[/b]

Lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania, niż to określono we wskazówkach metodycznych, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika.[/ramka]

[ramka][b]Co powinno znaleźć się w umowie[/b]

Umowa z wybraną placówką medyczną powinna m.in. określać strony umowy oraz osoby objęte świadczeniami; zakres opieki zdrowotnej, który w odniesieniu do pracowników powinien obejmować co najmniej te rodzaje świadczeń, do których zapewnienia pracodawca jest obowiązany na podstawie kodeksu pracy, ustawy o służbie medycyny pracy i przepisów wydanych na ich podstawie; warunki i sposób udzielania świadczeń zdrowotnych, takich jak sposób rejestracji osób objętych umową, organizację udzielania świadczeń, tryb przekazywania zaświadczeń lekarskich o zdolności do pracy oraz sposób podania tych informacji do wiadomości zainteresowanych; sposób kontrolowania przez pracodawcę zlecającego badania wykonywania postanowień umowy; obowiązki zlecającego pracodawcy wobec placówki medycznej dotyczące przekazywania informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i pomiarów tych czynników, zapewnienia udziału w komisji BHP działającej na terenie zakładu pracy, zapewnienia możliwości przeglądu stanowisk pracy w celu dokonania oceny warunków pracy, udostępniania dokumentacji wyników kontroli warunków pracy w części odnoszącej się do ochrony zdrowia; wysokość należności, sposób jej ustalania, terminy płatności oraz tryb rozliczeń finansowych.[/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autorki

[mail=s.gortynska@rp.pl]s.gortynska@rp.pl[/mail][/i]