Przedsiębiorcy, którzy sprzedają towary lub usługi w kredycie kupieckim (czyli z odroczonym terminem płatności), nierzadko mają problemy z uzyskaniem zapłaty od odbiorcy. Problem ten może rozwiązać faktoring.

Po przesłaniu zestawienia faktur firmie faktoringowej klient otrzymuje zaliczkę na poczet należności. Zaliczka wynosi najczęściej 80 – 90 proc. wartości faktury brutto. Pozostała część jest wypłacana, gdy odbiorca przeleje pieniądze. Przedsiębiorca dostaje zatem gotówkę, którą może przeznaczyć na dowolny cel. Nie musi się martwić terminowością swojego kontrahenta, a ten korzysta z dłuższych terminów płatności.

[srodtytul]Nowości w ofertach[/srodtytul]

W zależności od tego, która strona transakcji bierze na siebie ryzyko niewypłacalności odbiorcy, faktoring występuje w wersji pełnej (właściwej, bez regresu) oraz niepełnej (niewłaściwej, z regresem). Ten ostatni rodzaj to finansowanie faktur przed terminem ich płatności bez przejęcia ryzyka niewypłacalności odbiorców. Ryzyko to pozostaje zatem po stronie klienta.

Faktoring pełny zyskuje na popularności w okresie gorszej koniunktury gospodarczej (w 2007 roku 71 proc. obrotów firm zrzeszonych w Polskim Związku Faktorów stanowił faktoring niepełny), oznacza zaś finansowanie faktur przed terminem ich płatności wraz z przejęciem ryzyka niewypłacalności odbiorców. Klient ma więc gwarancję, że otrzyma zapłatę za sprzedane towary lub usługi.

– Faktoring pełny łączy w sobie funkcję ochronną i funkcję finansowania. Jest to możliwe dzięki współpracy faktora z ubezpieczycielem kredytów kupieckich – mówi Jarosław Jaworski, prezes Coface Poland Factoring, firmy specjalizującej się w faktoringu pełnym i eksportowym.

Funkcja ochronna faktoringu pełnego zabezpiecza przed stratami spowodowanymi nieuregulowaniem należności; są one ubezpieczone w towarzystwie, z którym współpracuje firma faktoringowa. Zdarza się też, że przejęcie ryzyka niewypłacalności odbiorcy następuje na podstawie polisy, którą klient wykupił bezpośrednio u ubezpieczyciela (faktoring pełny z polisą klienta oferowany przez Raiffeisen Bank).

Coraz więcej instytucji proponuje też faktoring odwrotny (finansowanie dostawców). W tym przypadku bank płaci dostawcom klienta przed terminem płatności faktury lub w terminie płatności, finansując fakturę w dodatkowym okresie. Jak podkreślają eksperci z Bibby Financial Services, usługa ta cieszy się dużym zainteresowaniem z uwagi na prostotę, brak zabezpieczeń i szybkość, z jaką można udostępnić środki klientom.

Firmy oferują faktoring pełny i niepełny zarówno w obrocie krajowym, jak i zagranicznym. BGŻ w faktoringu zagranicznym dyskontuje wierzytelności, wypłacając zaliczkę w walucie faktury. Następnie klienci mają możliwość wynegocjowania z dilerem kursu, po jakim będą mogli kupić złote.

ING Commercial Finance oferuje też faktoring obsługowy (bez finansowania), a Bibby Financial Services uruchomił usługi przeznaczone specjalnie dla branż transportowej oraz tworzyw sztucznych.

[srodtytul]Nie tylko finansowanie[/srodtytul]

W ramach faktoringu klient, oprócz finansowania, otrzymuje również dodatkowe usługi. Ich zakres zależy od instytucji finansowej. Najczęściej spotykane to weryfikacja kontrahentów (we współpracy z wywiadowniami gospodarczymi), monitorowanie dłużników po upływie terminu płatności, windykacja miękka z postępowaniem sądowym i komorniczym włącznie, inkaso należności od dłużników, przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahentów. Arvato Services Polska podejmuje się też m.in. księgowania faktur, księgowania płatności, prowadzenia kont rozliczeniowych odbiorców.

BZ WBK Faktor podkreśla, że dyscyplinę płatniczą bardzo poprawia bieżące monitorowanie odbiorców zgłoszonych przez klienta do faktoringu. Obejmuje ono telefoniczne ponaglenia, wysyłanie upomnień, monitów, naliczanie odsetek za zwłokę. Coraz częściej firmy faktoringowe i banki oferują klientom dostęp online do aktualnej informacji o portfelu wierzytelności (kompleksowe raportowanie).

Bibby Financial Services w ramach standardowego finansowania dosyć często stosuje tzw. nadpłaty, czyli krótkoterminowe wypłaty środków ponad określoną w umowie procentową wielkość zaliczki. Takie dodatkowe zastrzyki pieniędzy oferowane są sprawdzonym klientom. Stanowią wsparcie w sytuacjach gwałtownego wzrostu potrzeb finansowych, np. w okresie płatności podatków lub gdy pojawia się okazja, by taniej kupić towary czy surowce. Dobrzy klienci mający przejściowe kłopoty mogą też liczyć na pomoc w uregulowaniu zaliczek na rzecz urzędu skarbowego lub ZUS.

[srodtytul]Bank czy firma faktoringowa[/srodtytul]

Przedsiębiorca ma do wyboru usługi faktoringowe świadczone przez wyspecjalizowaną firmę lub bank. Firmy faktoringowe zwykle podkreślają, że w bankach faktoring jest tylko jednym z wielu produktów, natomiast u nich jest podstawową specjalnością, co gwarantuje wysoką jakość obsługi.

– Faktoring w firmie faktoringowej jest bardziej elastyczny. Faktorzy stosują inne kryteria oceny transakcji niż banki. Są w stanie zaakceptować większe ryzyko – mówi Grzegorz Gebler, członek zarządu Fortis Commercial Finance.

Jak podkreśla Jarosław Jaworski z Coface Poland Factoring, banki na ogół stosują procedury analizy ryzyka zbliżone do kredytowych. – Firmy faktoringowe z kolei kładą większy nacisk na inne elementy oceny zdolności kredytowej, takie jak ocena potencjału firmy i jej możliwości rozwojowych, ocena jakości odbiorców i wierzytelności – dodaje Jarosław Jaworski.

Według Dawida Naglika, dyrektora Obszaru Usług Finansowych w Arvato Services Polska, banki proponują raczej dyskonto wierzytelności, a wyspecjalizowane podmioty realizują „prawdziwy” faktoring. – Warto zwrócić uwagę, że opłaty i prowizje w przypadku tych dwóch tak różnych produktów są odmienne – mówi Dawid Naglik.

Bankowcy podkreślają z kolei, że oferowany przez nich faktoring jest tańszy, bo bank ma własne środki i nie musi ich pożyczać. Poza tym cennik usług z zasady jest bardziej przejrzysty niż w firmach faktoringowych.

Jak mówią eksperci z Banku DnB Nord, banki przy ustalaniu ceny biorą pod uwagę cały dochód z obsługi danego klienta korzystającego u nich z różnych produktów. Dlatego oferowany przez nich faktoring może być znacząco tańszy niż w firmie faktoringowej mającej w ofercie właściwie jedną usługę.

– Obecnie banki nie ustępują już firmom faktoringowym pod względem operacyjnym; dotyczy to zwłaszcza systemów informatycznych – mówi Maciej Czyż z Departamentu Faktoringu w DnB Nord Polska.

Eksperci z Millennium podkreślają, że zawarcie umowy faktoringowej z dużą instytucją finansową ma większy wpływ na dyscyplinowanie odbiorców i stają się oni bardziej skłonni do terminowego regulowania zobowiązań.

Zdaniem Sebastiana Grabka, szefa faktoringu w HSBC Banku, produkty właściwie niczym się nie różnią, zatem z punktu widzenia klienta ważniejsze są cechy oferty poszczególnych faktorów.

– Na pewno trzeba zwrócić uwagę na jakość obsługi. Ważne jest, czy faktor dysponuje nowoczesnym systemem, jak szybko wypłaca zaliczki na rachunek firmy, czy zapewnia indywidualną obsługę ze strony doradcy, czy oferta obejmuje dodatkowe usługi związane z zarządzaniem należnościami – radzi Sebastian Grabek.

[ramka][b]Jakie warunki trzeba spełnić[/b]

Klient musi:

- prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą, spółkę osobową bądź spółkę kapitałową,

- mieć stałych odbiorców krajowych lub zagranicznych,

- współpracować z odbiorcami na podstawie kontraktów handlowych lub pojedynczych zamówień na dostawy,

- dokumentować obrót handlowy fakturami VAT oraz dokumentami potwierdzającymi dostawy,

- stosować odroczone terminy płatności w stosunku do odbiorców,

- nie wprowadzać do umów z odbiorcami zapisu o zakazie cesji (zbywania wierzytelności).[/ramka]

[ramka][b]Indywidualne negocjacje[/b]

- W Polsce działa kilkanaście firm specjalizujących się w faktoringu.Poza tym takie usługi świadczą też niektóre banki.

- Zwykle faktorzy (np. BZ WBK Faktor) pozwalają klientowi negocjować warunki umowy oraz ceny. Obecnie trudno liczyć na niskie marże, choćby takie, jakie były jeszcze rok temu. Dziś zwykle są one nie niższe niż 2 proc.

- Faktorzy zapewniają, że każda umowa z klientem ma indywidualny charakter. Jak podkreśla Bibby Financial Services, wobec branż niezbyt popularnych wśród firm faktoringowych (np. transport, spedycja) stosuje się specyficzne metody działania.

- Finansowanie udzielane klientom ma charakter obrotowy. Faktorzy wypłacają nawet do 100 proc. wartości zaakceptowanych faktur w ramach przyznanego limitu. Jest on odnawiany w miarę spłacania wierzytelności przez odbiorców. Działa to podobnie do limitu kredytowego w rachunku bieżącym.

- Jak podkreśla Bibby Financial Services, nie można sfinansować takich transakcji, w których istnieje zakaz cesji wierzytelności, transakcji zawieranych na próbę czy komisowych. Na finansowanie nie można też liczyć wtedy, gdy wierzytelności już zostały scedowane na inny podmiot (np. bank) w ramach zabezpieczenia kredytu.[/ramka]

[ramka][b]Zwykle dla średnich firm[/b]

- Oferta faktoringowa jest skierowana do wszystkich firm stosujących odroczone terminy płatności, zarówno z segmentu mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, jak i dużych korporacji. Usługą najbardziej zainteresowane są jednak średnie firmy, których roczne obroty wynoszą od 3 do 60 mln zł.

- Raiffeisen Bank oferuje faktoring firmom z obrotami powyżej 3,5 mln zł. Od pierwszego kwartału przyszłego roku poprzeczka ta zostanie obniżona do 500 tys. zł. Firmy muszą prowadzić pełną księgowość i działać na rynku przez minimum jeden pełny rok obrachunkowy.

- W ING Commercial Finance Polska firma starająca się o faktoring powinna mieć obroty powyżej 3,2 mln zł rocznie.

- Coface koncentruje się na przedsiębiorstwach o rocznych przychodach ze sprzedaży od ok. 50 mln zł w górę.

- HSBC Bank kieruje ofertę do podmiotów z sektora małych i średnich o obrotach rocznych powyżej 2 mln euro oraz do dużych przedsiębiorstw krajowych i międzynarodowych.

- Bibby Financial Services najchętniej obsługuje firmy małe i średnie o rocznych obrotach do 20 mln zł.

- Arvato Services Polska świadczy usługi podmiotom średnim i dużym realizującym wiele transakcji z licznymi odbiorcami. Jest aktywny w branżach: elektronicznej, przetwórstwa tworzyw sztucznych, spożywczej, meblowej, odzieżowej i obuwniczej, wydawniczej oraz budowlanej.[/ramka]