Dla samego pracownika otrzymanie poprawnego świadectwa pracy też jest bardzo istotne. Pozwala prawidłowo udokumentować historię zatrudnienia.
Pilnować terminu
Pracodawca musi wydać pracownikowi świadectwo pracy niezwłocznie w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem jego stosunku pracy. Jeśli nie jest to możliwe, dostarcza pracownikowi dokument najpóźniej w ciągu siedmiu dni od ustania stosunku pracy – za pośrednictwem poczty lub w inny skuteczny sposób.
Pracodawcy często błędnie interpretują ten przepis. Są przekonani, że mają siedem dni na wydanie świadectwa. Natomiast już w dniu ustania stosunku pracy z etatowcem (w ostatnim dniu jego pracy) szef powinien mieć przygotowane świadectwo, tym samym ma być gotowy do jego wydania.
Co ważne, jeśli pracownik domaga się świadectwa, zgłasza się do pracodawcy, aby je odebrać. Odwlekanie przez niego sporządzenia i wydania tego dokumentu jest zaś niezgodne z prawem.
Przykład
Pracownik, z którym rozwiązano stosunek pracy, nie rozliczył się z powierzonego mienia. Czy w związku z tym pracodawca może mu nie wydać świadectwa pracy bądź wstrzymać jego wydanie do czasu zwrotu powierzonego mienia? Nie. Pracodawca ma obowiązek niezwłocznego wydania świadectwa pracy bezpośrednio po zakończeniu stosunku pracy z pracownikiem zgodnie z art. 97 § 1 kodeksu pracy.
Kilka umów
Jeżeli pracownik pozostaje w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę zawartej na okres próbny lub na czas określony, ten musi wydać mu świadectwo obejmujące zakończone okresy zatrudnienia na podstawie takich umów, zawartych w okresie 24 miesięcy, począwszy od dnia zawarcia pierwszej z mich. Od 22 lutego 2016 r. zmienił się art. 97 § 1
1
k.p. w taki sposób, że wykluczono z niego „umowy zawarte w celu wykonania określonej pracy". Te angaże zostały bowiem wycofane z obrotu. Oczywiście dla takich umów trwających w dniu wejścia w życie zmian należy stosować dotychczasowe przepisy o wydaniu świadectwa pracy, czyli jak dla innych umów.
Przykład
Pracownik zakończył właśnie okres próbny. Szef będzie z nim zawierał kolejną umowę, tym razem na czas określony. Po niej planuje podpisać kolejny angaż na czas nieokreślony. Czy w takiej sytuacji pracodawca musi wystawić świadectwa pracy? Czy po każdej zakończonej umowie należy je wydać, jeżeli istnieje ciągłość zatrudnienia? Pracodawca nie musi wydawać etatowcowi świadectwa pracy po rozwiązaniu każdej umowy terminowej, lecz wystawia jedno zbiorcze obejmujące wszystkie angaże zawarte w 24 miesiącach.
Wydaje się je w dniu upływu tego terminu, czyli po 24 miesiącach, licząc od zawarcia pierwszej umowy terminowej. Jeżeli jednak rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy nawiązanej przed upływem 24 miesięcy przypada po upływie tego terminu, świadectwo wystawia się w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy.
Żądanie trzeba uwzględnić
Na pisemne żądanie pracownika szef musi mu wydać świadectwo po rozwiązaniu każdej umowy terminowej. Podwładny może w każdym czasie żądać wystawienia tego dokumentu w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem każdej umowy terminowej lub takiego dotyczącego łącznego okresu zatrudnienia na podstawie takich umów, przypadającego przed zgłoszeniem żądania jego wydania. W takim przypadku pracodawca wystawia świadectwo w ciągu siedmiu dni od złożenia pisemnego wniosku pracownika.
Angaż bezterminowy odrębnie
Świadectwo pracy wydane na podstawie art. 97 § 1
1
k.p. (czyli dokumentujące zatrudnienie na umowach terminowych) nie obejmuje umowy na czas nieokreślony. Okres zatrudnienia na podstawie takiego angażu należy więc wykazać w odrębnym dokumencie wydanym pracownikowi w dniu rozwiązania tej umowy.
W konsekwencji, w razie zawarcia po okresie próbnym umowy na czas nieokreślony należy wystawić osobne świadectwo za okres próbny. Wydaje się je pracownikowi w dniu rozwiązania tego angażu.
Ważna treść
W świadectwie pracy należy podać informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a także inne dane niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i z ubezpieczenia społecznego. Zamieszcza się w nim też wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika w świadectwie podaje się również informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz uzyskanych przez pracownika kwalifikacjach.
W świadectwie należy także zamieścić pouczenie, czyli informację o tym, że etatowiec może w ciągu siedmiu dni od jego otrzymania wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie tego dokumentu. Jeśli szef nie uwzględni tego wniosku, pracownikowi przysługuje w ciągu siedmiu dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy.
Sąd wymusi poprawki w dokumencie
Pracownik ma roszczenie o naprawienie szkody wynikającej z tego, że pracodawca nie wydał w terminie lub wystawił niewłaściwe świadectwo pracy. Odszkodowanie sięga wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu, ale nie dłużej niż za sześć tygodni. Orzeczenie o odszkodowaniu w związku z wydaniem niewłaściwego świadectwa pracy stanowi podstawę do zmiany tego dokumentu. Jeśli sąd uwzględni powództwo pracownika, pracodawca musi niezwłocznie, nie później niż w ciągu trzech dni od uprawomocnienia się wyroku w tej sprawie, wydać nowe świadectwo pracy.