Zgodnie z art. 152 § 1 kodeksu pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego to prawa nie może się zrzec patrz ramka. Jego celem jest przede wszystkim regeneracja (wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 1998 r., I PR 7/88).
Podanie na piśmie
Na wniosek pracownika umotywowany ważnymi powodami może dojść do przesunięcia terminu zaplanowanego urlopu wypoczynkowego (art. 164 § 1 k.p.). Zmiana daty jest też dopuszczalna ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, jeżeli nieobecność etatowca poważnie zakłóciłaby tok pracy.
Jednak pracodawca skorzysta z tego przywileju tylko wtedy, gdy obecności pracownika w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili startu wakacji (art. 167 § 1 k.p.). Gdyby bowiem takie powody były znane, pracodawca nie udzieliłby urlopu, wiedząc, że odwoła pracownika i będzie musiał później zapłacić za takie wezwanie.
Ustawodawca nie określił formy, w jakiej odwołuje się z urlopu. Lepiej jednak przyjąć zwyczajowo stosowaną w firmie postać, np. pismo czy nawet e-mail >patrz ramka.
Przykład
Główna księgowa firmy złożyła wniosek o udzielenie planowanego urlopu od 14 do 29 marca 2016 r. 14 marca wyjechała do Włoch na narty. Następnego dnia, będąc już za granicą, odebrała telefon z informacją, że w firmie zjawili się pracownicy urzędu skarbowego, aby przeprowadzić kontrolę podatku od towarów i usług (VAT) za lipiec-październik 2015 r. Prezes uznał, że obecność głównej księgowej w spółce podczas kontroli jest niezbędna. Nie ma bowiem innych osób działu księgowości kompetentnych do udzielania informacji i pomocy. Jedyny pracownik księgowości, który został w firmie, pracuje w niej od niedawna i nie jest upoważniony do kontaktów z organami skarbowymi. Według pracodawcy zaistniały szczególne okoliczności, aby główną księgową odwołać z wakacji.
Nakłady do zwrotu
Wzywając z urlopu wypoczynkowego, pracodawca powinien mieć świadomość, że jego obowiązkiem jest pokrycie kosztów poniesionych przez etatowca w bezpośrednim związku z odwołaniem z wakacji. Aby uzyskać taką refundację, pracownik przedstawia dowody poniesionych wydatków.
Przykład
Pani Antonina, pracownik menedżer spółki Stal-met, 14 stycznia 2016 r. wyjechała z rodziną na zaplanowany urlop do Egiptu. 18 stycznia prezes telefonicznie odwołał ją z urlopu, bo zgłosił się kontrahent z Chin, aby podpisać umowy na dostawę towarów produkowanych przez Stal-met. Jak uzasadniał ustnie prezes, obecność pani Antoniny jest niezbędna i kluczowa dla podpisania przez spółkę kontraktu wartego kilkaset tysięcy złotych, zwłaszcza że już wcześniej prowadziła rozmowy z tym klientem. Jednocześnie pracodawca zapewnił, że pokryje koszty odwołania z urlopu. Niezwłocznie po rozmowie przeprowadzonej z pracodawcą pani Antonina znalazła samolot do Warszawy, który 19 stycznia lądował na Okęciu. Pracodawca pokryje więc zarówno opłacony już przez nią pobyt w hotelu w Egipcie, jak i wykupioną przez nią wycieczkę do Jordanii oraz zwróci cenę biletu lotniczego z Hurghady do Warszawy.
Kiedy wypoczynek
Pracownik nabywa kolejny urlop wypoczynkowy 1 stycznia danego roku, a więc w każdym następnym roku kalendarzowym (uchwała SN z 4 kwietnia 1995 r., I PZP 10/95). Pracodawca musi zatem udzielić urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Nie może go więc dać przed nabyciem prawa do wakacji (wyrok SN z 7 czerwca 2011 r., II PK 314/10).
