Art. 78 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej tworzy podstawy prawne do reakcji organów gminy na informacje dotyczące wykonywania działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami.
Ustala także procedury postępowania w przypadku stwierdzenia innych ważnych okoliczności, takich jak zagrożenie życia lub zdrowia, niebezpieczeństwo powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia zasad ochrony środowiska w wyniku wykonywania działalności.
Gdy takie okoliczności wystąpią, wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma obowiązek zawiadomienia właściwych organów administracji publicznej o uzyskanych informacjach. Chodzi o organy, które:
- sprawują funkcje policji gospodarczej;
- są organami kontroli bądź nadzoru nad działalnością gospodarczą;
- są organami koncesyjnymi;
- są organami zezwalającymi;
- są organami rejestrowymi w zakresie regulowanej działalności gospodarczej.
Przepis nie wskazuje natomiast na to, aby organami zawiadomionymi miały być np. Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straż Graniczna, prokurator lub sąd. Zawiadomione organy mają obowiązek powiadomić organy gminy o podjętych w sprawie czynnościach.
W przypadku braku możliwości zawiadomienia wójt, burmistrz lub prezydent miasta może nakazać, w drodze decyzji, wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej na czas niezbędny, nie dłuższy niż 3 dni.
Jak podkreśla Cezary Kosikowski, warunek ten jest praktycznie bez sensu, jeśli zważyć, że w obecnej dobie rozwoju środków porozumiewania się zawiadomienie właściwego organu nie powinno natrafiać na najmniejsze przeszkody natury technicznej (komentarz do art. 78 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, www.lexpolonica.pl).
Mogą natomiast wystąpić inne kłopoty, np. wójt nie jest pewien tego, kogo ma zawiadomić, bądź też próby zawiadomienia są odpierane przez organy, które uważają się za niewłaściwe w sprawie. Albo też zawiadomienie odbywa się w czasie wolnym od pracy (np. tzw. długie weekendy, ferie świąteczne).
Decyzji nakazującej wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej w razie stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności wójt nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.
