Organy podatkowe potwierdzają, że w sytuacji gdy przekształcenie nie prowadzi do zwiększenia majątku, nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.
Równość majątkowa
Problem ten rozpatrywała ostatnio Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 2 listopada 2012 r. (IPPB2/436-383/12-4/AF).
Sprawa dotyczyła spółki z o.o., która jest podatnikiem CIT i podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Spółka rozważa przekształcenie w spółkę osobową w trybie art. 55
1
(dalej: k.s.h.). W wyniku tej operacji udziałowcami nowego podmiotu będą osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w Polsce.
Na moment przekształcenia w spółce nie będzie jakichkolwiek zysków niepodzielonych z lat poprzednich ani kapitałów zapasowych czy rezerwowych. Cały dotychczasowy majątek z mocy prawa stanie się majątkiem spółki osobowej. Stosując zasadę kontynuacji, wynikającą z art. 55
3
k.s.h., wszystkie prawa i obowiązki przekształcanej spółki z mocy prawa będą przysługiwać spółce osobowej.
Wnioskodawca wyjaśnił też, że w związku z tą operacją grono wspólników się nie zmieni, tj. do spółki osobowej nie przystąpi żaden nowy wspólnik, który swoim wkładem mógłby zwiększyć jej majątek. Żaden z dotychczasowych udziałowców nie wniesie do niej nowego wkładu.
Dodatkowo przewiduje się, że na moment przekształcenia spółka może wykazywać stratę z działalności bieżącej. Prezentując własne stanowisko spółka napisała, że przekształcenie nie będzie skutkować powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż nie nastąpi zwiększenie majątku spółki w rozumieniu art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC).
Kiedy dochodzi do zmiany umowy
Izba Skarbowa zgodziła się z argumentacją spółki. Przypomniała, że na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k i pkt 2 ustawy o PCC podatkowi temu podlegają umowy spółki oraz zmiany tych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania. Z art. 1 ust. 3 pkt 3 tej ustawy wynika natomiast, że w przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa się przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o PCC obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, a podstawą opodatkowania przy przekształceniu lub łączeniu spółek jest wartość wkładów do spółki osobowej powstałej w wyniku przekształcenia albo wartość kapitału zakładowego spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia lub połączenia. Wynika z tego, że przedmiotem opodatkowania jest taka zmiana umowy spółki, dotycząca przekształcenia spółki kapitałowej w osobową, w związku z którą dojdzie do zwiększenia majątku spółki osobowej.
W tej sytuacji organ podatkowy stwierdził, że jeżeli nie dojdzie do zwiększenia majątku spółki przekształconej, tj. wartość majątku spółki osobowej nie będzie większa niż wartość kapitału zakładowego spółki przekształcanej (spółki z o.o.), to w PCC nie powstanie obowiązek podatkowy.
Podobne stanowisko zajęła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 17 maja 2012 r. (IPPB2/436-88/12-4/AF). Stwierdziła, że w przypadku gdy w związku z przekształceniem spółki jej wspólnicy nie wniosą do niej dodatkowych składników majątkowych, nie dochodzi do zwiększenia majątku przekształconej spółki osobowej. Nie będzie zatem obowiązku zapłaty PCC.
Przypadek spółki komandytowo-akcyjnej
Potwierdza to również interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 czerwca 2011 r. (ILPB2/436-104/11-2/MK). W tym przypadku z pytaniem zwrócił się notariusz, który ma uczestniczyć w przekształceniu spółek kapitałowych w spółki komandytowo-akcyjne (SKA). W efekcie majątek spółek kapitałowych stanie się majątkiem SKA i – co ważne – nie zostanie zwiększony.
Organ podatkowy uznał, że jeśli wynikiem przekształcenia nie będzie zwiększenie majątku spółki komandytowo-akcyjnej, to czynność ta nie będzie podlegała PCC. Oznacza to, że wnioskodawca jako płatnik nie będzie zobowiązany do obliczenia i pobrania tej daniny.
Dodatkowo wyjaśnił, że pojęcie kapitału zakładowego ustawodawca łączy ze spółką kapitałową, natomiast spółce osobowej pozostawia wartość wkładów jako podstawę opodatkowania. Nie ma zatem żadnego uzasadnienia prawnego, aby zmianę umowy spółki wiązać w przypadku spółki komandytowo-akcyjnej wyłącznie z podwyższeniem jej kapitału zakładowego, wykluczając badanie, czy w wyniku zawartej umowy nie doszło do zwiększenia majątku spółki.
W przypadku SKA jej majątek stanowią zarówno wkłady wnoszone przez komplementariuszy, jak i wnoszone przez akcjonariuszy, przy czym wkłady wnoszone przez tych ostatnich tworzą kapitał zakładowy. Komplementariusz również może wnieść wkład na kapitał zakładowy.
Uzyskuje wówczas status akcjonariusza. Stąd podstawą opodatkowania będzie w podobnej sytuacji suma wszystkich wkładów w spółce osobowej – zarówno tych tworzących kapitał zakładowy, jak i pozostałych – o jaką zostanie zwiększony majątek spółki.
