W szczególnych sytuacjach, jeżeli przedsiębiorca-powód dochodzi roszczeń pieniężnych, sąd może zakończyć szybko sprawę poprzez wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W postępowaniu tym sąd działa z urzędu, co oznacza, że przedsiębiorca nie ma wpływu na tryb załatwienia jego sprawy, choć oczywiście jest to dla niego korzystne, bowiem ma szansę na szybkie i sprawne wydanie rozstrzygnięcia.

Sąd nie może wydać w tym trybie nakazu zapłaty, jeżeli roszczenie jest oczywiście bezzasadne, przytoczone okoliczności budzą wątpliwość, zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego, gdy miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju. Wtedy sprawa od razu jest kierowana na rozprawę.

Jeżeli sąd uzna, że roszczenie powoda jest zasadne, to wydaje nakaz zapłaty i nakazuje pozwanemu, aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami, albo w tym terminie wniósł sprzeciw. O prawie do złożenia sprzeciwu pozwany pouczany jest przez sąd w momencie doręczenia mu nakazu zapłaty.

Jeżeli pozwany wniesie swój sprzeciw, to nakaz upominawczy traci moc, czyli jest traktowany tak, jakby nigdy nie był wydany, a sprawa toczy się od nowa. Pismo zawierające sprzeciw pozwany powinien wnieść do sądu, który wydał nakaz, a w przypadku wydania nakazu przez referendarza sądowego nakaz powinien być wniesiony do sądu, przed którym wytoczono powództwo.

75 proc. uiszczonej opłaty sąd zwraca z urzędu stronie po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym

Sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym powinien spełniać te same wymagania, co zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, czyli np. powinien zostać złożony na urzędowym formularzu.

Jak wskazał SN w postanowieniu z 28 listopada 1969 r. (I CZ 140/69, OSNC z 1970 r. nr 12, poz. 224), sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym nie może być zwrócony pozwanemu wskutek niedołączenia przez niego odpisu sprzeciwu dla strony przeciwnej.

Właśnie ze względu na łatwość zaskarżenia, a w konsekwencji uchylenia nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, nakaz ten dla przedsiębiorcy ma mniejsze znaczenie. Tak naprawdę stanowi on bowiem tylko propozycję polubownego załatwienia sprawy, z której pozwany może, ale nie musi skorzystać. Jeżeli bowiem pozwany złoży swój sprzeciw, to nakaz od razu traci swoją moc, a postępowanie jest rozpoznawane w normalnym trybie, przewidzianym do rozstrzygania tego typu roszczeń.

Jeśli jednak pozwany wyrazi wolę polubownego załatwienia sporu i nie złoży swojego sprzeciwu, to przedsiębiorca-powód otrzyma rozstrzygnięcie swojej sprawy w krótkim terminie, bez konieczności prowadzenia postępowania sądowego. W takim przypadku, czyli po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty na skutek niewniesienia sprzeciwu przez pozwanego, sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu.

Przedsiębiorca nie musi zatem występować o wydanie klauzuli wykonalności, co również wpływa na szybsze załatwienie sprawy.

Podstawa prawna: