Z reformą wydłużającą drogę zawodową wprowadzono możliwość wcześniejszego przejścia na tzw. częściową emeryturę. Pierwsze osoby skorzystają z niej jeszcze w 2013 r. Zapewnił to dodany ustawą z 11 maja 2012 r. art. 26b. Określa on warunki niezbędne do przyznania tego świadczenia.
Z takiej szansy będą mogli skorzystać 62-letnia kobieta, legitymująca się co najmniej 35-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, i 65-letni mężczyzna, mający uzbierany co najmniej 40-letni staż ubezpieczeniowy. Ale świadczenie, które mogliby pobierać, będzie stanowić jedynie 50 proc. pełnej emerytury, a więc tej, jaką dostaliby, gdyby dotrwali w zatrudnieniu do pełnego wieku emerytalnego.
Oczywiście po ukończeniu podwyższonego, pełnego wieku emerytalnego częściowy emeryt będzie mógł złożyć wniosek o przyznanie mu docelowego 100-proc. świadczenia. Jego wysokość będzie jednak pomniejszona o kwoty wypłaconego świadczenia częściowego.
Jakie warunki
Emerytura częściowa będzie przysługiwać po spełnieniu przesłanek w dodanym art. 26b ustawy emerytalnej, a nie po osiągnięciu wieku emerytalnego jak przy pełnej emeryturze w powszechnym czy obniżonym wieku emerytalnym. A to przesądza – moim zdaniem – że będzie traktowana analogicznie jak obecnie wcześniejsza emerytura pracownicza, która przysługuje z racji spełnienia warunków, a nie osiągnięcia wieku emerytalnego.
To z kolei oznacza, że przed ukończeniem wieku uprawniającego do przyznania tego świadczenia (a nie wieku emerytalnego w rozumieniu przepisów o sus) nie będzie ochrony z art. 39 k.p. Na szczęście na praktyczne rozwikłanie tego problemu przyjdzie nam trochę poczekać.
Co prawda furtka na wcześniejszy finisz aktywności zawodowej przed ukończeniem stopniowo podwyższanego wieku emerytalnego otworzy się dla ubezpieczonych już w 2013 r., ale w bardzo wąskim zakresie.
W przyszłym roku na częściowe pieniądze emerytalne będą mogli liczyć jedynie panowie, i to tylko ci urodzeni między styczniem a wrześniem 1948 r.
Mężczyznom lepiej
Oni, w czasie kiedy będą mogli się zdecydować, czy wybrać częściowe świadczenie, czy popracować do powszechnego wieku gwarantującego im 100-proc. emeryturę, a może zdecydować się na połączenie jednego z drugim (nie trzeba bowiem kończyć angażu, aby uzyskać prawo i pobierać połowiczną emeryturę), nadal zostaną pod ochroną z art. 39 k.p.
A to dlatego, że są w okresie przedemerytalnym – poprzedzającym ukończenie obowiązującego ich podwyższonego powszechnego wieku emerytalnego.
Ponieważ „męski” wiek emerytalny podskoczy docelowo jedynie o dwa lata, to mężczyzna, który może iść na częściowe świadczenie, nie będzie musiał obawiać się wypowiedzenia szefa. Czteroletni parasol ochronny zawsze bowiem będzie obejmował 65-latków.
Przykład
Urodzony w październiku 1953 r. pan Krzysztof będzie mógł przejść na pełną emeryturę w październiku 2020 r., po ukończeniu 67. roku życia. Ochrona jego etatu z art. 39 k.p. rozpocznie się w październiku 2016 r. po 63. urodzinach.
W czasie trwającej ochrony pan Krzysztof będzie mógł zdecydować, czy złożyć wniosek o częściowe świadczenie (może to zrobić od października 2018 r., czyli po ukończeniu 65 lat), czy pracować jeszcze do 67. roku życia i pobierać od razu 100-proc. emeryturę.
Dla kobiet później
Z częściowego przywileju panie będą mogły skorzystać dużo później – praktycznie dopiero w 2021 r. Taka szansa otworzy się zatem przed rocznikiem 1959. One jako pierwsze do przejścia na pełną emeryturę będą bowiem musiały osiągnąć wiek emerytalny powyżej 62. roku życia.
Kobiety urodzone do końca września 1958 r. będą mogły przejść na pełną emeryturę w wieku niższym niż 62 lata, zaś panie urodzone między październikiem a grudniem 1958 r. będą mogły zakończyć aktywność zawodową dokładnie w wieku 62 lat (w 2020 r.).
To zaś powoduje, że w praktyce instytucja częściowej emerytury dla płci pięknej uruchomi się w 2021 r., kiedy etatowe zatrudnienie będą kończyć kobiety urodzone między styczniem a wrześniem 1959 r. Wtedy te panie mają szansę skorzystać z przejścia na 50-proc. świadczenie, ponieważ ich powszechny wiek emerytalny będzie wyższy niż ten uprawniający do częściowego senioralnego (62 lata).
Kobiety urodzone w styczniu 1971 r. i później będą w najgorszej sytuacji. Wybierając częściową emeryturę po ukończeniu wymaganych 62 lat i spełnieniu przesłanek stażowych, nie będą podlegać ochronie przedeme rytalnej na cztery lata przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.
Ten wynosić będzie w tym okresie ponad 66 lat. Dla pań urodzonych w październiku 1973 r. już pełne 67 lat. Pod ochronę wpadną dopiero w wieku 63 lat. To oznacza prawo do świadczenia bez gwarancji etatu nawet przez rok.
