Choć nasz zakład nie jest duży, w zakresie bhp obsługuje nas firma zewnętrzna. Co miesiąc w zamian za świadczone usługi wystawiają fakturę na zryczałtowaną, całkiem pokaźną kwotę. Nie mają u nas zbyt wiele do zrobienia: szkolenie okresowe pracowników odbywa się przecież np. raz na dwa lata. Czy można np. przeszkolić własnego pracownika, aby był uprawniony do prowadzenia spraw bhp w firmie?
– pyta czytelnik.
Tak
, pracownik może wykonywać zadania z zakresu bhp, jednak musi mieć określone kwalifikacje. Ponadto warto przyjrzeć się usługom świadczonym dotychczas przez zewnętrzną firmę.
Być może wykonuje ona więcej zadań niż tylko szkolenia pracowników. Jeśli nie, to może wysokość wynagrodzenia określona w umowie jest nieadekwatna do zakresu świadczonych usług. W takiej sytuacji dobrze byłoby przenegocjować warunki finansowe umowy.
Decyduje stan zatrudnienia
Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy (art. 207 § 1 kodeksu pracy). Jeśli zatrudnia
- więcej niż 100 pracowników, tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej służba bhp) pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp,
- do 100 pracowników, powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Rozwiązania w zakresie bhp determinowane są zatem liczbą osób na etatach w danym zakładzie pracy.
Dużo zadań
Pracodawca może sam wykonywać zadania służby bhp, jeśli ukończył niezbędne szkolenie w tym zakresie i zatrudnia do 10 pracowników albo do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (art. 237
11
§ 1).
Grupy działalności, kategorie ryzyka i stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grup działalności określa załącznik nr 2 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 listopada 2002 w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (DzU nr 200, poz. 1692 ze zm.).
, dalej rozporządzenie o służbie bhp) wymienia 22 zadania tej służby, a więc i pracownika zatrudnionego przy innej pracy, któremu powierzono te obowiązki (§ 2 ust. 1).
Należą do nich m.in. :
- przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pracy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy, oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
- bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,
- współdziałanie z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, w szczególności przy organizowaniu okresowych badań lekarskich pracowników.
Wiele z nich wymaga specjalistycznej wiedzy, dlatego rozporządzenie o służbie bhp określa także szczegółowe wymagania dotyczące kwalifikacji, a art. 237
11
§ 2 k.p. zobowiązuje do odbycia odpowiedniego szkolenia.
Wymagane kwalifikacje
W świetle § 4 ust. 5 rozporządzenia o służbie bhp pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp, powinien mieć co najmniej tytuł zawodowy technika bhp. Osoba z takimi kwalifikacjami może pełnić funkcję inspektora do spraw bhp. Wyższe stanowiska w zakresie służby bhp wymagają wyższych kwalifikacji, np.
- specjalistą do spraw bhp może być osoba mająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp, studia podyplomowe w zakresie bhp oraz co najmniej rok stażu pracy w służbie bhp,
- głównym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba mająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej pięcioletni staż pracy w służbie bhp.
Szkolenia to konieczność
Poza dbałością o stan bhp pracodawca musi także zapewnić systematyczne szkolenia pracowników w zakresie bhp (art. 94 pkt 4 k.p.). Postępuje przy tym według rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 180, poz. 1860 ze zm., dalej rozporządzenie o szkoleniach bhp).
Tu zostały bowiem określone szczegółowe zasady i zakres szkolenia, wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia, sposób dokumentowania oraz przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być zwolnieni z określonych rodzajów szkolenia.
Zgodnie z § 5 rozporządzenia o szkoleniach bhp pracodawca organizujący i prowadzący szkolenie oraz jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bhp powinni zapewnić m.in. wykładowców i instruktorów mających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolących.
Przez przygotowanie dydaktyczne należy rozumieć ukończenie kształcenia lub szkolenia przygotowującego do prowadzenia szkoleń z zakresu bhp w sposób zapewniający wysoką efektywność, z uwzględnieniem odpowiednich dla określonych grup uczestników szkolenia i rodzajów szkolenia: form organizacyjnych i metod szkolenia oraz środków dydaktycznych.
Tak stanowi § 1a pkt 4 rozporządzenia o szkoleniach bhp, a w załączniku do tego aktu prawnego można znaleźć ramowe programy szkolenia.
Gdy pracodawca sam wykonuje zadania służby bhp, przed ich podjęciem odbywa szkolenie przeprowadzone w formie kursu lub seminarium według programu opracowanego według załącznika nr 1 do rozporządzenia o szkoleniach bhp. Jest z tego zwolniony, jeśli spełnia wymagania kwalifikacyjne dla służby bhp.
Autorka jest prawnikiem w WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr
Czytaj więcej w serwisach:
