W razie rozwiązania lub wygaśnięcia umowy pracodawca musi niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Taki obowiązek wynika wprost z art. 97 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link]. Jedynie w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia angażu z osobą, z którą dotychczasowy pracodawca nawiązuje kolejną umowę bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej, świadectwo wydaje się wyłącznie na wniosek podwładnego.
[srodtytul]Szczegóły w rozporządzeniu[/srodtytul]
Jak zgodnie z literą prawa wydać świadectwo? Reguluje to [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0AEBFF6B8E9CCDE783126F27E2D99879?id=73959]rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (DzU nr 60, poz. 282)[/link].
Zgodnie z § 2 ust. 2 tej regulacji pracodawca wydaje świadectwo pracy bezpośrednio pracownikowi. Jeśli nie ma takiej opcji, wręcza je osobie pisemnie upoważnionej przez pracownika. Wydanie tego dokumentu powinno nastąpić w dniu, w którym ustaje stosunek pracy. Gdy wydanie świadectwa pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej nie jest możliwe, szef ma obowiązek wysłać je pracownikowi lub osobie upoważnionej albo doręczyć w inny sposób, nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia ustania stosunku pracy.
A co, gdy stosunek pracy wygasa z powodu śmierci pracownika – czy trzeba wystawić świadectwo także wtedy? Tak. Pracodawca musi wówczas sporządzić dokument i włączyć go do akt osobowych pracownika. Z wnioskiem o wydanie przez pracodawcę świadectwa pracy może wystąpić członek rodziny zmarłego lub inna osoba będąca jego spadkobiercą. Mówi o tym § 3 rozporządzenia.
[srodtytul]Jakie informacje zawsze...[/srodtytul]
Co wpisać w świadectwie? Zakres informacji wynika z art. 97 § 2 k.p. oraz z rozporządzenia. Generalnie dane podzielić można na te, które pracodawca ma obowiązek zawsze zamieścić w świadectwie pracy, i te, które zamieszcza tylko, jeżeli pracownik wystąpi z takim żądaniem.
[b]Na obowiązkową treść świadectwa składają się informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczenia społecznego[/b]. Takimi są w szczególności informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk i trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy.
Jeżeli rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w drodze wypowiedzenia przez pracodawcę lub w drodze porozumienia stron z przyczyn określonych w ustawie o zwolnieniach grupowych, to informacja o tym powinna być zamieszczona w świadectwie pracy.
Z rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie tej ustawy wiążą się bowiem szczególne uprawnienia ubezpieczeniowe (zasiłki dla bezrobotnych i emerytury).
Do danych potrzebnych do ustalenia uprawnień pracowniczych i ubezpieczeniowych zgodnie z rozporządzeniem zalicza się także informacje dotyczące:
- wymiaru czasu pracy pracownika w czasie trwania stosunku pracy,
- wykorzystania dodatkowego urlopu albo innego uprawnienia lub świadczenia przewidzianego w przepisach [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] albo prawa pracy,
- należności ze stosunku pracy uznanych i niezaspokojonych przez pracodawcę z powodu braku środków finansowych do dnia ustania stosunku pracy,
- okresu korzystania z urlopu bezpłatnego i podstawy prawnej jego udzielenia,
- wykorzystanego urlopu wychowawczego,
- liczby dni, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie chorobowe w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy,
- wykorzystania w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, zwolnienia na opiekę nad dzieckiem,
- okresu, za który pracownikowi przysługuje odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia stosunku pracy na podstawie art. 36[sup]1[/sup] § 1 k.p.,
- okresu: odbytej czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych; wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze,
- okresów nieskładkowych uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty, które przypadają w okresie zatrudnienia u pracodawcy wydającego świadectwo pracy.
[srodtytul]... a które na wniosek[/srodtytul]
Na żądanie pracownika firma musi zamieścić informacje o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach. Wyliczenie dotyczące zamieszczanych informacji zawarte w rozporządzeniu jest zamknięte. A to oznacza, że innych informacji pracodawca w świadectwie pracy zamieszczać nie musi.
Przy czym w rozporządzeniu nie została wymieniona liczba godzin nadliczbowych, które pracownik przepracował w danym roku kalendarzowym. Przyjmuje się jednak, że i taką informację trzeba podać w świadectwie.
[srodtytul]Prostowanie błędów[/srodtytul]
Zdarzyć się może, że wydane świadectwo będzie zawierało informacje niezgodne z prawdą. Niekiedy dane są po prostu niepełne. W takiej sytuacji prostuje się nieprawidłowości.
Na podstawie art. 97 § 2[sup]1[/sup] k.p. [b]pracownik może w terminie siedmiu dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o jego sprostowanie[/b]. W razie jego uwzględnienia firma wydaje nowy dokument. Robi to w ciągu tygodnia.
Natomiast odmowa otwiera sądową drogę dochodzenia sprostowania świadectwa pracy. Wcześniej, czyli przed wyczerpaniem trybu reklamacyjnego, wystąpienie do sądu jest niedopuszczalne. Pozew wniesiony przez pracownika bez uprzedniego wyczerpania tego trybu sąd przekaże pracodawcy jako wniosek o sprostowanie świadectwa pracy. Na wniesienie powództwa do sądu pracownik ma siedem dni od chwili doręczenia zawiadomienia o odmowie sprostowania.
Jeśli się spóźni, jego prawo do dochodzenia zmiany świadectwa na drodze sądowej wygasa. Chyba że uchybienie nie wynikało z winy pracownika. Wtedy bowiem sąd na umotywowany wniosek pracownika przywróci termin.
[b]W razie uwzględnienia przez sąd pracy powództwa o sprostowanie świadectwa pracodawca musi wydać pracownikowi niezwłocznie nowe świadectwo.[/b] Powinien tego dokonać w ciągu trzech dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu w tej sprawie.
[ramka][b]Uwaga[/b]
Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą.[/ramka]
[ramka][b]Wzmianka o egzekucji[/b]
W świadectwie pracy musi być także zamieszczona informacja o zajęciu wynagrodzenia za pracę w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.
Ma ona wskazywać organ egzekucyjny oraz wysokość potrąconych już kwot. [/ramka]
[ramka][b]Ważne [/b]
W razie prawomocnego orzeczenia o przywróceniu pracownika do pracy lub przyznaniu mu odszkodowania z tytułu niezgodnego z przepisami prawa wypowiedzenia angażu albo jego rozwiązania bez wypowiedzenia pracodawca, na żądanie pracownika, jest zobowiązany uzupełnić treść wydanego mu uprzednio świadectwa pracy o dodatkową informację o tym orzeczeniu.[/ramka]