[b]– Czy mam zakładać akta osobowe dla młodocianych pracowników? Czy muszą oni mieć badania lekarskie, szkolenia bhp? A jeśli zwolniłam pracownika i nie miałam wszystkich dokumentów, kto może to skontrolować? Nie mam kontaktu z pracownikiem, aby to uzupełnić, czy grozi mi kara 5 tys. zł? [/b]– pyta czytelniczka

Do pracowników młodocianych stosuje się dział dziewiąty [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=16CE313132751414394A91DEB4DDED31?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link]. A w sprawach tam nieuregulowanych – pozostałe przepisy przepisy kodeksu pracy oraz innych ustaw i rozporządzeń.

Młodociany to bowiem pracownik, ale szczególnie traktowany ze względu na swój wiek i obowiązek nauki.

[srodtytul]Jakie teczki[/srodtytul]

Do pracowników młodocianych odnoszą się też ogólne zasady prowadzenia dokumentacji pracowniczej.

Stosuje się zatem do nich art. 94 pkt 9a k.p. oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=38540EBB40D94F1992D49C4D9D142E3F?id=73963]rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286 ze zm.[/link], dalej rozporządzenie).

Pracodawca powinien założyć i prowadzić dla każdego młodocianego – podobnie jak dla innego pracownika – akta osobowe, kartę ewidencji czasu pracy, imienną kartę wynagrodzenia i kartę ewidencyjną przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej (§ 6 i 8 rozporządzenia).

Nie są to jednak wszystkie obowiązki dotyczące dokumentowania pracy młodocianych.

[srodtytul]Surowe kary[/srodtytul]

Każdy pracodawca, który zatrudnia nawet jednego młodocianego, musi prowadzić ich ewidencję (art. 193 k.p.). Należy rejestrować zarówno zatrudnionych na podstawie zwykłej umowy o pracę, jak i świadczących pracę w celu przygotowania zawodowego.

Przypominamy, że zawarcie „zwykłej” umowy o pracę z młodocianym jest możliwe jedynie wtedy, gdy jej przedmiotem są prace lekkie (art. 2001 § 1 k.p.).

Brak tej ewidencji czy elementów pozostałej dokumentacji pracy młodocianego jest zagrożony grzywną od 1 tys. do 30 tys. zł. Zgodnie bowiem z art. 281 pkt 6 k.p. kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, nie prowadzi dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika karane grzyw- ną. Ponadto braki w papierach mogą działać na niekorzyść pracodawcy w razie sporu przed sądem.

[srodtytul]Lekarz i bhp obowiązkowo[/srodtytul]

Na mocy art. 201 § 1 k.p. młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w czasie zatrudnienia. Przepis ten potwierdza obowiązek wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich młodocianych.

Wynika on także z regulacji dotyczącej ogółu zatrudnionych, czyli art. 229 k.p. Porównując art. 201 § 1 k.p. z art. 229 k.p., dotyczącym pełnoletnich zatrudnionych, należy zauważyć, że art. 201 § 1 k.p. nie wprowadza przy badaniach żadnych odrębności.

Powtórzenie tego wymogu w dwóch przepisach wskazuje na to, jak ważna jest profilaktyczna ochrona zdrowia młodocianych. Badania wstępne przeprowadza się zarówno przed zawarciem zwykłej umowy o pracę w celu wykonywania lekkiej pracy, jak i tej w celu przygotowania zawodowego.

Ponadto z art. 229 § 1 pkt 2 k.p. wynika, że wstępnym badaniom podlegają także młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy.

Wymóg skierowania na wstępne badania lekarskie nie zależy od obowiązku przedstawienia przez młodocianego świadectwa zdrowia, o którym mowa w art. 191 k.p. § 1 pkt 2 k.p.

Zgodnie z tym przepisem bezwzględnym warunkiem zatrudnienia mło-docianego jest przedstawienie przez niego świadectwa lekarskiego stwierdzającego, że praca danego rodzaju, przy której pracodawca zamierza go zatrudnić, nie zagraża jego zdrowiu.

Pracodawca, który zaniedbuje obowiązki w zakresie badań lekarskich pracowników młodocianych, nie przestrzega przepisów bhp oraz narusza przepisy o zatrudnianiu młodocianych, tak jak przy brakach w dokumentacji, popełnia wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Są one zagrożone grzywną od 1 tys. do 30 tys. zł.

[srodtytul]Czynniki szkodliwe[/srodtytul]

Ponadto pracodawca, w którego zakładzie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, musi prowadzić rejestr wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy, z wyodrębnieniem stanowisk pracowników młodocianych (art. 227 oraz § 2 i następne k.p. i [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=930B51D2A88913D4819373228792E0E9?id=177571]rozporządzenie ministra zdrowia z 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, DzU nr 73, poz. 645 ze zm.)[/link].

Dodatkowo, zatrudniając co najmniej 20 pracowników, ma obowiązek wprowadzić do regulaminu pracy wykaz prac wzbronionych młodocianym, rodzaj prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego, wykaz lekkich prac dozwolonych młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe (art. 1041 § 1 pkt 6, 7 i 7a k.p.).

Taki sam wymóg ma szef, który wydaje zakładowy układ zbiorowy pracy.