Profity są przywilejem pracownika, a nie prawem szefa

Ten problem wymaga oceny z perspektywy zasady równouprawnienia pracowników. [b]Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 15 grudnia 2004 r. (I PK 79/04) [/b]uznał, że zasady równouprawnienia pracowników mają zastosowanie w normalnych sytuacjach, a nie w tych, gdy dochodzi do naruszenia przepisów prawa czy obowiązków pracowniczych.

Orzekł, że pracownik, który został w jakiś sposób zdyscyplinowany przez pracodawcę, ukarany za naruszenie prawa nawet wypowiedzeniem umowy o pracę, nie może powoływać się przed sądem na nierówne traktowanie, nawet jeśli inni pracownicy, którzy popełnili podobne przewinienie, nie zostali ukarani tak samo jak on.

Zgodnie z przywołanym orzeczeniem SN ukarani pracownicy nie mogą korzystać z przepisów o równym traktowaniu. Te bowiem odnoszą się do zatrudnionych wypełniających obowiązki, a nie wtedy, gdy ponoszą oni konsekwencje ich naruszania. Warto pamiętać, że pracownik nie może żądać przyznania mu określonych bonusów, np. samochodu służbowego, chyba że jego brak po stronie pracownika stanowi przypadek dyskryminacji.

Powyższa sytuacja dotyczy świadczeń, których przyznanie nie jest nigdzie uregulowane: ani w regulaminie wynagradzania, ani w układach zbiorowych pracy, ani w umowie o pracę.[b] Jeżeli jednak przyznawanie dodatkowych świadczeń jest w takich wewnętrznych przepisach zamieszczone, wówczas pracodawca nie może już ich traktować jak uznaniowe[/b]. Musi je przyznawać zgodnie z określonymi zasadami.

Ocena, czy dane świadczenie jest obowiązkowe czy uznaniowe, zależy jednak od tego, w jaki sposób zostało sformułowane w regulaminie (umowie) oraz jaka jest praktyka przyznawania takich świadczeń w danym zakładzie.

Warto pamiętać, że każde świadczenie nieobowiązkowe w pewnym momencie może przekształcić się w obowiązkowe. Dzieje się tak np. wtedy, gdy pracodawca zakomunikuje pracownikowi decyzję o przyznaniu mu danego świadczenia.

Jeżeli nie przyznaje nagrody uznaniowej albo np. chce ją przyznać podwładnemu, ale zmieni zdanie, wówczas nie ponosi z tego tytułu żadnych konsekwencji.

Inaczej jest jednak wówczas, gdy powiedział już pracownikowi o swoim postanowieniu. W momencie ogłoszenia tej decyzji nagroda staje się obowiązkowa i roszczeniowa.

Gdyby pracodawca postanowił odebrać pracownikowi taką nagrodę, byłoby to możliwe tylko za zgodą pracownika albo za wypowiedzeniem warunków pracy i płacy, od której pracownik mógłby się odwołać do sądu.

[b]Jeżeli dane świadczenie nie jest uregulowane w żadnym regulaminie ani umowie, a pracodawca jeszcze nie ogłosił pracownikowi decyzji o jego przyznaniu, wtedy świadczenie to jest uznaniowe.[/b] Pracodawca może swobodnie podejmować decyzje o przyznawaniu go poszczególnym pracownikom, pod warunkiem że w swoim postępowaniu przestrzega zasad równouprawnienia pracowników.