[b] W styczniu nabyliśmy kilka samochodów osobowych, których wcześniej używaliśmy na podstawie umowy leasingu operacyjnego. Cena wykupu każdego z nich wyniosła około 3500 zł (z VAT). Najprawdopodobniej po 2 – 3 miesiącach używania przez firmę samochody te zostaną odsprzedane naszym pracownikom. Czy możemy odliczyć VAT przy wykupie samochodów, skoro już wcześniej odliczaliśmy podatek od rat leasingowych? Czy sprzedaż pojazdów pracownikom będzie zwolniona z VAT, bowiem używaliśmy ich ponad pół roku (wliczając okres leasingu)? Czy musimy wprowadzić samochody do ewidencji środków trwałych?[/b]

To, że w okresie leasingu był odliczany VAT od rat, nie przekreśla prawa do rozpoznania podatku naliczonego przy wykupie tego samego pojazdu od leasingodawcy. Pomijając ewentualną niezgodność ograniczenia prawa do odliczenia z przepisami unijnymi, należy pamiętać, że firma może odliczyć 60 proc. podatku naliczonego, nie więcej niż 6000 zł. Tak więc będzie to 60 proc. VAT wynikającego z faktury wystawionej przez leasingodawcę.

Natomiast sprzedaż pojazdów pracownikom będzie zwolniona z VAT, ale pod warunkiem że okres używania samochodu w spółce, już po zakończeniu umowy leasingu, wyniósł sześć miesięcy. Do okresu używania podatnik nie może wliczyć czasu leasingu. Było to dopuszczalne w poprzednim stanie prawnym, to jest do 31 grudnia 2008 r. Obecnie, aby odsprzedaż mogła być zwolniona z VAT, spółka musi „przetrzymać” pojazdy co najmniej pół roku od dnia wykupu od leasingodawcy i muszą być one wówczas faktycznie przez nią używane. Trzeba się liczyć z tym, że ewentualna kontrola podatkowa zażąda faktur na zakup paliwa do samochodu, zawierających jego numer rejestracyjny, aby stwierdzić, czy rzeczywiście był w firmie używany.

W razie sprzedaży pojazdu przed upływem sześciu miesięcy od zakupu transakcja będzie podlegała VAT, niezależnie od tego, że samochód był używany przez spółkę.

Spółka może odliczyć VAT przy wykupie samochodu od leasingodawcy, o ile oczywiście będzie używała go do czynności opodatkowanych. Jeżeli odsprzedaż pojazdu pracownikowi będzie zwolniona z VAT, to w deklaracji za miesiąc dokonania tej transakcji firma powinna skorygować podatek naliczony, odliczony przy zakupie. Moim zdaniem wyjątkiem będzie tu sytuacja, gdy sprzedaż zwolniona z VAT nastąpi po upływie 12 miesięcy licząc od końca okresu rozliczeniowego, w którym spółka przekazała pojazd do używania, czyli najwcześniej w lutym 2010 r. Ponadto obowiązek korekty nie wystąpi przy sprzedaży opodatkowanej VAT.

Jeśli spółka nie zdecyduje się na sprzedaż samochodu pracownikowi i będzie używać go dalej, to w razie wykonywania zarówno czynności opodatkowanych, jak i niepodlegających opodatkowaniu korekty VAT naliczonego po zakończeniu roku robi się tylko raz. Wynika to z tego, że wartość początkowa pojazdu wykupionego od leasingobiorcy nie przekraczała 15 000 zł, co zwalnia z obowiązku korekt przez okres pięciu lat.

Bez względu na to, czy pracownik kupi samochód w ramach transakcji zwolnionej z VAT, czy opodatkowanej, cena powinna być ustalona na podobnym poziomie. Zgodnie z ustawą o CIT powinna odpowiadać warunkom rynkowym, to jest uwzględniać stan pojazdu i jego zużycie, a także ceny w innych porównywalnych transakcjach. To, że spółka nabyła pojazd od leasingodawcy na atrakcyjnych warunkach, nie może bowiem być uzasadnieniem zastosowania preferencyjnej ceny dla pracownika. Wiąże się to bowiem z ryzykiem oszacowania przychodu z zastosowaniem cen rynkowych.

Odpowiadając na ostatnie pytanie, spółka nie musi zaliczać pojazdu do środków trwałych. Jego wartość początkowa (po pomniejszeniu o odliczony VAT) jest bowiem niższa od kwoty granicznej 3500 zł. Nawet gdyby okazało się, że pracownik nie odkupi samochodu i w efekcie czas jego używania przez spółkę przekroczy rok, nie spowoduje to obowiązku wprowadzenia pojazdu do ewidencji środków trwałych. Podatnik bowiem przy zakupie samochodu do 3500 zł może:

- wprowadzić pojazd do ewidencji środków trwałych i od następnego miesiąca amortyzować na zasadach ogólnych lub

- zamortyzować samochód jednorazowo w miesiącu wprowadzeniu go do ewidencji lub w następnym albo

- nie zaliczać auta do środków trwałych, a wydatek na jego zakup wrzucić w całości do kosztów w miesiącu oddania do używania.

[i]Piotr Baraniak, doradca podatkowy w spółce doradztwa podatkowego Polfinans[/i]