Zleceniobiorcy lub przedsiębiorcy nie mają prawa do urlopów macierzyńskich. Mogą jednak korzystać z ochrony finansowej z ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159, dalej ustawa zasiłkowa).

Nie.

Przedsiębiorca oraz zleceniobiorca nie mają konkretnie określonego terminu na złożenie wniosku o zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego. Wystarczy, że takie pismo złożą do płatnika zasiłku lub do ZUS przed terminem rozpoczęcia korzystania z tego świadczenia, a więc nie później niż w dniu poprzedzającym rozpoczęcie korzystania z zasiłku za okres urlopu ojcowskiego.

Uprawniony tata

Osoba niebędąca pracownikiem, ?a więc prowadząca własną działalność pozarolniczą lub pracująca na zlecenie, podlegająca dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, może ubiegać się nie tyle o urlop ojcowski, który przysługuje wyłącznie pracownikom, ile o zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego. Reguluje to art. 29 ust. 5a ustawy zasiłkowej.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego przysługuje za dwa  tygodnie. I to niezależnie od urlopu macierzyńskiego dla matki.

O prawo do zasiłku macierzyńskiego można jednak się starać nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12. miesięcy życia.

Ojciec wychowujący dziecko przysposobione również ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego. Ale nie dłużej niż do upływu 12. miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko siódmego roku życia (a u dziecka, wobec którego podjęto decyzję ?o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie dziesiątego roku życia).

Wiek ma znaczenie

O zasiłek ojciec biologiczny może zabiegać nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12. miesięcy życia. Zgodnie z art. 112 kodeksu cywilnego termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się ?z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia ?w ostatnim miesiącu nie było, w ostatnim dniu tego miesiąca. Przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin ten upływa jednak z początkiem ostatniego dnia.

Przykład

Zleceniobiorca wystąpił z wnioskiem ?o wypłatę od 4 kwietnia 2014 r. zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego na córkę urodzoną 15 kwietnia 2013 r. Ponieważ zasiłek za ten urlop należy się nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia, ubezpieczony ma do niego prawo od 4 do 14 kwietnia 2014 r. (11 dni). Od 15 kwietnia 2014 r. (tego dnia dziecko ukończy 12 miesięcy) już mu się on nie należy.

Bez wyczekiwania

Zasiłek macierzyński, w przeciwieństwie do zasiłku chorobowego, ubezpieczony otrzyma bez okresu wyczekiwania. Jeżeli zatem przedsiębiorca lub pracujący na podstawie umowy-zlecenia i zgłoszony z tego tytułu do ubezpieczenia chorobowego wystąpi z wnioskiem o zasiłek macierzyński za urlop ojcowski, nie ma znaczenia długość okresu, przez jaki podlegał ubezpieczeniu chorobowemu. Prawo do tego świadczenia uzyskuje już od pierwszego dnia ubezpieczenia.

Warunkiem otrzymania zasiłku macierzyńskiego jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. Aby zatem mieć prawo do świadczeń ?z tytułu choroby lub macierzyństwa, przedsiębiorca lub zleceniobiorca, powinien wnioskować o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.

Wymagane dokumenty

Jeszcze przed korzystaniem z zasiłku macierzyńskiego za urlop ojcowski zainteresowany przedstawia w oddziale ZUS, właściwym ze względu na siedzibę płatnika składek:

- ?wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego ze wskazaniem daty, od której zamierza korzystać ?z zasiłku,

- ?skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub odpowiednio prawomocne orzeczenie sądu o przysposobieniu dziecka, lub ich kserokopię, potwierdzoną przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem,

- ?oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został wcześniej pobrany z innego tytułu,

- ?zaświadczenie płatnika składek sporządzone na druku ZUS Z-3b ?– u osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą,

- ?zaświadczenie płatnika składek na druku Z-3a – dla zleceniobiorcy.

Zasady te reguluje § 2 i § 20 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. ?w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2012 r., poz. 444).