Wysokość należnego zasiłku chorobowego zależy od przychodu, jaki osiągamy w określonym czasie i z określonego tytułu. Pod uwagę brane jest zawsze wynagrodzenie uzyskane u płatnika składek, u którego przysługuje zasiłek. Jednak okres, z jakiego jest ono przyjmowane, zależy od ciągłości opłacania składki chorobowej.

- Z jakiego okresu mamy ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego 56-letniemu pracownikowi, który przyniósł zwolnienie lekarskie na dni od 9 do 31 stycznia br.? Pracownik jest zatrudniony w naszej firmie w ciągłości. Najpierw miał podpisaną umowę na okres próbny od 1 do 28 lipca 2011 r., a potem został zatrudniony na czas określony od 1 sierpnia 2011 r. (pracuje do dziś)

– pyta czytelnik.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie pracownika, jakie uzyskał u pracodawcy w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy (art. 36 ust. 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.; dalej ustawa zasiłkowa).

Oznacza to, że jeżeli pracownik jest zatrudniony bez przerwy u tego samego pracodawcy na podstawie kolejno po sobie następujących umów o pracę, do podstawy wymiaru zasiłku przyjąć trzeba wynagrodzenie wypłacone mu z tytułu tych kolejnych umów, np. z nieprzerwanego okresu wykonywania umowy o pracę na okres próbny, na czas określony, na czas nieokreślony.

Te same zasady stosuje się do ustalenia podstawy wymiaru za okres choroby z art. 92 k.p. Ważne są więc dwie rzeczy, żeby liczyć podstawę z więcej niż jednej umowy:

• między nimi nie może być przerwy,

• kolejne umowy muszą stanowić ten sam tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. kolejne umowy o pracę).

Uwaga! Nie ma przerwy w ubezpieczeniu, gdy luka między kolejnymi umowami przypadła na dzień ustawowo wolny od pracy.

Inny tytuł ubezpieczenia

Nie można przyjąć do podstawy wymiaru zasiłku przysługującego w czasie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przychodu, który pracownik uzyskał u tego samego płatnika składek, ale z innego tytułu – np. gdy bezpośrednio przed zawarciem stosunku pracy wykonywał umowę-zlecenie czy umowę o pracę nakładczą. Nie ma znaczenia, czy okresy ubezpieczenia przypadały po sobie bez przerwy.

Przykład

Pani Anna jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę od 1 listopada 2011 r. Bezpośrednio przed podjęciem tej pracy wykonywała dla tej samej firmy umowę-zlecenie od 1 stycznia do 31 października 2011 r.

W całym okresie trwania tego kontraktu opłacane były za nią składki na ubezpieczenia społeczne, w tym chorobowe. Ale wówczas jej wynagrodzenie było o połowę niższe niż pensja z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Pani Anna chorowała od 5 do 13 stycznia 2012 r. Mimo że okres zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego z umowy zlecenia i zatrudnienia jest nieprzerwany, nie można ich łączyć przy obliczaniu podstawy wymiaru świadczeń chorobowych.

W podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego przysługującego pracownicy za czas absencji w styczniu br., trzeba uwzględnić wyłącznie jej wynagrodzenie uzyskane ze stosunku pracy. W tym przypadku nieuwzględnienie przychodu ze zlecenia będzie na korzyść pani Anny, bo nie zaniży jej wysokości zasiłku.

Przerwa krótsza niż 30 dni

Wynikałoby z tego, że nawet jednodniowa przerwa między kolejnymi umowami o pracę sprawia, że podstawę wymiaru zasiłku należy liczyć wyłącznie od pensji z tytułu umowy o pracę zawartej po przerwie. Chyba że ta przerwa w ubezpieczeniu przypadała wyłącznie na dni ustawowo wolne od pracy, tj. niedzielę i święta wymienione w ustawie z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (DzU nr 4, poz. 28 ze zm.).

Jednak w tym zakresie wątpliwości wniosła uchwała Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2009 r. (I UZP 9/2009). Sąd wskazał w niej, że „do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ubezpieczonego prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą nie wlicza się wynagrodzenia za pracę uzyskanego w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy; wlicza się natomiast przychód uzyskany w poprzednim okresie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli w ubezpieczeniu chorobowym – bez względu na jego tytuł – nie wystąpiły przerwy przekraczające 30 dni”.

W tej sprawie ZUS wystąpił więc do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej o zajęcie stanowiska. Resort pracy potwierdził za właściwą wykładnię przepisu stosowaną przez ZUS – a więc przyjęcia do podstawy wymiaru zasiłku jedynie wynagrodzenia z okresu nieprzerwanego ubezpieczenia.

Z jakiego okresu liczyć

Zakład pracy zawarł z pracownikiem umowę o pracę na okres próbny od 1 do 28 lipca 2011 r., a kolejną – tym razem na czas określony – od 1 sierpnia 2011 r. Zatrudniony zachorował w styczniu br.

Podstawę wymiaru należnego mu wynagrodzenia za czas choroby zgodnie z art. 92 (za 14 dni), a następnie zasiłku chorobowego należy ustalić z pensji za czas nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.

Ponieważ przerwa w zatrudnieniu (29, 30 i 31 lipca) nie obejmowała wyłącznie dni ustawowo wolnych od pracy – były to piątek, sobota i niedziela, ustalając podstawę wymiaru traktujemy ją jako przerwę w ubezpieczeniu.

Podstawą wymiaru wynagrodzenia/zasiłku chorobowego jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia po przerwie, tj. za okres od sierpnia do grudnia 2011 r.