Jak legalnie wcześniej się rozstać z pracownikiem

Przy umowie o pracę na czas określony obie strony mają pewność, że zatrudnienie będzie trwało przez ustalony okres. Mogą jednak wprowadzić klauzulą możliwość rozwiązania takiego angażu przez jego wypowiedzenie. Przewiduje to art. 33 kodeksu pracy, ale tylko w odniesieniu do terminowych umów zawieranych na okres dłuższy niż sześć miesięcy. W jej treści można wtedy przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozstania za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Wspólna decyzja

Kodeks pracy nie przewiduje możliwości jednostronnego skrócenia okresu wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony. Ale już jednoznacznie na to pozwala w przypadku, gdy obie strony stosunku pracy się na to zgadzają. Jak bowiem wynika z art. 36 § 6 k.p., pracodawca z pracownikiem mogą – już po wypowiedzeniu umowy o pracę przez jedną ze stron – ustalić wcześniejszy termin rozwiązania angażu. Takie porozumienie nie zmienia jednak trybu rozwiązania umowy o pracę.

Zasadniczo przyjmuje się, że przepis ten dotyczy jedynie wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony, ponieważ art. 36 k.p. odnosi się właśnie do tego rodzaju angażu. Nie jest to jednak jednoznaczne, gdyż w § 6 wprost nie wskazano rodzaju umowy o pracę. Dlatego uważam, że można skorzystać z tej regulacji także w przypadku, gdy chodzi o umowę o pracę zawartą na czas określony. Nie ma bowiem przeszkód, aby po dokonaniu wymówienia strony wspólnie ustaliły, że chcą wcześniej zakończyć współpracę i skrócić okres wypowiedzenia np. z dwóch tygodni do trzech dni.

Za dopuszczalnością takiego porozumienia stron przemawia też zasada swobody umów, która – jeśli nie narusza uprawnień pracowniczych – ma też zastosowanie do umów o pracę. Natomiast zgodna wola stron zdaje się wskazywać na brak naruszenia interesu pracownika.

Nieważny inicjator

Aby w takim przypadku skrócić wypowiedzenie, nie jest istotne, która ze stron wystąpiła z tą propozycją ani jakie są przyczyny takiej zmiany okresu wymówienia. Nie ma też wymogów formalnych odnośnie do treści lub konieczności zachowania formy pisemnej porozumienia stron w tej sprawie. Zatem do zawarcia tego paktu może dojść również ustnie, choć dla uniknięcia ewentualnych sporów lepiej dokonać tej czynności na piśmie.

Skrócenie okresu wypowiedzenia może być korzystne dla obu stron. Zwłaszcza wówczas, gdy pracownik ma już umówioną nową pracę, a pracodawcy nie zależy na jego obecności w firmie przez cały okres wymówienia. Ponieważ decyzja o skróceniu okresu wypowiedzenia nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę, to nawet w sytuacji, gdy strony ustalą np. jednodniowy okres wypowiedzenia, i tak formalnie będzie to rozwiązanie angażu za wypowiedzeniem. Taką też informację trzeba podać w treści świadectwa pracy.

Zgodne ustalenia

Możliwe jest innego rodzaju skrócenie czasu trwania wypowiedzianej umowy o pracę. Strony mogą w trakcie biegnącego już okresu wymówienia rozwiązać angaż za porozumieniem stron. W takim przypadku umowa rozwiązuje się w ustalonym dniu, a w razie niewskazania tej daty – w dniu zawarcia porozumienia. Wtedy jednak angaż rozwiąże się nie w wyniku wypowiedzenia, ale porozumienia stron, co trzeba wskazać w świadectwie pracy.

Przykład

Pan Adam był zatrudniony w firmie budowlanej na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony. Pracodawca był w złej sytuacji ekonomicznej, dlatego wypowiedział mu angaż.

Ponieważ pan Adam otrzymał ofertę pracy za granicą, udał się do dyrektora z prośbą o skrócenie okresu wypowiedzenia do 7 dni, żeby jak najszybciej podjąć nową pracę. Strony zawarły pisemne porozumienie, a po upływie 7 dni wypowiedzenia pan Adam otrzymał świadectwo pracy. Ponieważ ostatecznie za granicą nie dostał pracy, wrócił do kraju i zażądał wypłaty odszkodowania za 7 dni wraz z odsetkami ustawowymi. Twierdził, że bezprawnie skrócono mu okres wypowiedzenia.

Były pracodawca jednak odmówił, powołując się na to, że o skróceniu okresu wypowiedzenia strony wspólnie postanowiły. Pan Adam złożył pozew do sądu. Ten jednak oddalił powództwo. Uznał, że strony zgodnie ustaliły wcześniejszy termin rozwiązania umowy i pracodawca nie obowiązku wypłaty odszkodowania.

O czym warto pamiętać

- zawierając terminową umowę na okres dłuższy niż sześć miesięcy, lepiej zamieścić klauzulę o możliwości jej wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem

- porozumienie o skróceniu wymówienia należy, do celów dowodowych, sporządzić na piśmie

- umowa o pracę rozwiąże się po upływie skróconego okresu wypowiedzenia lub w dacie określonej w porozumieniu o rozwiązaniu umowy i taką datę należy podać w świadectwie pracy jako datę zakończenia zatrudnienia

- nie ma konieczności podawania przyczyny skrócenia okresu wypowiedzenia ani rozwiązania umowy za porozumieniem stron

- pracownik nie może swobodnie wycofać się z już zawartego porozumienia

Czego lepiej unikać

- w umowie terminowej na czas krótszy niż sześć miesięcy i jeden dzień nie można przewidzieć możliwości jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem

- umowy bez takiej klauzuli nie wolno rozwiązać za wypowiedzeniem, nawet jeśli zawarto ją na dłużej niż sześć miesięcy

- pracodawca nie może jednostronnie skrócić okresu wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony ani zmuszać pracownika do zawarcia porozumienia o wcześniejszym rozwiązaniu umowy

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach