Z wynagrodzenia zatrudnionego możemy potrącać tylko należności ściśle sprecyzowane i według zasad określonych w art. 87 – 91 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3AE8E6B4C66B4F70F87CDAAF1D167506?id=76037]kodeksu pracy[/link]. Na żądanie komornika obowiązkowo pobieramy z niego:

- objęte tytułem wykonawczym alimenty,

- objęte tytułem wykonawczym inne świadczenia niż alimentacyjne,

- zaliczki pieniężne udzielone podwładnemu,

- kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

[srodtytul]Przy obowiązkowych są limity[/srodtytul]

Kodeks wyznacza jeszcze kolejność tych odliczeń, maksymalną kwotę do potrącenia oraz tzw. kwotę wolną od potrąceń, jaką musimy zostawić pracownikowi do dyspozycji. Dla przykładu świadczenia inne niż alimentacyjne potrącamy:

– w drugiej kolejności, zaraz po alimentach, oczywiście jeśli pozwalają na to podane limity,

– do 3/5 wynagrodzenia (dopuszczalna kwota potrącenia),

– zostawiając kwotę wolną od potrąceń – minimalne wynagrodzenie za pracę po pobraniu składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez podwładnego i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Są to potrącenia obligatoryjne, których musimy dokonać na żądanie komornika.

Zbiegające się potrącenia z tytułu świadczeń niealimentacyjnych i z tytułu zaliczek pieniężnych nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia netto, a łącznie z alimentami 3/5 wynagrodzenia.

[srodtytul]Przy dobrowolnych kwota wolna[/srodtytul]

Oprócz tego mamy jeszcze prawo do potrąceń dobrowolnych, ale wyłącznie za zgodą pracownika i to wyrażoną na piśmie, tj.

- należności na rzecz pracodawcy,

- innych należności.

W takiej sytuacji obowiązuje wyłącznie kwota wolna od potrąceń, czyli w pierwszej sytuacji minimalne wynagrodzenie za pracę, a w drugiej 80 proc. minimalnego wynagrodzenia.

Opisane zasady są w miarę klarowne i służby płacowe nie zgłaszają do nich większych zastrzeżeń. Mają natomiast w praktyce problemy z ustalaniem podstawy do dokonywania owych obligatoryjnych i fakultatywnych potrąceń. Według literalnego brzmienia art. 87 § 1 k.p. podstawę tę stanowi wynagrodzenie brutto dłużnika (osoby zatrudnionej) obniżone wyłącznie o:

- składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków ubezpieczonego – zwykle jest to 13,71 proc. płacy brutto, w tym składki:

– emerytalna 9,76 proc. podstawy wymiaru,

– rentowe 1,5 proc. podstawy wymiaru,

– chorobowe 2,45 proc. podstawy wymiaru,

- zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

[srodtytul]Resort rozstrzygnął[/srodtytul]

Eksperci twierdzą jednak, że oprócz tego od wartości brutto odejmujemy jeszcze pełną składkę zdrowotną, a właściwie tylko 1,25 proc. podstawy jej wymiaru, bo reszta (czyli 7,75 proc.) jest zawarta w podatku.

[link=http://www.rp.pl/artykul/55811,153244_Stanowisko_Departamentu_Prawnego_w_Glownym_Inspektoracie_Pracy_z_16_pazdziernika_2007_r___GPP_416_4560_465_07_PE__w_sprawie_kwoty_wolnej_od_potracen.html]Stanowisko to poparło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 16 października 2007 r. w odpowiedzi na pytanie DOBREJ FIRMY[/link] (DF z 19 października 2007 r.).

Z interpretacji tej wynika jeszcze inna ważna informacja. Resort uważa, że pełną składkę zdrowotną trzeba też pobrać w trakcie ustalania tzw. kwoty wolnej od potrąceń. Mechanizm jej ustalania jest bowiem taki sam jak podstawy obowiązkowych potrąceń. By dojść wobec tego do kwoty wolnej w konkretnej sytuacji, odliczamy z minimalnej płacy brutto czy też odpowiedniego jej odsetka składki na ubezpieczenia społeczne, zaliczkę na podatek i składkę zdrowotną.

Mimo że prawo milczy o ujmowaniu w takiej sytuacji całej składki zdrowotnej, inne rachunki nie mają sensu. Gdybyśmy podstawy do potrąceń nie redukowali o składkę zdrowotną, potrącenia byłyby dokonywane z potencjalnych kwot, których zatrudniony nie dostaje na rękę. Dlatego interpretację resortu należy uznać za prawidłową, choć jest ona sprzeczna z art. 87 § 1 k.p.

[ramka][b][link=http://grafik.rp.pl/grafika/380205,389010,3.jpg] Zobacz obowiązkowe potrącenia z wynagrodzenia[/link][/b][/ramka]

[ramka] [b][link=http://grafik.rp.pl/grafika/380205,389011,3.jpg] Zobacz dobrowolne potrącenia z wynagrodzenia[/link][/b][/ramka]

[ramka]Podstawą dokonywania obowiązkowych i dobrowolnych potrąceń jest wynagrodzenie brutto pomniejszone o: składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika, zaliczkę podatkową w wersji do odprowadzenia do urzędu skarbowego i pełną składkę zdrowotną. Tak samo ustalamy kwotę wolną od potrąceń z wynagrodzenia.[/ramka]