[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=20E2454A3F599DFBFBE54BE9F110A2C6?id=80668]Ustawa z 3 marca 2000 r. o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (DzU nr 26, poz. 306 ze zm.)[/link], potocznie zwana ustawą kominową, wprowadza ograniczenia co do wysokości osiąganych zarobków przez pryncypałów określonych przedsiębiorstw i spółek. Osobom objętym jej przepisami może

przysługiwać tylko: limitowane wynagrodzenie miesięczne, tzw. świadczenia dodatkowe, nagroda roczna i odprawa.

[srodtytul]Kogo dotyczy[/srodtytul]

Przepisy ustawy kominowej określają dwa kryteria, które precyzują zakres jej stosowania. A mianowicie:

- definiują krąg podmiotów, w których sprawowana jest funkcja kierownicza (art. 1 ustawy kominowej), np. przedsiębiorstwa państwowe, niektóre państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną, jednoosobowe spółki prawa handlowego utworzone przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, niektóre spółki prawa handlowego, agencje państwowe, jednostki badawczo-rozwojowe, gospodarstwa pomocnicze państwowych jednostek budżetowych, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

- określają rodzaje sprawowanych funkcji (art. 2 ustawy kominowej): kierowników wymienionych wcześniej jednostek organizacyjnych, w szczególności: dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych, zastępców kierowników, członków organów zarządzających jednostek organizacyjnych – szczególnie członków zarządów, głównych księgowych, likwidatorów, członków organów nadzorczych jednostek organizacyjnych – rad nadzorczych i komisji rewizyjnych, kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (dalej kadra zarządzająca).

[srodtytul]Ile mogą zarobić[/srodtytul]

Maksymalna wysokość wynagrodzenia kadry zarządzającej jest uzależniona od zajmowanego stanowiska oraz pełnienia funkcji w danej jednostce. Jest ustawiona na poziomie: jedno-, trzy-, cztero- lub sześciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (bez wypłat nagród z zysku) w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (art. 8 ustawy kominowej).

Ustawa kominowa nie definiuje pojęcia „miesięcznego wynagrodzenia”. Wykładni dokonał Sąd Najwyższy, stwierdzając, że chodzi tu o wszystkie składniki wynagrodzenia za pracę: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny, dodatek stażowy (za wieloletnią pracę) i premie – jeśli takie są wypłacane (por. [b]wyrok z 2 września 2003 r., I PK 290/02)[/b].

[srodtytul]Prawo do nagrody rocznej[/srodtytul]

Niektórym zarządzającym może być przyznane prawo do nagrody rocznej w zależności od osiągniętych wyników finansowych lub stopnia realizacji nałożonych zadań. Wysokość nagrody nie może przekroczyć jednak trzykrotności ich przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w roku poprzedzającym przyznanie nagrody (art. 10 ust. 1 i 7 ustawy kominowej). Ma ona charakter uznaniowy, co oznacza, że niekoniecznie zarządzający musi ją otrzymać (por. [b]wyrok SN z 25 listopada 2005 r., I PK 86/05)[/b]. Zasady jej przyznawania zostały uregulowane w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=272480]rozporządzeniu ministra infrastruktury z 9 maja 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przyznawania nagrody rocznej osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi oraz wzoru wniosku o przyznanie nagrody rocznej (DzU nr 91, poz. 565)[/link].

[ramka][b]Uwaga[/b]

Osobom podlegającym regulacjom ustawy kominowej nie przysługuje prowizja od zysku, nagroda z zakładowego funduszu nagród oraz roszczenie z tytułu udziału w zysku lub nadwyżce bilansowej.[/ramka]

Do pracowników podlegającym przepisom ustawy kominowej nie ma zastosowania [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=75875]ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (DzU nr 160, poz. 1080 ze zm.[/link]). Potwierdza to [b]Sąd Najwyższy w dwóch wyrokach z 16 marca 2005 r. (I PK 205/04) oraz z 16 marca 2005 r. (I PK 199/04)[/b].

[srodtytul]Świadczenia dodatkowe[/srodtytul]

Kadra zarządzająca otrzymała także prawo do tzw. świadczeń dodatkowych, tj. świadczeń bytowych, socjalnych, komunikacyjnych, ubezpieczeń majątkowych i osobowych (art. 11 ust. 1 ustawy kominowej). Maksymalna wartość tych świadczeń została jednak ustalona na poziomie 12-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego dla ustalenia wynagrodzenia miesięcznego osoby uprawnionej (art. 11 ust. 2 ustawy kominowej). Do kwoty tego 12-miesięcznego limitu nie zalicza się świadczeń wypłacanych na podstawie prawa wewnątrzzakładowego, które przysługują wszystkim pracownikom i nie są wynagrodzeniem.

Wyłącznie świadczenia dodatkowe (inne lub wyższe od powszechnie należnych) wymagają przyznania i ograniczeń co do wysokości wynikających z art. 11 ust. 2 ustawy kominowej ([b]wyrok SN z 2 grudnia 2008 r., III PK 35/08[/b]). Zdaniem Sądu Najwyższego pozawynagrodzeniowe świadczenia wynikające z regulaminów czy z układów nie są dodatkowymi w rozumieniu ustawy kominowej. Nie są one ani inne, ani wyższe niż ustalone w prawie i nie muszą być przyznawane. Cechą charakterystyczną świadczenia dodatkowego jest jego przyznanie, czyli wykreowanie przez osobę uprawnioną do dokonania takich czynności.

[srodtytul]Maksymalny pułap 25 proc.[/srodtytul]

Świadczenia te zostały szczegółowo wymienione w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=168320]rozporządzeniu prezesa Rady Ministrów z 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania (DzU nr 14, poz. 139)[/link]. Są to:

- nagroda jubileuszowa przyznawana nie częściej niż co pięć lat;

- odprawa pieniężna w razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;

- zwrot częściowych kosztów użytkowania udostępnionego lokalu mieszkalnego, w tym mieszkania służbowego;

- świadczenia związane z korzystaniem z częściowo odpłatnych usług telekomunikacyjnych;

- świadczenia z tytułu dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego, majątkowego oraz osobowego

– w wysokości do 25 proc. wyższej niż ustalona w regulaminie wynagradzania, zakładowym i ponadzakładowym układzie zbiorowym pracy oraz w odrębnych przepisach.

[srodtytul]Na jubileusz i zakończenie kariery[/srodtytul]

Jeżeli zakładowy i ponadzakładowy układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania nie określa uprawnień do nagrody jubileuszowej lub odprawy pieniężnej, świadczenia te mogą być im przyznane w wysokości:

- [b]nagroda jubileuszowa:[/b]

– 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 20 latach pracy;

– 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 25 latach pracy;

– 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 30 latach pracy;

– 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 35 i 40 latach pracy;

- [b]odprawa w razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy:[/b]

– 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po przepracowaniu co najmniej 15 lat;

– 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po przepracowaniu co najmniej 20 lat.

[srodtytul]Na rozstanie[/srodtytul]

Jeśli osoba podlegająca ustawie zostanie odwołana ze stanowiska lub zostanie z nią rozwiązana umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna będąca podstawą zatrudnienia z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków wynikających ze stosunku zatrudnienia, może być jej przyznana z tego tytułu odprawa w wysokości nie wyższej niż trzykrotność wynagrodzenia miesięcznego (art. 12 ustawy kominowej). Sam przepis nie stanowi jednakże samoistnej podstawy nabycia prawa do odprawy [b](wyrok SN z 29 kwietnia 2005 r., III PK 108/04)[/b], a negatywną przesłanką do jej przyznania, niezależnie od podstawy rozwiązania stosunku pracy lub innego stosunku zatrudnienia osoby kierującej, jest naruszenie podstawowych obowiązków ze stosunku zatrudnienia [b](wyrok SN z dnia 11 lipca 2006 r., I PK 9/06)[/b].

[ramka] [b]Uwaga [/b]

Ograniczenia ustawowe odnoszące się do należnych świadczeń i trybu ich przyznawania nie dotyczą: odprawy emerytalnej ([b]wyrok SN z 16 lutego 2005 r., I PK 174/04)[/b], odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, odszkodowania za wadliwe rozwiązanie stosunku pracy.[/ramka]