Ten sposób postępowania nakazuje pracodawcom samorządowym rozporządzenie Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych w:

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=178707]jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (DzU nr 146, poz. 1222 ze zm.)[/link] – § 17

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=178708]zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (DzU nr 146, poz. 1223 ze zm.)[/link] – § 13 ust. 1.

[srodtytul]W gminach i nie tylko[/srodtytul]

Oznacza to, że dla każdego pracownika samorządowego trzeba go osobno szacować, i to w każdym miesiącu, bo przecież różna jest liczba godzin pracy w poszczególnych miesiącach. W tym celu trzeba podzielić stawkę wynagrodzenia zasadniczego danej osoby przez liczbę godzin pracy w danym miesiącu, a wynik pomnożyć przez 20 proc. Otrzymamy stawkę dodatku za godzinę pracy w porze nocnej. Do ustalenia pełnej kwoty dodatku wystarczy pomnożyć ją przez liczbę godzin pracy wykonanej w porze nocnej.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pani Martyna jest pracownikiem samorządowym z pensją zasadniczą w wysokości 1700 zł brutto. W październiku br. była zmuszona przepracować trzy godziny w porze nocnej. Pracodawca wypłacił jej za nie dodatek w kwocie 5,55 zł ({[1700 zł: 184 godziny] x 20 proc.} x 3 godziny).[/ramka]

Stawka dodatku liczona od minimalnego wynagrodzenia za pracę ma jednak znaczenie i dla samorządowców. Muszą zwracać uwagę na to, czy ustalona przez nich dla danego pracownika stawka dodatku za godzinę pracy nie jest od niej niższa.

[srodtytul]Ile dla nauczycieli...[/srodtytul]

Również nauczycielom, którzy są objęci Kartą nauczyciela, ustalamy dodatkowe wynagrodzenie za każdą godzinę pracy w porze nocnej, biorąc pod uwagę ich wynagrodzenie zasadnicze. To dodatkowe wynagrodzenie liczymy w wysokości 15 proc. godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego (art. 42b ust. 2 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182007]Karty nauczyciela[/link]). Otrzymany wynik podobnie jak u samorządowców nie może być niższy niż stawka dodatku za pracę w nocy, liczona od minimalnego wynagrodzenia za pracę. W jakich placówkach i na jakich warunkach nauczyciele mogą świadczyć pracę w nocy, przesądza [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=161651]rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 17 maja 2001 r. w sprawie realizowania przez nauczycieli tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć wychowawczych w porze nocnej (DzU nr 52, poz. 550)[/link].

Jeśli nauczyciel akademicki musiałby pracować w nocy, to powinien otrzymać dodatek ustalony od minimalnego wynagrodzenia za pracę. [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=178901]Prawo o szkolnictwie wyższym z 27 lipca 2005 r. (DzU nr 164, poz. 1365 ze zm.)[/link] nie reguluje bowiem tego zagadnienia. Obowiązuje zatem w tym względzie kodeks pracy (por. art. 136 ust. 1 prawa o szkolnictwie wyższym). Z kolei urzędnikowi państwowemu zatrudnionemu w urzędzie naczelnym lub centralnym organie administracji państwowej na stanowisku kierowniczym lub samodzielnym nie należy się gratyfikacja finansowa za pracę w nocy. Przysługuje mu w zamian czas wolny (art. 30 ust. 3 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=162332]ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.[/link]).

[srodtytul]... i pracowników medycznych[/srodtytul]

Nie ma tak szczegółowych zasad dotyczących pracowników wykonujących zawód medyczny, czyli osób, które na podstawie odrębnych przepisów (np. o zawodzie lekarza) są uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osób mających fachowe kwalifikacje do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Jednak pewne warunki stawia art. 32l pkt 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184739]ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (DzU z 2007 r. nr 14, poz. 89 ze zm.)[/link]. Przepis ten przyznaje prawo do dodatku za pracę w porze nocnej tym pracownikom medycznym, którzy są zatrudnieni w systemie pracy zmianowej w zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeń zdrowotnych. W ich sytuacji dodatek za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej wypłacamy w wysokości co najmniej 65 proc. stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego.

[ramka][b]Pod specjalną ochroną[/b]

[b]Ponieważ praca w nocy zakłóca rytm biologiczny człowieka, przyspiesza zmęczenie i wymaga wzmożonego wysiłku psychofizycznego, jej wykonywanie jest limitowane.[/b] Nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę. Ograniczenie takie dotyczy wyłącznie wykonującego pracę w porze nocnej, czyli tego, którego rozkład czasu pracy obejmuje co najmniej trzy godziny pracy w porze nocnej lub którego przynajmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na noc (art. 151[sup]7[/sup] § 2 kodeksu pracy). Aby ochrona go objęła, musi wykonywać prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym bądź umysłowym, których wykaz określa szef w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a gdy taka u niego nie działa – z przedstawicielami pracowników wybranymi w sposób u niego przyjęty oraz po uzyskaniu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami i z uwzględnieniem gwarancji bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników (art. 151[sup]7[/sup] § 3 i 4 kodeksu pracy).

Ochrona nie działa w stosunku do pracowników:

- zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,

- prowadzących akcję ratowniczą w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usuwających awarię. [/ramka]