Nagrody dla przedsiębiorców z 10-proc. ryczałtem

Pogląd ten stoi w kontrze do powszechnego stanowiska organów podatkowych i niektórych składów sędziowskich.

Obie sprawy zostały zainicjowane przez podmioty powiązane: zakład ubezpieczeń i towarzystwo emerytalne. Wnioskując o interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, podmioty te wskazały, że organizują konkursy skierowane do pracowników i współpracowników, w tym przedsiębiorców. Dane przedsięwzięcie może być kierowane równocześnie do wszystkich lub wyłącznie do wybranych kategorii uczestników. Nagrody pieniężne lub niepieniężne są przyznawane uczestnikowi lub uczestnikom, spełniającym warunki przewidziane regulaminem danej akcji. W przypadku konkursu o ograniczonej liczbie nagród, laureatami będą zatem ci, którzy zawrą najwięcej umów produktu emerytalnego lub ubezpieczeniowego. Możliwe jest też, że liczba nagród będzie nieograniczona i laureatem zostanie każdy, kto osiągnie określony próg sprzedaży.

Czego dotyczyły wątpliwości

Wnioskodawcy pytali, czy w stosunku do nagród przyznawanych osobom prowadzącym działalność gospodarczą spoczywają na nich jakiekolwiek obowiązki płatników PIT. Ich zdaniem konsekwencje w tym zakresie powinny zależeć od tego, czy dana akcja będzie spełniać definicję konkursu. Rozstrzygające znaczenie powinno przy tym mieć ograniczenie liczby nagród. Wnioskodawcy uznali, że gdy w danym przedsięwzięciu przyznają ograniczoną liczbę nagród, akcja będzie konkursem. W takim przypadku, także wobec przedsiębiorców znajdzie zastosowanie art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, w myśl którego od dochodów z tytułu wygranych m.in. w konkursach pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10 proc. wygranej lub nagrody.

Co na to skrabówka

W obu sprawach Dyrektor KIS nie zgodził się z tym stanowiskiem. Uznał za to, że nagrody będą dla tych osób przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej, opodatkowanym na zasadach wybranych przez zwycięskiego przedsiębiorcę, tj. według stawki progresywnej 18 lub 32 proc. albo liniowo według stawki 19 proc. Bez znaczenia pozostaje, czy nagroda została przyznana w konkursie, czy w akcji niebędącej konkursem. W tym pierwszym przypadku o sposobie opodatkowania na zasadach ogólnych decydować ma związek z prowadzoną przez te osoby działalnością gospodarczą. Wnioskodawcy zaskarżyli wydane interpretacje.

Przychód z innych źródeł

W rozstrzygnięciach z 22 czerwca 2018 r. (III SA/Wa 3130/17) oraz z 3 sierpnia 2018 r. (III SA/Wa 3132/17) WSA w Warszawie nie zgodził się z Dyrektorem KIS. W ustnych uzasadnieniach obu wyroków WSA podkreślił, iż brak jest podstaw prawnych do uznania, że art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT nie ma zastosowania do nagród konkursowych otrzymywanych przez przedsiębiorców. Zdaniem sądu, przepis ten nie zawiera ograniczeń podmiotowych, zatem nie można wywieść z jego brzmienia, że należy stosować go wyłącznie w stosunku do wybranych kategorii laureatów konkursów. Dla przedsiębiorcy nagroda będzie przychodem z innych źródeł, od którego organizator konkursu będzie zobowiązany pobrać podatek według stawki 10 proc. i wywiązać się z obowiązków płatnika PIT wystawiając deklarację PIT-8AR.

Zasady muszą być określone w regulaminie

Równolegle w obiegu prawnym funkcjonują interpretacje podatkowe i wyroki sądów prezentujące pogląd odmienny od przedstawionego w komentowanych wyrokach. Przykładowo w wyroku z 14 czerwca 2018 r. (II FSK 1673/16) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że dla kwalifikacji podatkowej bez znaczenia jest samo nazwanie akcji jako konkursu. Istotne jest, czy przedsięwzięcie faktycznie wypełnia definicję konkursu. Dlatego NSA zgodził się z organem podatkowym, że akcja organizowana przez wnioskodawcę jest systemem motywacyjnym, a przyznane nagrody – premią, która nie może być opodatkowana 10-proc. podatkiem.

Zgodnie z tym stanowiskiem, konkursem będzie przedsięwzięcie mające na celu wyłonienie zwycięzcy bądź kilku zwycięzców, którzy rywalizują ze sobą o określone nagrody. Według organów skarbowych konkurs nie może jednak motywować do współzawodnictwa w pracy zawodowej. Taki stan faktyczny (tj. zasady konkursu) powinien być także skrupulatnie odzwierciedlony w dokumentacji konkursu. Podstawą będzie regulamin określający nazwę konkursu, jego organizatora, uczestników, sposób wytypowania laureatów i nagrody, które zostaną przyznane zwycięzcom przez komisję konkursową oceniającą rywalizację według ściśle sprecyzowanych kryteriów. Jeżeli dana akcja nie spełni wymogów przypisanych konkursowi, to otrzymane przez uczestników wygrane nie będą przychodem z konkursu. Konsekwentnie, nie znajdzie zastosowania wobec takich „nagród" art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT (opodatkowanie 10-proc. ryczałtem). Powinny one wówczas zostać opodatkowane jako przychód z tego źródła, w związku z istnieniem którego zostały uzyskane.

podstawa prawna: art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1509)

Ewa Kamińska, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego EY

WSA ułatwia życie organizatorom

Komentowane wyroki WSA w Warszawie mogą mieć praktyczne znaczenie dla wszelkich podmiotów organizujących konkursy dla współpracowników / partnerów o statusie przedsiębiorców. Wpisują się one w wykształconą wcześniej linię interpretacyjną, prezentowaną np. przez NSA w wyroku z 1 grudnia 2015 r. (II FSK 2075/13) i w ostatnich latach często zyskującą aprobatę sądów administracyjnych. Mimo rozbieżności istniejących w orzecznictwie, wzmacniają zatem argumentację na rzecz jednolitego traktowania wszystkich laureatów konkursów sprzedażowych. Jednocześnie przyjęcie takiego podejścia poprawia sytuację organizatorów. Nie ryzykują oni bowiem powstania zaległości podatkowej czy odpowiedzialności z tytułu niewywiązania się z obowiązków płatnika PIT w stosunku do laureatów prowadzących działalność gospodarczą. Zmieniające się na przestrzeni lat stanowisko organów podatkowych wobec niezmienionych przepisów pociąga za sobą liczne wątpliwości interpretacyjne i rozbieżności w orzecznictwie. Dlatego warto okresowo weryfikować, czy polityka konkursowa firmy oraz przyjęty w tym zakresie model działania gwarantują płatnikowi PIT bezpieczeństwo i czy inne konkursy mogłyby skorzystać z preferencyjnego opodatkowania.