WDT własnym transportem także z zerową stawką

Od 1 stycznia br. obowiązują nowe przepisy unijne dotyczące dokumentowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. W art. 45a rozporządzenia wykonawczego Rady nr 282/2011 przewidziano dla podatników możliwość skorzystania z domniemania, że towary zostały przewiezione z jednego państwa UE do drugiego. W ten sposób można potwierdzić podstawową przesłankę materialną przewidzianą dla WDT, tj. przewóz towarów pomiędzy dwoma państwami UE.

To nie takie proste

Skorzystanie z domniemania nie jest jednak łatwe. Znajduje ono bowiem zastosowanie jedynie w przypadku, gdy:

- transportu dokonał podmiot trzeci (przewoźnik) na zlecenie sprzedawcy albo nabywcy;

- sprzedający jest w posiadania co najmniej dwóch niebędących ze sobą w sprzeczności dowodów potwierdzających przewóz, które zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy;

- w przypadku, gdy organizującym transport przez podmiot trzeci jest nabywca, to dodatkowo sprzedający musi być w posiadaniu pisemnego oświadczenia nabywcy potwierdzającego przewóz towarów.

Czytaj także: WDT od 1 stycznia 2020 r. bez dużych zmian

Wymagane dokumenty określa art. 45a ust. 3 rozporządzenia nr 282/2011. Są to przykładowo: podpisany list przewozowy CMR oraz faktura od przewoźnika towarów. W celu skorzystania z domniemania podatnik może również posiadać jeden z ww. dokumentów oraz jeden z następujących dokumentów:

- polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów lub dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę lub transport towarów;

- dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, na przykład notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia;

- poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim.

Jak widać, skorzystanie z domniemania jest mocno utrudnione z uwagi na rodzaj dokumentów jakie musi posiadać podatnik. Poza tym, nie jest możliwe skorzystanie z domniemania, jeżeli wywozu towarów dokonuje sprzedający lub kupujący własnym środkiem transportu. Wtedy bowiem niemożliwe jest uzyskanie dokumentów potwierdzających wywóz towarów od podmiotu niezależnego od sprzedającego i od nabywcy.

Dla kogo preferencje

Czy w takim razie od początku 2020 r. nie można skorzystać z zerowej stawki VAT, jeżeli wywozu towarów dokonujemy własnym środkiem transportu?

Regulacje ww. rozporządzenia na szczęście nie wywołują takiego skutku. Przepisy unijne wprowadzają bowiem domniemanie. Podatnik może z niego skorzystać, lecz nie ma takiego obowiązku. Jeżeli nie spełni warunków do skorzystania z domniemania na podstawie przepisów rozporządzenia nr 282/2011, to może potwierdzić prawo do zerowej stawki na podstawie ustawy o VAT.

Stanowisko to zostało potwierdzone przez Ministerstwo Finansów w komunikacie z 23 grudnia 2019 r. (https://www.gov.pl/web/finanse/implementacja-dyrektywy-20181910-dot-tzw-pakietu-quick-fixes), gdzie wskazano, że „niespełnienie warunków wprowadzonych ww. rozporządzeniem nie oznacza, że stawka zero proc. nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji dostawca będzie musiał udowodnić w inny sposób, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki zero proc. zostały spełnione". Potwierdzono to również w notach wyjaśniających wydanych przez unijną Dyrekcję Generalną ds. Podatków i Unii Celnej (https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/explanatory_notes_2020_quick_fixes_pl.pdf).

Druga możliwość

W przypadku wywozu towarów własnym środkiem transportu zastosowanie znajdzie art. 42 ust. 4 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów bezpośrednio przez podatnika dokonującego takiej dostawy lub przez ich nabywcę, przy użyciu własnego środka transportu podatnika lub nabywcy, podatnik - oprócz specyfikacji poszczególnych sztuk ładunku - powinien posiadać dokument zawierający co najmniej:

1) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz nabywcy tych towarów;

2) adres, pod który są przewożone towary, w przypadku gdy jest inny niż adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania nabywcy;

3) określenie towarów i ich ilości;

4) potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę do miejsca, o którym mowa w pkt 1 lub 2, znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;

5) rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary, lub numer lotu – w przypadku gdy towary przewożone są środkami transportu lotniczego.

A zatem w 2020 r. wywóz towarów własnym transportem dostawcy albo nabywcy dalej uprawnia do zastosowania do WDT zerowej stawki VAT. Należy jednak w tym przypadku posiadać specyfikację poszczególnych sztuk ładunku oraz dokument wywozu, w którym wskazane zostaną dane stron transakcji, informacja jakich towarów dotyczy WDT wraz ze wskazaniem środka transportu, którym są wywożone, oraz adres, pod który są przewożone towary z potwierdzeniem ich przyjęcia przez nabywcę.

Piotr Kępisty jest doradcą podatkowym, kierownikiem Zespołu ds. Podatków Pośrednich w ECDP Tax Żuk Komorniczak i Wspólnicy Sp. k.

podstawa prawna: art. 45a rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. UE L z 23 marca 2011 r. nr 77/1)

podstawa prawna: art. 42 ust. 4 w zw. z ust. 3 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2020 r. poz. 106 ze zm.)