Gdy firma zorganizuje konkurs skierowany wyłącznie do kontrahentów i będzie można uznać, że w jego wyniku otrzymali oni ukryte rabaty, to wygrane będą u laureatów przychodem z działalności gospodarczej.
Wielu przedsiębiorców, aby utrzymać odpowiednie relacje ze swoimi kontrahentami, organizuje różnego rodzaju konkursy czy akcje promocyjne. Ich celem jest przede wszystkim zwiększenie aktywności w obszarze sprzedaży, wzmacnianie czy też pogłębianie relacji. Zazwyczaj są to działania o charakterze długoterminowym, a ich efekty widoczne są po upływie danego okresu.
Pod kątem przepisów podatkowych istotne są natomiast konsekwencje otrzymania nagrody w takim konkursie przez kontrahenta. Przedsiębiorca decydujący się na wspomnianą formę wsparcia działań sprzedażowych powinien jednak uwzględnić również ciążące na nim obowiązki podatkowe. Podobnie kontrahent, który otrzymuje nagrodę, powinien zastanowić się, czy jest to dla niego przychód z działalności gospodarczej, który należy opodatkować zgodnie ze stosowaną przez niego formą rozliczania z fiskusem.
Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji pojęcia „konkurs". W celu ich określenia uzasadnione jest zatem zastosowanie wykładni językowej oraz odniesienie się do znaczenia używanego w języku potocznym. Sama możliwość uznania danego przedsięwzięcia za konkurs jest przedmiotem wielu sporów toczących się między organizatorami konkursów a organami podatkowymi, co potwierdza konieczność wyjaśnienia w pierwszej kolejności znaczenia tego pojęcia.
Jak definiować
Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl/szukaj/konkurs) konkurs to przedsięwzięcie dające możliwość wyboru najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp. lub postępowanie, którego celem jest wyłonienie zwycięzcy bądź kilku zwycięzców spośród grupy najlepszych uczestników spełniających określone kryteria.
Odwołanie się do pojęcia „konkurs" używanego w języku potocznym, w szczególności do definicji zawartych w słownikach języka polskiego, jest również akceptowane przez organy podatkowe. Przykładem może tu być interpretacja wydana 10 kwietnia 2012 r. przez Izbę Skarbową w Łodzi (IPTPB1/ 415-383/11-4/KO). Organ przywołał w niej następujące definicje słownikowe pojęcia „konkurs":
- „impreza, przedsięwzięcie o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, mające określony program i dające możliwość wyboru przez eliminację najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp. zwykle wyróżnionych nagrodami" (Słownik Języka Polskiego pod red. M. Szymczaka, PWN);
- „przedsięwzięcie najczęściej o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, dające możliwość wyboru najlepszych wykonawców, autorów danych prac, itp. zwykle wyróżnianych nagrodami" (Słownik Języka Polskiego pod red. S. Dubisza, PWN);
- „impreza, która ma na celu wyłonienie przez specjalistyczne jury osoby lub grupy najlepszej w danej dziedzinie, np. artystycznej, naukowej, przebiegająca często wieloetapowo; najczęściej wygrana lub zajęcie jednego z wyższych miejsc w konkursie jest związane z określoną w warunkach wstępnych nagrodą pieniężną, rzeczową lub przyznaniem prawa do realizacji czegoś" (Słownik Wyrazów Obcych, Wydawnictwo Europa);
- „zorganizowana impreza o określonym regulaminie, której celem jest wyłonienie w drodze eliminacji kogoś lub czegoś najlepszego w danej dziedzinie, zwykle połączona z przyznaniem nagród" (Domowy Popularny Słownik Języka Polskiego, pod red. B. Dunaja, wyd. Cykada).
Odwołując się zatem do wskazywanego w interpretacjach organów podatkowych znaczenia pojęcia konkurs, należałoby podkreślić, że elementem wyróżniającym go spośród innych działań promocyjnych przedsiębiorcy jest zaistnienie elementu współzawodnictwa między uczestnikami, w stopniu pozwalającym na wytypowanie i nagrodzenie najlepszych uczestników. Inną wyróżniającą go cechą jest strona formalna całego przedsięwzięcia.
Wiąże się to z koniecznością przygotowania regulaminu, w którym zostanie określona nazwa konkursu, organizator, uczestnicy, nagrody oraz sposób wyłonienia zwycięzców (por. interpretacje Izby Skarbowej w Katowicach z 16 listopada 2011 r. (IBPBII/415-732/11/BJ) lub z 9 marca 2012 r. (IBBII/1/415-1019/ 11 BD).
O uznaniu danego przedsięwzięcia za konkurs wypowiedział się również WSA w Warszawie, który w wyroku z 2 kwietnia 2007 r. (III SA/Wa 3528/06) wskazał, że „gdyby istniała definicja ustawowa konkursu i w świetle tej definicji niezbędnym warunkiem uznania danego przedsięwzięcia za konkurs byłoby przeprowadzenie eliminacji, to wtedy istotnie brak tych eliminacji w regulaminie tego przedsięwzięcia uniemożliwiałoby jego uznanie za konkurs w rozumieniu tej definicji i w konsekwencji przyporządkowanie tego przedsięwzięcia do normy prawnej, w której pojęcie konkursu było zawarte.
Inaczej jest jednak w przypadku definicji słownikowej i rozumienia danego terminu w języku potocznym". Podkreślenia wymaga jednocześnie, że charakterystyczny element konkursów w postaci konieczności wyłonienia najlepszych uczestników może przybrać formę nagradzania tych wszystkich uczestników, którzy udzielili prawidłowych odpowiedzi na wszystkie pytania i zdobyli określoną liczbę punktów uprawniającą ich do uzyskania nagrody.
W zależności od regulaminu
Do niedawna organy dość jednomyślnie przyjmowały, że jeżeli uczestnikami konkursu są kontrahenci prowadzący działalność gospodarczą, to w takiej sytuacji wartość nagrody powinna być przez nich rozpoznawana jako przychód z działalności gospodarczej. Obecnie prezentowane stanowisko uzależnia rozpoznanie przychodu z działalności gospodarczej od założeń konkursu.
Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68 , należy pobrać 10 proc. zryczałtowany podatek dochodowy. Zryczałtowany podatek pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania (art. 30 ust. 3 ustawy o PIT).
Natomiast stosownie do art. 41 ust. 4 ustawy o PIT, płatnicy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4–5a i 13 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 5 (czyli także od nagród). Jeżeli przedmiotem wygranych (nagród) nie są pieniądze, to podatnik jest obowiązany wpłacić płatnikowi kwotę należnego zryczałtowanego podatku przed udostępnieniem wygranej (nagrody) lub świadczenia (art. 41 ust. 7 pkt 1 ustawy o PIT).
Uwaga na upusty
Zakwestionowanie przez organ podatkowy konkursowego charakteru działań marketingowych sprawia, że podmiot, który przekazuje nagrodę, nie staje się z tego tytułu płatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego. Do sytuacji takiej może dojść, gdy przedsiębiorca zorganizuje konkurs, który będzie skierowany wyłącznie do jego kontrahentów, a jego przeprowadzenie będzie miało wpływ na zdarzenia gospodarcze zachodzące pomiędzy uczestnikiem konkursu a podmiotem, który jest inicjatorem konkursu.
Dochodzi wtedy do powstania jakichś ukrytych upustów cenowych, rabatów, czy też wynagrodzenia z racji wykonywania określonych działań w ramach działalności gospodarczej. W takim przypadku należy wskazać, że otrzymywane przez te osoby nagrody (wygrane) będą ściśle powiązane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez tych uczestników konkursu.
Konsekwencją powyższego jest to, że otrzymanie przez uczestników konkursu nagrody będą traktowane analogicznie, jak każde inne świadczenia otrzymane w naturze bądź w formie pieniężnej w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT). Po stronie tych uczestników nastąpi bowiem przysporzenie majątkowe w postaci wzrostu ich aktywów, uzyskane dzięki prowadzonej działalności gospodarczej (w związku z nią).
W wydanych interpretacjach indywidualnych organy zwracają ponadto uwagę, że jeżeli nagroda zależy faktycznie od działania twórczego jej uczestnika, a działania uczestników konkursu i partnera handlowego nie zmierzają do zmniejszenia obciążeń podatkowych, to możliwe jest w takim przypadku opodatkowanie na zasadach określonych w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT. Przy czym nie jest tutaj istotne, czy dana osoba fizyczna w wyniku otrzymania nagrody uzyska przychód bądź z pozarolniczej działalności gospodarczej, bądź przychód z innego źródła.
Jeżeli spełnione są warunki dotyczące definicji konkursu (jeżeli zorganizowany przez podmiot konkurs wypełnia wszystkie jego elementy), a samo jego zorganizowanie nie stanowi niejako próby zmniejszenia obciążeń podatkowych, to wówczas podmiot przekazujący nagrodę jest zobowiązany jako płatnik pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10 proc. wygranej lub nagrody.
Tożsame stanowisko zaprezentował WSA w Warszawie w wyroku z 21 lipca 2010 r. (III SA/Wa 169/10).
Przykład
Spółka, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, organizuje i przeprowadza konkurs będący formą promocji. Konkurs jest przeprowadzany w oparciu o regulamin, który określa jego szczegółowe zasady.
Adresatami konkursu są przedsiębiorcy, którzy, aby wziąć udział w konkursie, muszą nabyć w określonej sieci sklepów produkt objęty promocją i zgłosić swój udział w konkursie poprzez wysłanie sms-a.
Laureaci nagród wybierani są spośród uczestników konkursu, którzy nadesłali najciekawsze dokończenie zdania konkursowego. O przyznawaniu nagród decyduje komisja konkursowa, która w podejmowanych decyzjach kieruje się kryterium jakościowym. W ocenie brane są również pod uwagę takie czynniki jak: kreatywność pomysłu, inwencja twórcza, oryginalność.
W takiej sytuacji podmiot przekazujący nagrodę powinien jako płatnik pobrać zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 10 proc. wartości nagrody, zaś obdarowany nie jest zobowiązany do rozpoznania w tym zakresie przychodu z działalności gospodarczej.
Zryczałtowany podatek należy uiścić na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatek pobrano. Obowiązkiem podmiotu przekazującego jest ponadto sporządzenie i złożenie w urzędzie skarbowym rocznej deklaracji PIT-8AR, w terminie do końca stycznia następnego roku podatkowego.
Co ze sprzedażą premiową
Przepisy podatkowe nie określają, podobnie jak to miejsce miało w przypadku definicji konkursu, pojęcia sprzedaży premiowej. W temacie tym wypowiedział się jednak minister finansów w piśmie z 29 kwietnia 1998 r. (PO 2/HD6065/97/0912). Wskazał, że: „sprzedaż premiowa związana jest z nagrodą w określonej wysokości przyznawaną każdemu nabywcy towaru, który spełni wymagane warunki, a zatem nie jest wynikiem przypadku lub odgadywania zaistnienia określonych zdarzeń losowych.
Cechami sprzedaży premiowej są w szczególności powiązanie przekazania nagrody z faktem zakupu przez osobę otrzymującą premię promocyjnego towaru lub usługi, lub zakupu za określoną kwotę, zebranie określonej liczby punktów itp. oraz gwarancja otrzymania premii po spełnieniu ustalonych warunków".
Natomiast organy skarbowe wielokrotnie wskazywały, że aby można było uznać, że mamy do czynienia ze sprzedażą premiową, nagroda musi trafić do rzeczywistego nabywcy towaru, zaś akcja powinna być skierowana do nieograniczonego kręgu odbiorców (klientów przedsiębiorcy).
Nie może być także ograniczona, co do zasady, innymi przesłankami, niż nabycie określonego towaru (ilości towarów) lub usługi. Stanowisko takie prezentowane jest np. w piśmie Izby Skarbowej w Warszawie z 21 kwietnia 2008 r. (IPPB2/415-136/08-2/SP) i w piśmie Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 13 stycznia 2006 r. (ZD/406-59/PIT/05).
Przedsiębiorca, który otrzyma nagrodę w ramach działań promocyjno-marketingowych swojego kontrahenta polegających na sprzedaży premiowej, powinien rozpoznać przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Do przychodów tych ustawodawca zaliczył również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT).
Wartość takiego przychodu należy określić zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 11 ust. 2 ustawy o PIT, czyli na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.
Kiedy zwolnienie
Uzyskany przez przedsiębiorcę przychód w postaci nagrody w ramach sprzedaży premiowej nie może skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT. Stosownie do treści powołanego przepisu zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.
W konsekwencji podmiot otrzymujący nagrodę jest zobowiązany do wykazania jej wartości jako przychodu z działalności gospodarczej w miesiącu otrzymania. Natomiast firma, która w ramach sprzedaży premiowej wydała ją swojemu kontrahentowi, nie jest zobowiązana (jako płatnik) do poboru podatku dochodowego, jak również nie musi sporządzać informacji PIT-8C.
Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych (tak interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 16 czerwca 2011 r., ILPB1/415-357/11-4/TW lub interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 22 listopada 2010 r., IPPB4/415-667/10-4/SP).
Przykład
Przedsiębiorca otrzymał od kontrahenta nagrodę rzeczową (laptop) za udział w promocji jego produktów.
Promocja produktów była związana z wykonywaniem określonych czynności mających za cel m.in. przygotowanie odpowiedniej ekspozycji produktów. Przekazanie nagrody było następstwem indywidualnego porozumienia partnerów handlowych i nie miało formy konkursu.
Otrzymanie przez przedsiębiorcę laptopa wiąże się z koniecznością rozpoznania w tym zakresie przychodu z działalności gospodarczej.
Przykład
Przedsiębiorca prowadzi działalność w zakresie handlu opodatkowaną na zasadach ogólnych, według skali podatkowej.
W związku z dokonywanymi na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej zakupami określonych towarów handlowych (różne postacie mrożonek), w ramach sprzedaży premiowej, przedsiębiorca otrzymał w styczniu 2013 r. nagrodę od kontrahenta w postaci lodówki wartości 1900 zł.
W takiej sytuacji wartość nagrody przedsiębiorca powinien zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej w styczniu 2013 r. i opodatkować według skali podatkowej.
Agnieszka Sadowska doradca podatkowy w ECDDP sp. z o.o.
Agnieszka Sadowska doradca podatkowy w ECDDP sp. z o.o.
Podmiot organizujący akcję o charakterze marketingowym, w wyniku której kontrahenci biorący w niej udział otrzymują określone nagrody, powinien każdorazowo ocenić czy spełnione są przesłanki pozwalające uznać, że jest to konkurs.
Istotną rolę wypełnia w tym przypadku regulamin, który ściśle precyzuje zarówno zasady uczestnictwa, jak i wyłaniania zwycięzcy.
Organy skarbowe zwracają ponadto uwagę na to, czy w wyniku prowadzonej akcji nie dochodzi do próby zmniejszenia obciążeń podatkowych poprzez sztuczne stworzenie konkursu, kiedy faktycznie chodzi o jakieś ukryte upusty cenowe czy rabaty.
Dopiero łączne spełnienie wszystkich przesłanek powoduje obowiązek pobrania z tytułu przekazanej nagrody zryczałtowanego podatku w wysokości 10 proc. , o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT.
