Stanie się tak, gdy współdziałał w prowadzeniu firmy i osiągał z tego korzyści. Mówi o tym ordynacja podatkowa. Zgodnie z nią zaległości podatkowe, za które może odpowiadać członek rodziny, powinny być związane z działalnością gospodarczą.

Odpowiedzialność nie obejmuje natomiast niepobranych oraz pobranych a niewpłaconych przez płatników i inkasentów należności z wyjątkiem sytuacji, gdy nie zostały one pobrane od członków rodziny oraz małżonków, którzy mają zawartą umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej albo których wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd, a także małżonków pozostających w separacji.

[srodtytul]Granice wyznaczają korzyści[/srodtytul]

Odpowiedzialność członka rodziny jest ograniczona do wysokości uzyskanych korzyści, które osiągnął, współdziałając z przedsiębiorcą. Górna granica odpowiedzialności nie może zatem przekroczyć uzyskanych korzyści. Organy podatkowe mogą mieć jednak problem z ustaleniem ich wysokości. Będą bowiem musiały przeliczyć korzyści niemające pieniężnego wymiaru (np. utrzymanie, zapewnienie mieszkania).

Za korzyści nie powinno być uznawane wynagrodzenie za pracę, które wynika z umowy wiążącej podatnika i członka rodziny. Trudno bowiem w takiej sytuacji mówić o korzyściach ze współpracy z podatnikiem w prowadzeniu działalności gospodarczej. Jest to wynagrodzenie za wykonywaną pracę.

[srodtytul]Czasem da się uniknąć[/srodtytul]

Nie każdy członek rodziny może się obawiać odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe przedsiębiorcy, i to nawet wtedy, gdy stale z nim współpracował w prowadzeniu firmy i osiągał z tego korzyści. Jeśli w okresie współdziałania byliśmy osobami, wobec których na podatniku spoczywał obowiązek alimentacyjny, odpowiedzialności możemy uniknąć w ogóle lub w części odpowiadającej obowiązkowi alimentacyjnemu.

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym obowiązek alimentacyjny, czyli dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Organ podatkowy będzie zatem musiał w trakcie prowadzonego postępowania ustalić rozmiar obowiązku alimentacyjnego przedsiębiorcy wobec członka rodziny, którego odpowiedzialność wchodzi w grę. Pozwoli to ustalić, czy osiągnięte przez członka rodziny korzyści nie wykraczały poza obowiązek alimentacyjny, a jeśli tak – to w jakim zakresie.

Podstawą odpowiedzialności osoby trzeciej, w tym również członka rodziny, jest decyzja o odpowiedzialności. Może być ona wydana w ciągu pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa.

[ramka][b]Przykład[/b]

Jan Kowalski prowadzi niewielką firmę. Jego syn, który nigdzie nie pracuje i nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych, pomaga mu w prowadzonej działalności.

W zamian ojciec zapewnia mu utrzymanie. Mimo że spełnione są przesłanki pozwalające mówić o odpowiedzialności członka rodziny za zobowiązania podatkowe, bo syn stale współdziała z przedsiębiorcą w prowadzonej firmie i osiąga z tego korzyści, to podatnik – na mocy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych wobec dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Obowiązek ten obciążałby go także wtedy, gdyby syn nie pomagał mu w firmie. Fiskus nie będzie zatem mógł orzec o jego odpowiedzialności. [/ramka]

[ramka]Kogo wymieniają przepisy

Zgodnie z art. 111 § 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9F61E06B5EF4DFE235FB2CDFA8836442?id=176376]ordynacji podatkowej [/link]za członków rodziny uważa się zstępnych (a więc dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), rodzeństwo (bracia i siostry), małżonków zstępnych (czyli synowe i zięciowie), a także osoby pozostające w stosunku przysposobienia (czyli adoptowane).

Za członka rodziny uważana jest również osoba pozostająca z podatnikiem w faktycznym pożyciu (czyli konkubent lub konkubina). Jak członków rodziny przepisy traktują też małżonków, którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, których wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd oraz małżonków pozostających w separacji. [/ramka]