- Pracownik przebywa na kilkumiesięcznym zwolnieniu lekarskim. Po jego zakończeniu planuje przejść na emeryturę. Przedtem chcielibyśmy jednak, aby wykorzystał należny mu urlop wypoczynkowy, na co pracownik się zgadza. Bezpośrednio po jego zakończeniu chcemy rozwiązać umowę za porozumieniem. Czy możemy udzielić mu urlopu bezpośrednio po chorobie, bez konieczności kierowania go na badania kontrolne? – pyta czytelnik.
Tak. Pracodawca ma obowiązek skierować podwładnego na kontrolne badania lekarskie po nieobecności trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej niezdolnością do pracy, jeśli chce go dopuścić do jej wykonywania (art. 229 § 2 kodeksu pracy). Obowiązek ten dotyczy zatem sytuacji, gdy po zakończeniu choroby pracownik ma wrócić do swoich służbowych obowiązków.
Inaczej należy traktować sytuację, gdy po zwolnieniu lekarskim pracownik chce skorzystać w jakiejś formie z wolnego od pracy, w szczególności z urlopu wypoczynkowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego widać dosyć jednolite stanowisko dotyczące tej kwestii – rozpoczęcie urlopu bezpośrednio po długotrwałym zwolnieniu chorobowym nie wymaga wcześniejszego przejścia badań kontrolnych. Jak SN wskazał w wyrokach:
- z 9 marca 2011 r. (II PK 240/10; OSNP 2012/9-10/113): z art. 229 § 2 k.p. nie można wywodzić obowiązku przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy przez pracownicę rozpoczynającą urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim (art. 163 § 3 k.p.) wykorzystanym bezpośrednio po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni,
- z 20 marca 2008 r. (II PK 214/07; OSNP 2009/15-16/194): jeżeli powód rozpoczął urlop po ustaniu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, to nie zachodziła sytuacja zobowiązująca pracodawcę do przesunięcia urlopu na termin późniejszy. Tym bardziej nie miał takiego obowiązku pracownik stosujący się do uzgodnionego z pracodawcą planu urlopów po zakończeniu zwolnienia lekarskiego.
W tym drugim orzeczeniu SN podkreślił, że urlop wypoczynkowy polega na czasowym niewykonywaniu pracy na dotychczasowym stanowisku i już tylko z tego powodu nie można przyjąć, że niezbędnym warunkiem jego rozpoczęcia jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich. Są one niezbędne przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, natomiast nieprzeprowadzenie ich przed urlopem nie pozostaje w sprzeczności z istotą urlopu wypoczynkowego.
Badania są niezbędne, gdy urlop nie rozpoczyna się bezpośrednio po chorobie. Na przykład gdy pracownik choruje do niedzieli, w poniedziałek załatwia w pracy zaległe sprawy, a od wtorku chciałby rozpocząć wypoczynek. W tym przypadku – jeżeli choroba trwała ponad 30 dni – niezbędne są badania kontrolne, aby dopuścić podwładnego do pracy w poniedziałek.
Wracając do sytuacji opisanej przez czytelnika – bez znaczenia jest tu fakt, że po zakończeniu urlopu wypoczynkowego pracownik nie ma już świadczyć pracy. Można wręcz uznać, że tym bardziej należy się przychylić do opinii wskazującej na możliwość udzielenie mu urlopu bez konieczności przeprowadzenia badań kontrolnych. Przed rozwiązaniem umowy pracownika nie trzeba kierować na badania lekarskie.