Umowa sponsoringu jest nazywana umową sponsorską. Jej treścią jest zobowiązanie się sponsora do wspierania określonej aktywności sponsorowanego w zamian za np. możliwość zaprezentowania produktu określonym kręgom odbiorców, przeprowadzenie sondażu rynku, badania marketingowego czy po prostu reklamę. Kodeks cywilny nie zawiera definicji sponsoringu ani też nie reguluje umowy sponsorskiej. Umowa sponsorska jest umową nienazwaną, nieuregulowaną w przepisach, zawieraną na podstawie art. 3531 k.c. w ramach wyrażonej w nim zasady swobody umów. Jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, odpłatną i wzajemną.
Co to za kontrakt
O sponsoringu wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 19 kwietnia 2004 r. w sprawie VI ACa 709/03. Uznał, że „umowa sponsoringu przewiduje m.in. zobowiązanie się sponsora do finansowania lub współfinansowania działalności zamierzonej lub realizowanej już przez sponsorowanego, natomiast sponsorowany zobowiązuje się do poinformowania opinii publicznej o finansowaniu lub współfinansowaniu wyżej wymienionej działalności przez sponsora poprzez popularyzowanie oznaczenia indywidualizującego sponsora w obrocie w trakcie tego przedsięwzięcia".
Ekwiwalentność świadczeń stron
Umowa sponsoringu jest klasyczną dwustronną umową cywilnoprawną o charakterze obligacyjnym. W większości przypadków korzyści po stronie sponsora są trudne do oszacowania ze względu na niemajątkowy charakter związany np. z upowszechnieniem nazwy lub znaku towarowego sponsora na rynku lub zwiększeniem jego renomy zarówno rynkowej, jak i społecznej.
Od strony prawnej nie ma ograniczeń co do prawnego statusu sponsora. Niemniej w praktyce najczęściej jest to przedsiębiorca. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby była to osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Jednak sens ekonomiczny tego stosunku prawnego wskazuje, że chodzi o sponsoring realizowany przez podmioty będące przedsiębiorcami, uzyskujące korzyści w sferze zdobywania bądź utrwalania swojej pozycji rynkowej.
W jakiej formie
Z punktu widzenia prawa cywilnego umowa sponsorska nie wymaga zachowania szczególnej formy. Konieczność jej pisemnego udokumentowania wynikać może natomiast z przepisów regulujących działalność przedsiębiorców. Umowa zostaje zawarta z chwilą złożenia zgodnych oświadczeń woli obu stron. Zasadniczą kwestią jest ustalenie elementów przedmiotowo istotnych umowy.
Umowy sponsoringu mogą mieć niezwykle różnorodny charakter. Umowa tzw. sponsoringu ciągłego różni się od umowy, której przedmiotem jest sponsorowanie jednego tylko wydarzenia. W typowej umowie sponsoringu można odnaleźć elementy pewnych umów uregulowanych w k.c. lub np. w prawie własności intelektualnej. Pozwala to przy ocenie poszczególnych jej postanowień sięgać do przepisów regulujących konkretne umowy. Często w umowie sponsoringu występują elementy innych umów nazwanych, jak umowa najmu, zlecenia, licencyjna, dzierżawy, darowizny czy o dzieło. Elementy istotne umowy tak naprawdę ustalają same strony.
Jakie obowiązki stron
Podstawowym obowiązkiem sponsora jest udzielenie wsparcia działalności sponsorowanego. Najczęściej wsparcie to przybiera postać świadczenia pieniężnego, a zatem obowiązek sponsora polega na przekazaniu sponsorowanemu oznaczonej sumy pieniężnej. Obok niego mogą się także pojawić obowiązki dodatkowe. Świadczenie sponsora, poza wspomnianym świadczeniem pieniężnym, może mieć charakter rzeczowy lub niematerialny, tj. może na przykład polegać na korzystaniu z dóbr niematerialnych sponsora. Świadczenie sponsora może polegać też na udzieleniu licencji, patentu czy know how.
Umowa sponsorska powinna zakładać ekwiwalentność świadczeń, a zatem nakładać na sponsorowanego także pewne obowiązki. Nie jest przecież umową darowizny. Sponsorowany w zamian zobowiązuje się do uzewnętrznienia faktu sponsoringu w sposób określony w umowie, w szczególności przy okazji podejmowania oznaczonych przedsięwzięć, czy to kulturalnych czy sportowych. Zobowiązanie sponsorowanego, zgodnie z treścią umowy, obejmuje określone formy promowania działalności i marki sponsora. Do najczęstszych obowiązków sponsorowanego zalicza się konieczność ujawnienia sponsora w toku organizowanego wydarzenia. Powinno to być uzgodnione w umowie w określonym zakresie. Sponsorowany musi uwzględniać wskazówki dotyczące: organizacji imprezy, troski o dobre imię i renomę sponsora, konieczności należytego wykonania wszystkich czynności, do których zobowiązał się w umowie, zabezpieczenia przed zniszczeniem lub uszkodzeniem uzyskanych od sponsora przedmiotów, wykorzystania uzyskanych od sponsora korzyści w sposób określony w umowie, zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych od sponsora.
Jak zabezpieczyć swoje interesy
Należy pamiętać o umieszczaniu w kontrakcie klauzul umownych zabezpieczających interesy sponsora. Najczęściej spotykanym postanowieniem umownym jest zapewnienie wyłączności sponsorowania danej imprezy w danej kategorii produktów. Będąc sponsorem, warto także zastrzec prawo do kontrolowania całego przebiegu działań podejmowanych przez podmiot sponsorowany. Należy pamiętać o tym, aby zasady korzystania z takiego prawa były w umowie dokładnie sprecyzowane.
Zdaniem autorki
Anna Dankiewicz-Matusiak, prawnik
Czy warto zawierać umowy sponsoringu? Na to pytanie każdy przedsiębiorca musi odpowiedzieć sam. Wiadomo, że efekty sponsoringu najczęściej nie są natychmiastowe a osiągnięcie określonych celów marketingowych i promocyjnych ma szanse się zrealizować w długofalowej perspektywie. Decydując się na zawieranie tego typu umów, warto rozważyć też aspekty podatkowe, jako że przepisy o podatkach dochodowych dotyczące osób fizycznych lub prawnych pozwalają przedsiębiorcom przy spełnieniu określonych warunków zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na sponsoring.