Korekta deklaracji możliwa także, gdy podatek pobrał płatnik

Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 6 maja 2008 r. (I SA/Gl 997/07). Orzeczenie to zmieniło podejście organów podatkowych w tej sprawie.

Fiskus: trzeba czekać na postępowanie

Sprawa dotyczyła podatnika, który skorygował w deklaracji podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) wartość rynkową błędnie wykazaną przez notariusza w deklaracji o wysokości pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika (PCC-2). Jednocześnie uiścił podatek w prawidłowej wysokości.

Skuteczność takiej korekty została zakwestionowana przez organy podatkowe obu instancji. Powołały się one na art. 10 ust. 1 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 101, poz. 649, ze zm. – dalej ustawa o PCC) zobowiązujący podatników do złożenia deklaracji w sprawie PCC oraz obliczenia i wpłacenia podatku w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

Organy uznały, że norma ta nie pozwala na skorygowanie deklaracji przez podatnika oraz do uiszczenia przez niego podatku w prawidłowej wysokości przed wszczęciem postępowania podatkowego.

Sąd: to podatnik podwyższa kwotę

WSA w Gliwicach ocenił, że taka wykładnia jest nieprawidłowa. Przede wszystkim sąd odwołał się do art. 6 ust. 3 i 4 ustawy o PCC. Z przepisu tego wynika, że wezwanie do skorygowania wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej jest kierowane do podatnika, a nie płatnika podatku.

Wezwanie takie, z proceduralnego punktu widzenia, jest czynnością sprawdzającą podjętą na podstawie art. 274a § 2 ordynacji podatkowej (dalej op), w razie wątpliwości co do poprawności złożonej deklaracji. Organ podatkowy może wezwać podatnika do udzielenia, w wyznaczonym terminie, niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia deklaracji, wskazując przyczyny podania w wątpliwość rzetelności danych w niej zawartych.

W ocenie WSA, skoro wezwanie adresowane jest do podatnika, to może on podwyższyć tę wartość do kwoty akceptowanej przez organ podatkowy. Jeśli podatnik skoryguje wartość przedmiotu czynności cywilnoprawnych do wartości rynkowej, to organ podatkowy nie może określić tej wartości w decyzji podatkowej, a więc nie ma także podstaw do wszczęcia postępowania podatkowego w celu wydania takiej decyzji.

Postępowanie w takiej sprawie powinno zatem zakończyć się na etapie czynności sprawdzających, poprzez skorygowanie deklaracji podatkowej i uiszczenie należnego podatku we właściwej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę, bez wszczynania postępowania podatkowego i wydawania decyzji w trybie art. 21 § 3 op.

Istotny jest cel przepisów

Co istotne, zdaniem WSA do takiej korekty podatnik jest uprawniony, nawet wówczas gdy za obliczenie PCC, jego pobór i odprowadzenie odpowiada płatnik. Wynika to z jednej strony z braku uprawnień płatnika do kwestionowania wartości przedmiotu opodatkowania, wskazanej przez strony czynności cywilnoprawnej. Płatnik powinien jedynie uprzedzić strony o prawie organu podatkowego do zakwestionowania tej wartości.

Z drugiej strony obowiązuje generalna zasada, określona w art. 81 op, uprawniająca podatnika do korekty deklaracji podatkowej. Sąd podkreślił, że nie można też zapominać o celu czynności sprawdzających, jakim jest umożliwienie skorygowania wadliwych, a nawet nierzetelnych deklaracji podatkowych, bez potrzeby wszczynania kontroli podatkowej czy też postępowania podatkowego.

Wadliwa interpretacja art. 10 ust. 1 ustawy o PCC przyjęta przez organy podatkowe prowadzi zaś do całkowitego wykluczenia możliwości skorygowania wysokości podatku przez podmiot, na którym ciąży obowiązek podatkowy.

Skoro bowiem płatnik nie może podwyższyć wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej, to brak możliwości sporządzenia takiej korekty przez podatnika całkowicie by ją wykluczał. Według sądu taki skutek interpretacji art. 10 ust. 1 ustawy o PCC jest nie do pogodzenia z prawem każdego podatnika do korekty deklaracji, skoro odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

Warto podkreślić, że wyrok ten wpłynął na wykładnię przepisów przez organy podatkowe. Świadczy o tym interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 lipca 2009 r. (ITPB2/436-54/09/TJ).