Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie zatrudnionym bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Jednak nieraz mimo wywiązania się z tej powinności dochodzi do wypadku przy pracy. W takich sytuacjach pracodawca musi postępować tak, jak nakazują mu przepisy. Czyli?

Zgodnie z art. 234 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] jest on zobowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie. Jego zadaniem jest też zapewnienie udzielenia pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku. Powinien też zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

W razie wypadku śmiertelnego zawiadamia okręgowego inspektora pracy i prokuratora. Tak samo jest, gdy wypadek był zbiorowy lub ciężki.

[srodtytul]Powołanie zespołu[/srodtytul]

Oczywiście, aby całe postępowanie powypadkowe prowadzone przez pracodawcę mogło się zacząć, to musi mieć on świadomość, że doszło do wypadku. Zawiadomienia dokonuje ten, kto uległ wypadkowi. Jeśli jego stan zdrowia na to nie pozwala, to zgłoszenia powinien dokonać każdy pracownik, który zauważył takie zdarzenie w zakładzie pracy.

Po otrzymaniu informacji o zaistniałym wypadku pracodawca zabezpiecza miejsce wypadku i powołuje zespół powypadkowy. Ten ostatni bada okoliczności i przyczyny wypadku oraz ustala, czy wypadek pozostaje w związku z pracą. Kto wchodzi w skład zespołu?

Zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=316904]rozporządzeniem Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (DzU nr 105, poz. 870)[/link] co do zasady jest to pracownik służby BHP oraz społeczny inspektor pracy.

A jeśli firma nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym ze względu na małą liczbę zatrudnionych osób, okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół składający się z pracodawcy i specjalisty spoza zakładu pracy.

[srodtytul]Zaczyna się od oględzin[/srodtytul]

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powinien przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. W szczególności do jego zadań należy dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych oraz urządzeń ochronnych.

On też bada warunki wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku. Jeżeli jest to konieczne, zespół sporządza szkic lub fotografuje miejsca wypadku. Wysłuchuje wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala.

Zbiera informacje dotyczące wypadku od świadków zdarzenia. Zasięga opinii lekarza, a w razie potrzeby i innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku. Może też zbierać inne dowody dotyczące wypadku.

Wreszcie dokonuje prawnej kwalifikacji wypadku zgodnie z art. 3 ust. 1 i 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8FB8AEB9A408183E4F392B6666A3A744?id=327997]ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322)[/link]. Zespół określa też środki profilaktyczne oraz wyciąga wnioski wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

[srodtytul]14 dni na spisanie[/srodtytul]

W ciągu dwóch tygodni od uzyskania zawiadomienia o wypadku zespół sporządza protokół powypadkowy. Wzór tego dokumentu zawiera [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175313]rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (DzU nr 227, poz. 2298)[/link].

Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku w terminie późniejszym wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudności wymaga podania przyczyn tego opóźnienia w treści protokołu.

[b]Zespół sporządza protokół w niezbędnej liczbie egzemplarzy i wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową doręcza niezwłocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia.[/b] A co gdy w zespole nie ma zgody co do treści protokołu? Członek zespołu ma prawo złożyć zdanie odrębne, które powinien uzasadnić.

W przypadku rozbieżności zdań członków zespołu o treści protokołu powypadkowego decyduje pracodawca. Obowiązkiem zespołu jest zapoznanie poszkodowanego z treścią protokołu jeszcze przed jego zatwierdzeniem.

[srodtytul]Prawa poszkodowanego[/srodtytul]

Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole. Wolno mu także zaglądać do akt sprawy oraz sporządzać z nich notatki i odpisy oraz kopie.

Gdy natomiast wypadek był śmiertelny, to z treścią protokołu zapoznawana jest rodzina zmarłego. Ją też poucza się o prawie zgłaszania uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole.

[srodtytul]Inne dokumenty[/srodtytul]

Do protokołu powypadkowego dołącza się zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku. Do tych ostatnich należą: pisemna opinia lekarza lub innych specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku, a także odrębne zdanie złożone przez członka zespołu powypadkowego oraz uwagi i zastrzeżenia.

[b]Protokół musi zostać zatwierdzony przez pracodawcę.[/b]

Ten ma na to pięć dni od momentu sporządzenia dokumentu. Przy czym firma zwróci niezatwierdzony protokół, w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy, [b]jeżeli do jego treści zostały zgłoszone zastrzeżenia przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika.[/b] Podobnie będzie, gdy protokół nie będzie spełniał wymogów wynikających z rozporządzenia z 1 lipca 2009 r.

Po dokonaniu niezbędnych wyjaśnień i uzupełnień zespół sporządza nowy protokół, do którego dołącza także ten wcześniej niezatwierdzony. Ma na to pięć dni. Nowy dokument powinien być zatwierdzony przez pracodawcę i doręczony poszkodowanemu lub jego rodzinie (przy wypadku śmiertelnym).

Na podstawie wszystkich protokołów powypadkowych pracodawca prowadzi rejestr wypadków przy pracy.

[srodtytul]Prowadzenie rejestru[/srodtytul]

Taki rejestr zawiera imię i nazwisko poszkodowanego, miejsce i datę wypadku oraz informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego. Ponadto ma się w nim znaleźć data sporządzenia protokołu powypadkowego i stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy, oraz data przekazania do ZUS wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy.

W rejestrze podaje się także liczbę dni niezdolności do pracy oraz inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia profilaktyczne zespołu powypadkowego.

Pracodawca musi przechowywać protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez dziesięć lat.

[ramka][b]Uzasadnienie i dowody[/b]

Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że dane zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.[/ramka]

[ramka][b]Uwaga[/b]

Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca. [/ramka]