Jeżeli szkolenie zawodowe pracownika miało miejsce w ramach podróży służbowej, to prawo do jednorazowego odszkodowania określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=29B68007CE894DA0DD8AC556368DD8F2?id=327997]ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych[/link] na takich samych zasadach jak przy wypadku, który zaistniał w pracy.
W efekcie w razie wypadku powstałego w czasie wyjazdowego szkolenia pracownikowi przysługuje przede wszystkim prawo do jednorazowego odszkodowania oraz prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Przy czym pracownik otrzyma jednorazowe odszkodowanie tylko wówczas, gdy wskutek wypadku doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
[b]Pracownik korzysta z ochrony przewidzianej w ustawie wówczas, gdy szkolenie wyjazdowe odbywa w ramach podróży służbowej.[/b]
Taką podróżą jest wykonywanie zadania określonego przez pracodawcę poza miejscowością, w której znajduje się stałe miejsce pracy pracownika, w terminie i miejscu określonym w poleceniu wyjazdu służbowego.
[srodtytul]Podróż służbowa[/srodtytul]
Delegacja jest więc dopełnieniem obowiązku świadczenia pracy. Przyjmuje się przy tym, że podczas jej trwania pracownik nie może swobodnie dysponować swoim czasem, gdyż pozostaje w dyspozycji pracodawcy.
[b]W praktyce o tym, czy podwładny odbywa wyjazdowe szkolenie w ramach podróży służbowej, decyduje to, czy otrzymał od pracodawcy polecenie wyjazdu służbowego.[/b] Przy czym polecenie nie musi mieć formy pisemnej, gdyż może to być także ustna dyspozycja pracodawcy lub przełożonego danego pracownika.
[ramka][b]Przykład[/b]
Jolanta J. na polecenie przełożonych pojechała do Krakowa na szkolenie z zakresu marketingu. Podczas pobytu w hotelu przy schodzeniu ze schodów potknęła się, przewróciła i skręciła nogę.
Wypadek nastąpił w czasie podróży służbowej i po ustaleniu, że w jego wyniku Jolanta J. doznała 2 proc. długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, ZUS wypłacił jej jednorazowe odszkodowanie.[/ramka]
Jeśli jednak brak polecenia przełożonego, to nie ma podstaw, aby zakwalifikować wyjazd pracownika na szkolenie jako podróż służbową. To zaś w konsekwencji wyłącza także ochronę ubezpieczeniową wynikającą z ustawy. Dlatego np. wypadek, jakiemu uległ pracownik podczas przejazdu swoim samochodem na studia podyplomowe mające na celu podniesienie jego kwalifikacji zawodowych, nie jest wypadkiem podczas podróży służbowej, jeżeli w związku z tymi studiami pracodawca nie wydał pracownikowi polecenia wyjazdu służbowego, lecz jedynie uznał za usprawiedliwioną jego nieobecność w pracy. Oznacza to, że w takiej sytuacji pracownik nie otrzyma świadczeń odszkodowawczych z ZUS. Podobnie wypowiadał się [b]SN w wyroku z 5 czerwca 1998 r. (II UKN 80/98)[/b].
[srodtytul]Zakres ochrony[/srodtytul]
Ochrona pracowników w czasie wyjazdowego szkolenia jest szeroka i wykluczenie związku danego zdarzenia z pracą następuje tylko wtedy, gdy wypadek został spowodowany takim postępowaniem pracownika, które nie pozostawało w żadnym związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań. Dzieje się tak dlatego, że w czasie podróży służbowej pracownik musi się poruszać w interesie pracodawcy poza miejscem swego zatrudnienia i zamieszkania, z czym wiąże się dodatkowe ryzyko powstania nieszczęśliwego wypadku.
Określając zakres ochrony pracownika w czasie wyjazdowego szkolenia, warto zwrócić uwagę na orzecznictwo Sądu Najwyższego. Istotne znaczenie ma tu m.in. [b]wyrok z 13 maja 1997 r. (II UKN 98/97)[/b], w którym podkreślono, że [b]pracownik w podróży służbowej zachowuje m.in. prawo do korzystania z odpoczynku, spacerów czy spożywania posiłków poza miejscem wykonywania obowiązków służbowych.[/b] Przy czym tego rodzaju zachowanie nie oznacza zerwania związku z celem podróży służbowej.
Podobnie wypowiadał się [b]SN w wyroku z 8 października 1999 r. (II UKN 545/98)[/b], podnosząc, że wypadek pracownika biorącego udział w części rekreacyjnej podróży służbowej podlega ochronie prawnej, chyba że zachowanie pracownika jest naganne w sposób uzasadniający uznanie, że doszło do zerwania związku z podróżą służbową. Jest tak dlatego, że zachowanie pracownika biorącego udział w czasie wyjazdowego szkoleniowego w zaplanowanej części rekreacyjnej tego szkolenia pozostaje w związku funkcjonalnym z pracą i celem wyjazdu, to zaś uzasadnia ochronę ubezpieczeniową.
[ramka][b]Przykład[/b]
Rafał T. został skierowany przez pracodawcę na trzydniowe szkolenie w Bukowinie. Podczas zaplanowanego spotkania przy ognisku w ostatnim dniu szkolenia potknął się i upadając złamał nogę.
W wyniku tego złamania doznał długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Wypadek ten zgłoszono do ZUS, gdzie lekarz orzecznik stwierdził 3 proc. uszczerbku na zdrowiu. Uzasadnia to prawo Rafała T. do jednorazowego odszkodowania z tytułu tego uszczerbku.[/ramka]
[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]
