Umowa o dzieło lub umowa-zlecenie zawarta z pracownikiem w celu przygotowania zawodowego nie będzie ważna, jeśli szef podpisał ją z nim bez uzyskania na to wcześniej zgody rodziców lub przedstawicieli ustawowych młodocianego.

Kodeks pracy w art. 190 § 1 definiuje takiego pracownika jako osobę, która ukończyła 16 lat, ale nie przekroczyła 18. roku życia. Przepisy wskazują, że można zatrudniać tylko te osoby, które ukończyły co najmniej gimnazjum. Przedsiębiorca, przyjmując takiego pracownika do pracy, powinien żądać od niego dyplomu ukończenia szkoły. Oprócz tego musi otrzymać od młodocianego świadectwo lekarskie stwierdzające, że rodzaj pracy, jaka ma być mu powierzona, nie zagraża jego zdrowiu. Taką osobę trzeba też wysłać na badania wstępne.

Młodociani, którzy nie mają kwalifikacji zawodowych, mogą być zatrudniani wyłącznie w celu przygotowania zawodowego oraz do wykonywaniu lekkich robót.

[srodtytul]Kiedy na etat[/srodtytul]

[wyimek][b]12 godz.[/b] maksymalnie w ciągu pięciodniowego tygodnia może pracować młodociany w trakcie zajęć szkolnych, a w ciągu doby nie więcej niż dwie godziny[/wyimek]

Przygotowanie zawodowe może się odbywać poprzez naukę zawodu. Może też mieć charakter przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Pracodawca może zawrzeć z młodocianym umowę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu. Należy ją podpisać w terminie przyjęć kandydatów do zasadniczych szkół zawodowych. Powinna ona mieć charakter angażu na czas nieokreślony. Nie jest zatem dopuszczalne zawieranie z młodocianymi umów na okres próbny, na czas określony czy na czas wykonywania określonej pracy. Wyjątkowo pracodawca, który zatrudnia w celu nauki zawodu większą liczbę młodocianych, niż wynika to z jego potrzeb, może zawierać z nimi umowy o pracę na czas określony. Ten jednak nie może być krótszy niż czas przewidziany planem nauczania dla danego zawodu.

[wyimek][b]35 godz.[/b] tygodniowo i siedem godzin dziennie może pracować młodociany w trakcie ferii szkolnych (zimowych i letnich)[/wyimek]

Warto przy tym pamiętać, że umowę z młodocianym można rozwiązać tylko z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia nie jest dopuszczalne. Zakaz ten dotyczy także rozwiązania umowy z winy młodocianego. Nawet ciężkie naruszenie przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych może jedynie stanowić podstawę wypowiedzenia. Wcześniej jednak pracodawca musi wyczerpać wszystkie środki wychowawcze, czyli rozmowę z rodzicami, a także rozmowy dyscyplinujące z samym młodocianym.

[srodtytul]...i na zlecenie[/srodtytul]

Niepełnoletni również mogą świadczyć usługi w ramach stosunków cywilnoprawnych. Należy jednak pamiętać, że praca dzieci do ukończenia przez nie 16. roku życia jest zasadniczo zabroniona. Wyjątkowo mogą być zatrudniane przez podmioty prowadzące działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Umowa-zlecenie czy o dzieło zawarta z osobą małoletnią musi być opatrzona zgodą jej przedstawiciela ustawowego. Inaczej nie będzie ważna.

[i]Podstawa prawna:

– [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)[/link][/i]

[ramka][b]Ważne definicje[/b]

[b]Nauka zawodu[/b] – ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego robotnika lub czeladnika. Obejmuje praktyczną naukę zawodu organizowaną u pracodawcy oraz dokształcanie teoretyczne. Nie może trwać krócej niż 24 miesiące, ale też nie dłużej niż 36 miesięcy.

[b]Przyuczenie do wykonywania określonej pracy [/b]– ma przygotować młodocianego do pracy w charakterze robotnika przyuczonego. Może dotyczyć prac, których rodzaj nie wymaga odbycia nauki zawodu. Powinno trwać od trzech do sześciu miesięcy. Pracodawca może samodzielnie ustalać czas trwania, zakres i program takiego przyuczenia. [/ramka]