[b]Odpowiada Piotr Malinowski radca prawny, partnerw Kancelarii Malinowski, Płachta & Wspólnicy[/b]

Przepisy prawa pracy wprowadzają generalny zakaz wypowiadania i rozwiązywania umów o pracę z kobietami w ciąży (art. 177[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037] kodeksu pracy[/link]). Kodeks pracy różnicuje jednak ten zakaz zależnie od rodzaju umowy oraz okresu, na jaki została zawarta. Ochrona trwałości stosunku pracy dotyczy przede wszystkim umów na czas nieokreślony, natomiast tzw. umowy terminowe objęte są odmienną, szczególną konstrukcją prawną.

W myśl art. 177 § 3 k.p. umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, której termin zakończyłby się po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Analiza komentowanego przepisu prowadzi do wniosku, że umowy takie z mocy prawa ulegają przedłużeniu do dnia porodu automatycznie, bez konieczności podpisywania kolejnych. Przesłanką konieczną przedłużenia z mocy samego prawa m.in. umowy na okres próbny przekraczający jeden miesiąc jest to, aby umowa ta ulegała rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży. Oznacza to również, że pracownica nie jest chroniona, jeżeli ustanie stosunku pracy następuje przed upływem trzeciego miesiąca ciąży. Należy dodać, że zgodnie z art. 177 § 2 k.p. ochroną trwałości stosunku pracy z art. 177 § 1 nie są objęte umowy zawarte na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca.

Najistotniejsze jest ustalenie, w każdym konkretnym przypadku, jaki był stan zaawansowania ciąży pracownicy w momencie upływu czasu, na który umowa została zawarta. Innymi słowy, chodzi o sprecyzowanie, w którym miesiącu ciąży była. Od tego bowiem zależy, czy umowa okresowa ulegnie przedłużeniu do dnia porodu, czy nie.

Przytaczany przepis art. 177 § 3 k.p. nie podaje sposobu obliczania upływu terminu określanego przez ustawodawcę jako trzeci miesiąc ciąży. W jednym z wyroków Sąd Najwyższy wskazał, że „[b]termin upływu trzeciego miesiąca ciąży oblicza się w równej miary miesiącach księżycowych (28 dni)[/b]”. Uzasadniając takie stanowisko, Sąd Najwyższy stwierdził, że „tylko taka wykładnia art. 177 § 3 k.p. zapewnia konieczne uporządkowanie i jednolite rozumienie upływu terminu trzeciego miesiąca ciąży u każdej pracownicy ciężarnej. Jego obliczenie nie jest obarczone żadnym błędem, albowiem każdy tydzień ciąży pracownicy liczy siedem dni kalendarzowych, poczynając od dnia poczęcia, a cztery takie tygodnie wskazują jednolicie miesięczny okres ciąży” (zob. [b]wyrok SN z 5 grudnia 2002 r., sygn. akt I PK 33/02[/b]). Reasumując: umowa o pracę na okres próbny przekraczający miesiąc zostanie przedłużona do dnia porodu tylko wtedy, jeżeli upływ terminu, na jaki została zawarta, przypadnie po upływie trzeciego miesiąca ciąży, tj. po upływie 12 tygodni. Umowa wygaśnie dopiero w następstwie porodu, a do tego czasu kobieta zachowuje status pracownicy. W dniu porodu traci ten status, a co za tym idzie, nie przysługuje jej prawo do urlopu macierzyńskiego.

[i]oprac. zal[/i]