W małej firmie zatrudniam 13 pracowników. Muszę ograniczyć stan załogi ze względu na trudną sytuację ekonomiczną. Zmiany lokalowe powodują, że nie mam fizycznie miejsca na angażowanie trzech zwalnianych osób przez cały okres wypowiedzenia. Czy mogę skrócić im trzymiesięczne wymówienia, jeżeli nie podlegam pod przepisy o zwolnieniach grupowych?

Tak. Czytelnik może skrócić te okresy wypowiedzenia do minimum miesiąca. Narzucenie przez pracodawcę krótszego wypowiedzenia na podstawie art. 361 k.p. może nastąpić w razie wypowiedzenia uzasadnionego:

U czytelnika chodzi o drugą grupę przesłanek, do której na pewno należy zwolnienie z powodów ekonomicznych. Określenie „przyczyny niedotyczące pracowników" obejmuje wszystkie sytuacje, w których powód zwolnienia nie leży po stronie załogi. Przy czym nie ma tutaj odesłania do ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.). Dotyczy więc nie tylko objętych nią pracodawców (zatrudniających minimum 20 pracowników). W razie wymówienia, którego podstawą są przyczyny z art. 361 k.p., skrócenie może także zastosować angażujący mniej osób.

Skrócenie okresu przez jednostronną czynność pracodawcy odnosi się tylko do trzymiesięcznego wypowiedzenia u zatrudnionych u tego pracodawcy co najmniej trzy lata. Będzie to więc wymiar nie mniejszy niż miesiąc.

Na pograniczu uprawnień

Wypowiadam umowę o pracę osobie, która za kilka tygodni osiągnie trzyletni staż w mojej firmie. Czy jej angaż rozwiązuje się po miesiącu (z końcem następnego miesiąca), czy po trzech miesiącach? Jeśli po trzech miesiącach, to czy od razu mogę skrócić okres wypowiedzenia?

Ustalając zakładowy staż pracy w celu określenia długości okresu wypowiedzenia, bierzemy pod uwagę wszystkie okresy zatrudnienia u pracodawcy, które obejmują:

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony w rozumieniu art. 36 § 1 k.p., wlicza się okres wypowiedzenia tej umowy (uchwała Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 1979 r., I PZP 33/78). Okres zatrudnienia u pracodawcy liczony jest zatem do dnia rozwiązania angażu z upływem okresu wypowiedzenia.

Jeżeli więc w okresie miesięcznego wymówienia (kończącym się z ostatnim dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypowiedzenia) pracownik osiągnie trzyletni okres pracy w firmie czytelnika, obowiązuje trzymiesięczne wymówienie. Jeżeli są ku temu przesłanki, od razu w piśmie wypowiadającym umowę wolno je skrócić do miesiąca.

Do ilu dni wolnych na poszukiwanie pracy ma prawo etatowiec, któremu szef z powodu likwidacji sklepu skrócił do miesiąca trzymiesięczne wypowiedzenie?

W okresie takiego, skróconego wypowiedzenia pracownik ma prawo do takiej samej liczby dni wolnych przeznaczonych na poszukiwanie pracy, jak w przypadkach, gdy zachowano okres trzymiesięczny. Według art. 37 k.p. przysługują mu zatem trzy płatne dni wolne.

Bez ekwiwalentu

Zastosowaliśmy skrócony do miesiąca okres wypowiedzenia. Czy naliczając ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, bierzemy pod uwagę okres pierwotnego wypowiedzenia, czy skrócony?

Skrócenie tego okresu skutkuje wcześniejszym zakończeniem zatrudnienia. Za pozostałą (skróconą) część wymówienia pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości należnego mu wynagrodzenia za ten okres. Jest ono opodatkowane, ale nie podlega składkom społecznym (§ 2 pkt 3 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, DzU nr 161, poz. 1106 z późn. zm.).

Okres, za który należy się to odszkodowanie, wlicza się do okresu zatrudnienia pracownika, jeżeli pozostawał w tym czasie bez pracy. Nie jest to jednak równoznaczne z pozostawaniem w zatrudnieniu u dotychczasowego pracodawcy, a decydować będzie jedynie o uprawnieniach pracowniczych w przyszłości (np. dodatek za wysługę lat w sferze budżetowej).

Za ten czas nie naliczamy więc urlopu wypoczynkowego, ustalając jego wymiar przy użyciu zasady proporcjonalności. Pracownik nie może za dwa miesiące, o które skrócono jego wypowiedzenie, domagać się ekwiwalentu za urlop.