Wyniki badań prowadzonych już od kilku lat są alarmujące – rokrocznie prawie 80 proc. pracodawców wskazuje na niedostosowanie podaży do popytu na polskim rynku pracy.

Problem ma jednak charakter strukturalny; nie zależy wyłącznie od bieżącej koniunktury na określony rodzaj kompetencji. – Z racji niżu demograficznego poziom niedopasowania kompetencyjnego będzie się sukcesywnie nasilać, prowadząc do coraz większych problemów z rekrutacją – komentuje Piotr Palikowski, prezes Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Kadrami, które już w 2008 r., a więc w szczytowym momencie na rynku dla pracowników, zbadało poziom niedopasowania kompetencyjnego w Polsce.

– Wyniki były zatrważające. Aż 89 proc. ankietowanych firm skarżyło się na problemy rekrutacyjne związane z trudnościami w pozyskaniu do pracy osób o odpowiednich kompetencjach – dodaje Palikowski.

Jak przekłada się to na pracę menedżerów? – Często w bardzo bezpośredni sposób, prowadząc do rozbicia zespołów, podziałów personalnych, rozwarstwień – zauważa Witold Moszyński, dyrektor ds. Rozwoju Pracowników w Polskich Kolejach Państwowych.

Kłopoty na łączach

– Konsekwencje dla menedżerów zarządzających zespołami bywają bolesne, szczególnie jeśli mówimy o braku kompetencji miękkich, które obecnie są kluczowe w pracy wielu zespołów. Nieumiejętnie prowadzona komunikacja, brak zdolności przekazywania myśli, współpracy czy pracy pod presją czasu przekłada się na destrukcyjną atmosferę w pracy, co z kolei ma wpływ na wyniki działu oraz całej organizacji.

Należy jednak pamiętać, że ważne jest zarówno dopasowanie kompetencyjne jednostki do całego zespołu, jak i dostosowanie do kultury organizacji, która w zależności od pochodzenia firmy, przyjętych w niej standardów i stylu działania może się diametralnie różnić od tej, do której pracownicy przywykli. Niedopasowanie kompetencyjne może generować nie tylko dodatkowe koszty związane z ponowną rekrutacją i wdrożeniem nowego pracownika, lecz w przypadku stanowisk menedżerskich np. dodatkowe koszty rekrutacji nowych pracowników w miejsce tych, którzy sami zrezygnowali ze współpracy z niedopasowanym (kompetencyjnie lub organizacyjnie) menedżerem. ?W kontekście wyników osiąganych przez menedżerów ich zespoły i całą organizację nie bez znaczenia są również koszty utraconych korzyści, które rosną wraz z okresem pracy na danym stanowisku pracowników o niedopasowanych kompetencjach – dodaje Moszyński.

Brak zaangażowania

Kompetencje miękkie, na których brak przede wszystkim narzekają pracodawcy, to problem wszystkich rekrutujących wśród młodego pokolenia. – Młodzi ludzie często nie mają nie tylko żadnego doświadczenia w środowisku pracy, ale nie znają też specyfiki wybieranego zawodu, wymagań z nim związanych, zbyt powierzchownie podchodzą do wyzwań rynku pracy, za późno również zaczynają się nim interesować. Prowadzi to do problemów z odnalezieniem się na rynku pracy i ze świadomym rozwojem kariery zawodowej – komentuje Anna Sarowska-Gierasimowicz, wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. –  W zminimalizowaniu tego problemu z pewnością ważną rolę mogą odegrać realizowane programy praktyk i staży w organizacjach – jednak wyłącznie jako rzetelny, profesjonalnie zarządzany, monitorowany i badany pod względem jego efektywności proces nabywania kluczowych umiejętności i kompetencji pożądanych z punktu widzenia rynku pracy – dodaje Anna Sarowska-Gierasimowicz.

Z pomocą państwa

Temu ma też służyć nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którą każda osoba bezrobotna do 25. roku życia w ciągu czterech miesięcy od momentu rejestracji powinna uzyskać ofertę pracy, stażu bądź szkolenia. Czy wpłynie to na większe dopasowanie ludzi młodych do oczekiwań pracodawców?

– Na pewno wzrosną oczekiwania względem efektywności programów szkoleniowych bądź stażowych. Urzędy będą rozliczane ze skuteczności, co powinno przełożyć się na szybkość rekrutacji oraz spadek liczby pracodawców niemogących pozyskać kandydatów o odpowiednich kompetencjach. Nie należy jednak zapominać, że poza zmianami systemowymi konieczne jest upowszechnienie wysokiej jakości staży i praktyk jako najlepszego sposobu na kształcenie kompetencji miękkich u młodych ludzi. Stąd kampania społeczna „Staż. Sprawdź, zanim pójdziesz!", którą realizujemy wspólnie z Nestle, Orange, PZU oraz Siemensem, a także dialog ze stroną rządową mający na celu wypracowanie mechanizmów podnoszących jakość staży i praktyk oferowanych na polskim rynku pracy – komentuje Piotr Palikowski.

Ważnym zadaniem każdego menedżera jest taki dobór pracowników, który umożliwi nie tylko skuteczne zarządzanie, ale i efektywną współpracę zespołu. Przy bardzo wysokim niedopasowaniu kompetencyjnym coraz ciężej jest sprostać temu zadaniu. Dlatego, aby usprawnić pracę polskich przedsiębiorstw, konieczne jest wprowadzenie mechanizmów, które pozwolą na zdobywanie wiedzy praktycznej przez osoby młode już na etapie edukacji formalnej. Zacieśnianie współpracy między biznesem a edukacją oraz organizowanie wysokich jakościowo programów staży i praktyk z pewnością się do tego przyczynia.

Autorka jest PR managerem ?w PSZK