Ułatwienie personelowi edukacji to fundamentalna zasada kodeksu pracy. Co więcej taką powinność pracodawcy zaliczono do jego podstawowych obowiązków wobec podwładnych. Kodeks nie podaje jednak szczegółowych zasad ich dokształcania.
W grupach zawodowych sfery budżetowej dodatkowe regulacje dotyczące szkolenia pracowników zawierają przepisy szczególne. Określają one zasady świadczenia pracy, np. pracowników samorządowych, urzędów państwowych czy nauczycieli.
Wymóg ułatwiania przez szefa edukacji sprowadza się do organizowania i finansowania dokształcania i doskonalenia kwalifikacji, a zwłaszcza:
- kierowania pracowników na naukę,
- udzielania im urlopów szkoleniowych i zwolnień z części dnia pracy,
- zawierania z pracownikami umów, określających wzajemne prawa i obowiązki stron,
- pokrywania kosztów związanych z nauką.
[srodtytul]Dla niektórych powinność...[/srodtytul]
Choć kodeks pracy wprost zobowiązuje pracodawcę, aby ułatwiał załodze podnoszenie kwalifikacji, to żaden jego przepis nie mówi o obowiązkach podwładnego w tym zakresie. Wiadomo jedynie, że pracownik musi swoją pracę wykonywać sumiennie i starannie. Dodatkowo powinien stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy i nie są sprzeczne z prawem lub postanowieniami umowy o pracę. Na tej podstawie trudno jednak mówić, że pracownik musi dbać o swoje wykształcenie. Oczywiście rozwój zawodowy i podnoszenie własnych kwalifikacji powinny leżeć w jego interesie, ale nie ma takiego wymogu.
Pracownik będzie natomiast musiał podnieść profesjonalną poprzeczkę na bezpośrednie polecenie pracodawcy lub przełożonego. Oznacza to, że nie może np. odmówić udziału w szkoleniu lub innej formie dokształcania zleconej przez pracodawcę. Podwładny ma przecież wykonywać polecenia służbowe pracodawcy lub innej osoby działającej w jego imieniu. Odmowę udziału w jakiejkolwiek zleconej formie dokształcania szefowi wolno potraktować jako niewykonanie polecenia służbowego. Tym samym jest to powód nawet do zwolnienia z pracy niesubordynowanego.
[srodtytul]...a dla innych konieczność[/srodtytul]
Obowiązki pracowników w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych mogą natomiast wynikać z przepisów szczególnych. Z takimi mamy np. do czynienia u nauczycieli, pracowników samorządowych oraz urzędów państwowych.
