- Prowadzę jednoosobową firmę. Moja żona pobiera rentę z KRUS. Zamierzam zatrudnić ją na cały etat. Mam jednak wątpliwości, jakie składki musiałbym za nią odprowadzać do ZUS z racji zatrudnienia. Czy będzie to tylko zdrowotna (czyli ok. 280 zł), czy tak jak za osobę współpracującą, co oznacza koszt wyższy o prawie 800 zł? – pyta czytelnik.
W tym przypadku żona przedsiębiorcy będzie objęta ubezpieczeniami w ZUS jako osoba współpracująca. Jednak z uwagi na pobieraną rentę obowiązkowo trzeba będzie opłacać za nią jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Powiązania rodzinne
Zatrudnienie we własnej firmie małżonka na podstawie umowy o pracę oznacza zwykle, że ZUS uzna tę osobę za współpracującą przy wykonywaniu działalności. Wynika to z art. 8 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121; dalej: ustawa o sus). Zgodnie z nim, jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, do celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany właśnie jako osoba współpracująca.
Za osobę współpracującą z prowadzącym pozarolniczą działalność uważa się m.in. małżonka, jeżeli pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu biznesu.
Zakres ubezpieczeń
Współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności to tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wymienia go art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o sus. Współpracujący podlega też ubezpieczeniu wypadkowemu, ale chorobowe jest dla niego dobrowolne.
Co do zasady zawarcie ze współmałżonkiem umowy o pracę oznacza, że trzeba za niego rozliczać składki na te wszystkie ubezpieczenia jak za osobę współpracującą przy prowadzeniu działalności. Z tego obowiązku zwalnia jednak prawo małżonka do emerytury lub renty. Osoby te podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, czyli wtedy, gdy same tego chcą.
Tylko zdrowotna
Zatem żona czytelnika, która jest rencistką, z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym ani wypadkowemu. Nie ma znaczenia, że to świadczenie nie przysługuje jej z ZUS, lecz z KRUS.
Przedsiębiorca będzie jednak musiał opłacać za żonę składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.) podstawę wymiaru składek osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób współpracujących z osobami prowadzącym pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS w Monitorze Polskim. W 2015 r. jej miesięczna minimalna wysokość wynosi 279,41 zł (tj. 9 proc. podstawy wymiaru).
