- Pracownik zatrudniony na 3/4 etatu pracuje po 6 godzin dziennie (pn.-pt.). Jednego dnia na polecenie przełożonego został w pracy dłużej i przepracował 10 godzin. W umowie o pracę wskazano, że dodatek przysługuje mu po przekroczeniu 38 godzin pracy w tygodniu. Pracownik przepracował w tym tygodniu łącznie 34 godziny. Czy przysługują mu jakieś świadczenia w związku z pracą we wskazanym dniu? – pyta czytelniczka.

Za każdą z czterech dodatkowych godzin pracy pracownik nabył prawo do wynagrodzenia. Za dwie ostatnie godziny przysługuje mu ponadto dodatek z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Te dwie godziny można również zrekompensować czasem wolnym na wniosek pracownika (1:1) lub bez wniosku pracownika (1,5 godziny wolnej za każdą z nich).

Limit w umowie

W umowie o pracę zawieranej z osobą zatrudnianą w niepełnym wymiarze czasu pracy strony ustalają limit ponad wymiar czasu pracy określony w umowie, którego przekroczenie uprawnia pracownika do dodatku takiego jak za pracę w godzinach nadliczbowych. Można go określić w różny sposób – jako przekroczenie dzienne (np. za pracę ponad 7 godzin na dobę), średniotygodniowe w okresie rozliczeniowym (np. ponad przeciętnie 39 godzin na tydzień w okresie rozliczeniowym), ponad pewien wyższy wymiar czasu pracy (np. ponad wymiar czasu pracy dla 9/10 etatu przepracowany w okresie rozliczeniowym) lub – tak jak wskazano w pytaniu – poprzez podanie liczby granicznej godzin w konkretnym tygodniu.

Kodeksowe normy

Ustalenie umowne ma na celu jedynie wskazanie momentu, w którym pracownik za swoją pracę dodatkową – wykraczającą poza część etatu wynikającą z umowy o pracę – ma otrzymać zwiększone wynagrodzenie, wykraczające poza zwykłą stawkę godzinową. Strony nie ustalają w ten sposób całościowych rozliczeń odnoszących się do wszystkich godzin przepracowanych ponad część etatu, w jakiej dana osoba jest zatrudniona. W szczególności nie modyfikują zawartej w art. 151 § 1 kodeksu pracy definicji nadgodzin, która wskazuje, że pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Normy czasu pracy wynoszą zaś – zarówno dla pełnoetatowa, jak i niepełnoetatowca – osiem godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 k.p.). Nie ulegają one proporcjonalnemu pomniejszeniu w związku z zatrudnieniem w niepełnym etacie.

Dodatkowa należność

W opisanej sytuacji pracownik przepracował cztery dodatkowe godziny. Dwie pierwsze „mieściły się" w dobowej normie czasu pracy, ale dwie kolejne stanowiły jej przekroczenie, a zatem była to praca w nadgodzinach dobowych.

Za pierwsze dwie przepracowane godziny pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia. Nie przysługuje mu dodatek, ponieważ ten należny jest – według umowy – dopiero po wypracowaniu 38 godzin w tygodniu. Prawo do samego wynagrodzenia za pracę wykonywaną jest jednak podstawową zasadą prawa pracy.

Kolejne dwie godziny należy zrekompensować według zasad dotyczących nadgodzin. Można je opłacić wynagrodzeniem powiększonym o dodatek (najprawdopodobniej 50-proc.). W zamian dodatku można jednak udzielić czasu wolnego na wniosek pracownika (łącznie dwie godziny wolne) albo z polecenia pracodawcy (łącznie trzy godziny wolne).

Autor jest prawnikiem