Umowa o pracę rozwiązała się na koniec listopada 2009 r. Jak należało obliczyć odprawę pieniężną z tytułu zwolnień grupowych, jeśli pracownik chorował w sierpniu i wrześniu, a w październiku pracował normalnie? – pyta czytelnik.

Odprawę pieniężną obliczamy z wykorzystaniem zasad dotyczących ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.

Tak nakazuje art. 8 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169524]ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU z 2003 r. nr 90, poz. 844 ze zm.[/link], dalej ustawa o zwolnieniach grupowych).

Dotyczy to po pierwsze składników wynagrodzenia, jakie przyjmujemy przy obliczaniu tej odprawy, oraz po drugie – sposobu ustalania średniego miesięcznego wynagrodzenia.

[srodtytul]Co przyjmujemy do podstawy[/srodtytul]

Odprawę z tytułu zwolnień grupowych, tak jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, ustalamy z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń z tytułu umowy o pracę. Pomijamy jednak:

- jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,

- wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,

- gratyfikacje (nagrody) jubileuszowe,

- wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

- ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy,

- dodatkowe wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,

- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

- kwoty wyrównania do poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę,

- nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne, należności przysługujące z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,

- odprawy emerytalne lub rentowe albo inne odprawy pieniężne,

- wynagrodzenie i odszkodowania przysługujące w razie rozwiązania stosunku pracy,

- należności przysługujące na podstawie pakietu antykryzysowego.

Taka lista wyłączeń jest zawarta w § 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=74468]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.[/link], dalej rozporządzenie urlopowe).

[srodtytul]W jakiej wysokości[/srodtytul]

Do podstawy odprawy przyjmujemy składniki wynagrodzenia ustalone w stałej stawce miesięcznej (np. wynagrodzenie zasadnicze, dodatek stażowy, dodatek funkcyjny) w wysokości przysługującej pracownikowi w miesiącu rozwiązania umowy o pracę (§ 15 rozporządzenia urlopowego).

Z kolei składniki zmienne za okresy nie dłuższe niż miesięczne (np. premia, prowizja, wynagrodzenie za pracę nadliczbową) uwzględniamy w średniej wysokości wypłaconej pracownikowi w trzech miesiącach poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę (§ 16 ust. 1 rozporządzenia urlopowego).

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pracownik wynagradzany jest stawką zasadniczą w wysokości 3000 zł i prowizją 1 proc. od utargu. Umowa o pracę, w wyniku zwolnień grupowych, uległa rozwiązaniu 30 listopada 2009 r.

Podstawą obliczenia odprawy była zatem suma kwoty 3000 zł i przeciętnej miesięcznej prowizji wypłaconej temu pracownikowi w okresie sierpień – październik 2009 r.[/ramka]

Zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc (np. premia kwartalna) wliczamy do podstawy odprawy w średniej wysokości wypłaconej w 12 miesiącach poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę (§ 17 ust. 1 rozporządzenia urlopowego).

[srodtytul]Co powoduje nieobecność wywołana chorobą[/srodtytul]

Jeśli pracownikowi przysługują same stałe składniki wynagrodzenia za okresy nie dłuższe niż miesiąc (np. wynagrodzenie zasadnicze, dodatek stażowy), to choroba nie ma wpływu na wysokość podstawy odprawy z tytułu zwolnień grupowych. Ma natomiast znaczenie, jeśli zatrudnionemu przysługują również zmienne składniki wynagrodzenia.

W podstawie wynagrodzenia służącego do ustalenia wysokości odprawy nie uwzględniamy bowiem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną (§ 6 pkt 7 rozporządzenia urlopowego).

Ale wynagrodzenie za czas choroby trzeba uzupełnić. Jest to spowodowane koniecznością podzielenia uzyskanego łącznie w tych trzech miesiącach wynagrodzenia ze składników zmiennych przez 3. Jeśli nie doszłoby do uzupełnienia, średnia wysokość tego wynagrodzenia byłaby zaniżona.

Uzupełnienia dokonujemy dzieląc wynagrodzenie faktycznie wypłacone pracownikowi w okresie trzech miesięcy przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany wynik mnożymy przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (§ 16 ust. 2 rozporządzenia urlopowego).

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pracownik, zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, pracujący od poniedziałku do piątku w miesięcznym okresie rozliczeniowym, 30 listopada 2009 r. zakończył stosunek pracy w związku ze zwolnieniami grupowymi przeprowadzanymi w zatrudniającym go zakładzie pracy.

Był wynagradzany stawką miesięczną w wysokości 3000 zł oraz zmienną premią regulaminową wypłacaną za czas przepracowany, której wysokość w sierpniu, wrześniu i w październiku wynosiła odpowiednio: 1000 zł, 600 zł, 1100 zł. Był na zwolnieniu lekarskim od 3 do 7 sierpnia, dlatego premie trzeba było uzupełnić, aby przyjąć ich przeciętną wysokość do podstawy odprawy.

W okresie sierpień – październik przepracował 59 dni, tymczasem gdyby nie choroba, miałby do przepracowania 64 dni.

Zatem uzupełnienie wygląda następująco:

- (1000 zł + 600 zł + 1100 zł) : 59 dni = 45,76 zł

- 45,76 zł x 64 dni = 2928,64 zł

Natomiast przeciętna premia z tego okresu wynosi 976,21 zł (2928,64 zł : 3). W konsekwencji podstawa odprawy to kwota 3976,21 zł (3000 zł + 976,21 zł).[/ramka]

[srodtytul]Jaka będzie ostateczna kwota[/srodtytul]

Mając podstawę, wystarczy ustalić, czy pracownikowi przysługuje odprawa jedno-, dwu- czy trzymiesięczna.

Jeśli ta pierwsza, to odprawę stanowić będzie po prostu wysokość ustalonej podstawy.

Jeżeli natomiast pracownik ma otrzymać odprawę dwu- lub trzymiesięczną, podstawę mnożymy odpowiednio przez 2 lub 3. To będzie należność dla zwalnianego.

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Załóżmy, że pracownik z przykładu 2 ma prawo do odprawy trzymiesięcznej. W takim razie przysługuje mu ona w wysokości 11 928,63 zł (3976,21 zł x 3).[/ramka]

[ramka][b]Ile pieniędzy na pożegnanie[/b]

Pracownikowi, którego umowa o pracę rozwiązuje się w wyniku zwolnień grupowych, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż dwa lata,

- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony u danego pracodawcy od dwóch do ośmiu lat,

- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony u danego pracodawcy ponad osiem lat.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wysokość odprawy z tytułu zwolnień grupowych, zalicza się również okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeśli zakład pracy został przejęty przez pracodawcę dokonującego zwolnień w trybie art. 231 k.p. (art. 8 ust. 2 ustawy o zwolnieniach grupowych).[/ramka]