Korzystają z nich zarówno niepełnosprawni zatrudnieni, jak i byli niepełnosprawni pracownicy tego zakładu. Zakład pracy chronionej (zpch) jest zwolniony z odprowadzania podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości. Dotyczy to gruntów, lasów i nieruchomości zgłoszonych wojewodzie, ujętych w decyzji o statusie zpch lub zaświadczeniu wydanym przez wojewodę, zajętych na prowadzenie zpch.
Zwolnienie odnosi się też do podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie, w jakim pracodawca byłby zobowiązany do odprowadzenia tego podatku, jeżeli czynność bezpośrednio wiąże się z prowadzeniem zpch.
Zpch nie musi też odprowadzać opłat. Nie dotyczy to jednak opłat sankcyjnych oraz cywilnoprawnych, czyli tych, które stanowią zwrot kosztów ponoszonych w określonej sytuacji przez pobierającego. Ponadto prowadzący zpch nie odprowadza części podatku dochodowego od osób fizycznych należnego od wszystkich (nie tylko niepełnosprawnych) pracowników.
Zakłady pracy chronionej nie przekazują także do urzędów skarbowych zaliczek na podatek od przychodów pieniężnych ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz wartości pieniężnych świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalentów, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Chodzi w szczególności o:
- wynagrodzenia zasadnicze,
- wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,
- rozmaite dodatki,
- nagrody,
- ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona,
- świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika,
- wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych oraz
- zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego.
Dotyczy to kwot wypłacanych przez płatników za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku u płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali.
[b]Pieniądze, które prowadzący zpch uzyskuje ze zwolnień z podatków, nieodprowadzonych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i opłat, przekazuje w 10 proc. na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) i w 90 proc. na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron)[/b].
Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych zasilany jest również z zapisów i darowizn, odsetek od kwot zgromadzonych na rachunku zfron, pieniędzy pochodzących ze zbycia środków trwałych zakupionych z zfron, w części niezamortyzowanej.
Ponadto na zfron pracodawca przekazuje część pieniędzy, które otrzymuje z PFRON jako miesięczne dofinansowanie wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników. Dofinansowanie to obliczane jest jako udział procentowy minimalnego wynagrodzenia, a jego wysokość zależy od stopnia i rodzaju niepełnosprawności pracownika. Stąd często przewyższa wynagrodzenie, jakie osiąga ten zatrudniony. Różnica między dofinansowaniem a wynagrodzeniem pracownika trafia na zfron i służy realizacji indywidualnych programów rehabilitacji niepełnosprawnych.
Dysponowanie pieniędzmi zfron oznacza dla pracodawcy dodatkowe obowiązki. Musi on prowadzić ewidencję zfron (wpływy, wydatki), rachunek bankowy zfron oraz przekazywać kwoty zasilające fundusz na konto w ciągu 7 dni od dnia, w którym te środki otrzymał. Za datę ich uzyskania uznaje się dzień, w którym upływa termin opłacenia podatku, wniesienia opłaty lub wpłynęły pieniądze z dofinansowania wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników albo ze sprzedaży środka trwałego kupionego z pieniędzy zfron na rachunek bankowy firmy.
Podstawowy obowiązek pracodawcy przy dysponowaniu zfron polega na opracowaniu regulaminu wydatkowania tych pieniędzy >patrz Regulamin Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Nie ma określonych wymogów dotyczących zawartości regulaminu, podany jest jedynie tryb jego opracowania. Pracodawca uzgadnia go ze służbą rehabilitacyjno-medyczną, świadczącą podstawową i specjalistyczną opiekę lekarską, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne dla pracowników, związkami zawodowymi albo przedstawicielami wybranymi przez niepełnosprawnych pracowników, gdy w zakładzie nie działają związki. Służby rehabilitacyjno-medyczne to wszystkie osoby, które świadczą opiekę medyczną i rehabilitację dla niepełnosprawnych pracowników.
Uzgadniający mają 30 dni na akceptację regulaminu. Jeżeli w tym czasie nie osiągną porozumienia, pracodawca samodzielnie ustala ten dokument i niezwłocznie podaje go do wiadomości pracowników.
Ustalając regulamin, szef musi uwzględnić wielkość wpływów na zfron, potrzeby i specyfikę zakładu oraz niepełnosprawnej załogi. Powinien określić ogólne zasady wydawania pieniędzy zfron. W regulaminie należy też szczegółowo wskazać zasady udzielania pomocy indywidualnej niepełnosprawnym pracownikom, sposób ubiegania się o pomoc, jej formę, wysokość i częstotliwość jej otrzymania.
[ramka][b]Kontrole i sankcje[/b]
To właściwe terenowo urzędy skarbowe kontrolują, czy pracodawca prawidłowo wywiązuje się z obowiązków dysponowania środkami zfron. Jeżeli te pieniądze wydaje niezgodnie z przepisami lub wpłaca je po terminie, musi zwrócić na rachunek zfron niewłaściwie wydaną lub niewpłaconą kwotę. Ponadto 30 proc. kwoty niewłaściwie wydanych lub za późno wpłaconych na zfron pieniędzy przelewa do PFRON. Ma na to czas do 20 dnia miesiąca następującego po tym, w którym doszło do ujawnienia naruszenia obowiązków (przez kontrolujących lub samego pracodawcę). Te 30 proc. przekazywanych do PFRON sum nie może pochodzić ze środków zfron.[/ramka]
[b]Dzięki zfron poprawi się los niejednego zatrudnionego niepełnosprawnego[/b]
Pieniądze te sfinansują rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą, w tym indywidualne programy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, opracowane przez powołane przez pracodawców komisje rehabilitacyjne, oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych.
Co najmniej 15 proc. tych pieniędzy (oraz wszystkie wpływające na zfron z dofinansowania wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników) musi trafić na indywidualne programy rehabilitacji niepełnosprawnych, a co najmniej 10 proc. na indywidualną pomoc dla nich oraz byłych niepracujących niepełnosprawnych pracowników tego zakładu. Ponadto z tych kwot sponsorowane są turnusy rehabilitacyjne i wypoczynek niepełnosprawnych dzieci wszystkich pracowników zakładu i wszystkich dzieci niepełnosprawnych pracowników.
Konkretne wydatki, na które pracodawca może przeznaczyć zfron, określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 31 grudnia 1998 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (DzU nr 3, poz. 22 ze zm., dalej rozporządzenie o zfron).
Poza wydatkami na realizację indywidualnych programów rehabilitacji oraz udzielaniem pomocy indywidualnej pracodawca może przeznaczyć pieniądze z zfron na:
- poradnictwo zawodowe,
- szkolenie zawodowe oraz dokształcanie, w tym również w szkołach średnich i wyższych,
- przygotowanie, a także odtworzenie utraconych albo zniszczonych na skutek zdarzeń losowych stanowisk pracy, a w szczególności na:
- zakup, modernizację oraz dostosowanie maszyn i urządzeń do indywidualnych potrzeb wynikających z psychofizycznych możliwości osób niepełnosprawnych,
- sfinansowanie robót budowlanych w rozumieniu prawa budowlanego, dotyczących obiektów budowlanych ujętych w ewidencji bilansowej zakładu, mających na celu poprawę warunków pracy i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, proporcjonalnie do przewidywanej liczby stanowisk pracy osób niepełnosprawnych w tym obiekcie, pod warunkiem utrzymania w nim przewidywanego poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej trzech lat od dnia odbioru obiektu budowlanego,
- wyposażenie i dostosowanie pomieszczeń zakładu stosownie do potrzeb osób niepełnosprawnych,
- sfinansowanie części kosztów wprowadzania nowoczesnych technologii i prototypowych wzorów oraz programów organizacyjnych proporcjonalnie do liczby zatrudnionych osób niepełnosprawnych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy,
- podstawową i specjalistyczną opiekę medyczną oraz poradnictwo i usługi rehabilitacyjne, w tym koszty tworzenia, modernizacji, remontu i utrzymania, a także odtworzenia utraconej albo zniszczonej na skutek zdarzeń losowych bazy rehabilitacyjnej (w szczególności przychodni, gabinetów fizjoterapii), socjalnej (w szczególności internatów, hoteli, stołówek) i wypoczynkowej,
- dodatkowe wynagrodzenia pracowników za znajomość i posługiwanie się językiem migowym oraz wynagrodzenia lektorów dla pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych,
- koszty dowożenia lub dojazdów do pracy i z pracy osób niepełnosprawnych mających trudności w korzystaniu z publicznych środków transportu, w tym koszty zakupu samochodów do przewozu osób niepełnosprawnych i wykorzystywanych do tego celu,
- koszty organizacji turnusów rehabilitacyjnych i usprawniających,
- koszty działalności sportowej, rekreacyjnej i turystycznej.
Prowadzący zpch mogą przeznaczać do 10 proc. środków zfron na wspólne zadania związane z rehabilitacją. Ich lista nie jest zamknięta. Rozporządzenie o zfron określa jedynie trzy przykładowe wydatki:
- tworzenie i modernizacja infrastruktury rehabilitacyjno-socjalnej,
- przedsięwzięcia inwestycyjne,
- badania i analizy rynku pracy osób niepełnosprawnych.
Z pomocy indywidualnej w zpch mogą korzystać niepełnosprawni:
- zatrudnieni w stosunku pracy lub na umowę o pracę nakładczą, w tym przebywający na urlopach bezpłatnych i wychowawczych,
- uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu w zakładzie,
- niepracujący byli pracownicy zakładu.
Ponadto pomoc dla niepracujących niepełnosprawnych czy byłych pracowników zakładu polega na finansowaniu rehabilitacji społecznej i leczniczej – w wysokości i na zasadach takich samych jak dla pracowników pozostających w zatrudnieniu.
Z dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych i wypoczynku dla niepełnosprawnych dzieci mogą korzystać wszyscy pracownicy zakładu niezależnie od tego, czy sami są niepełnosprawni. Niepełnosprawni pracownicy mogą natomiast korzystać z pomocy przeznaczonej na wypoczynek swoich dzieci niezależnie od tego, czy dzieci te są niepełnosprawne, czy nie.
To, czy niepełnosprawny otrzyma pomoc, zależy od jego sytuacji materialnej i losowej. Może ona mieć formę:
- bezzwrotną,
- nieoprocentowanej pożyczki, którą można częściowo lub całkowicie umorzyć, gdy została wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem.
Niezależnie od formy (pożyczka czy bezzwrotna) pomoc wolno przeznaczyć tylko na cele wymienione w rozporządzeniu o zfron.
[ramka][b]Co we wniosku o pomoc indywidualną[/b]
Pracownik składa pracodawcy wniosek o udzielenie pomocy zawierający:
-dane osobowe
-datę podjęcia zatrudnienia oraz rodzaj zawartej umowy o pracę
-zajmowane stanowisko
-cel, formę i kwotę wnioskowanej pomocy
-uzasadnienie udzielenia pomocy
-informacje o formie, wysokości i przeznaczeniu dotychczas udzielonej pomocy, oraz
-oświadczenie o dochodzie i liczbie członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym.[/ramka]
Pracownik dostanie wsparcie na:
- dojazd, pobyt i leczenie w szpitalach, sanatoriach, placówkach rehabilitacyjno-szkoleniowych, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
- leki i materiały diagnostyczno-medyczne niezbędne do stosowania stale lub okresowo przez osoby niepełnosprawne,
- zakup i naprawę indywidualnego sprzętu rehabilitacyjnego i przedmiotów ortopedycznych oraz środków pomocniczych, urządzeń i narzędzi technicznych, środków transportu niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- adaptację i wyposażenie mieszkań, budynków mieszkalnych oraz obiektów zamieszkałych lub przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- usprawnianie fizyczne,
- dojazd i pobyt na turnusach rehabilitacyjnych, usprawniających, wczasach lub wypoczynku zorganizowanym w innych formach,
- kolonie, obozy oraz turnusy rehabilitacyjne dla niepełnosprawnych dzieci pracowników, a także dla dzieci niepełnosprawnych pracowników – nawet wówczas, gdy te dzieci nie są niepełnosprawne,
- opiekę pielęgnacyjną w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się, w tym opiekę socjalno-bytową,
- utrzymanie przez osoby niewidome psa przewodnika,
- zakup wydawnictw i pomocy dydaktycznych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- opłacanie przewodników towarzyszących osobom niewidomym zaliczonym do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz osobom z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonym do znacznego stopnia niepełnosprawności,
- opłacanie tłumacza języka migowego,
- przewóz osoby niepełnosprawnej na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne,
- całkowity lub częściowy zwrot ubezpieczeń komunikacyjnych oraz ryczałtów samochodowych za używany własny pojazd mechaniczny dla osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz dla osób o lekkim stopniu niepełnosprawności z powodu uszkodzeń narządu ruchu,
- szkolenie lub dokształcanie, w tym również w szkołach średnich i wyższych,
- opłacanie składki na indywidualne ubezpieczenie osób niepełnosprawnych,
- podstawową i specjalistyczną opiekę medyczną oraz poradnictwo i usługi rehabilitacyjne.
Pracodawca musi też rezerwować część środków zfron na indywidualne programy rehabilitacji, które można tworzyć dla wszystkich niepełnosprawnych pracowników. Taki program ma zmniejszyć ograniczenia zawodowe wynikające z niepełnosprawności zatrudnionego. Ma więc diagnozować te ograniczenia i zawierać plan ich niwelowania.
Szczególnie uprzywilejowaną grupą korzystającą z takich programów są osoby, które:
- mają najniższe kwalifikacje,
- z powodu niepełnosprawności mają trudności z samodzielnym wykonywaniem pracy,
- utraciły zdolność wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku,
- zmieniają kwalifikacje zawodowe ze względu na taką konieczność.
Z udziałem przyszłego uczestnika programy opracowuje komisja rehabilitacyjna powołana przez pracodawcę. Obowiązkowo zasiadają w niej:
- lekarz świadczący usługi zdrowotne na rzecz zpch,
- osoba zajmująca się rehabilitacją u pracodawcy prowadzącego zpch,
- doradca zawodowy lub instruktor zawodu.
Do tych osób może dołączyć psycholog, jeśli wobec niepełnosprawnego trzeba zastosować specyficzne działania.
Lista wydatków możliwych przy realizacji programu jest otwarta. Można więc kupić wszystko, co ujęto w programie, jeżeli przyczyni się to do zmniejszania ograniczeń zawodowych wynikających z niepełnosprawności pracownika.
Rozporządzenie o zfron wymienia przykładowe koszty przy realizacji programu:
- doradztwo zawodowe w zakresie możliwości szkolenia, przekwalifikowania i dokształcania,
- specjalistyczne badania lekarskie oraz psychologiczne dla celów doradztwa zawodowego,
- szkolenie, przekwalifikowanie oraz dokształcanie w celu nabycia lub podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
- wynagrodzenie osoby sprawującej opiekę nad uczestnikiem programu rehabilitacji oraz członków komisji rehabilitacyjnej,
- dostosowanie miejsca pracy i stanowiska pracy do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności.
Program kończy się, gdy komisja rehabilitacyjna oceni realizację wszystkich zaplanowanych działań i wyznaczonych w nim celów.
[b]Dla pracodawcy część wydatków zfron stanowi pomoc publiczną udzielaną w ramach de minimis[/b]
Wydatki te wskazuje rozporządzenie Rady Ministrów z 26 kwietnia 207 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej (DzU nr 76, poz. 496, dalej rozporządzenie RM).
Pomoc de minimis stosuje się wówczas, gdy pracodawca pośrednio wydaje pieniądze zfron uzyskane ze zwolnień podatkowych, zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, opłat lub kwoty otrzymane z PFRON, aby powiększyć majątek firmy lub w inny sposób, przysparzający firmie korzyści. Samo zwolnienie z podatku czy opłaty nie stanowi jeszcze pomocy publicznej. O jej kwalifikacji decyduje dopiero wydanie pochodzących z niego pieniędzy. Ponieważ pracodawca jest jedynie dysponentem pieniędzy zfron, nie będzie uprzywilejowany do chwili, gdy środki te nie zostaną wydane w sposób, który tego przedsiębiorcę postawi w lepszej sytuacji na rynku niż konkurentów.
Ponadto po utracie lub rezygnacji ze statusu zpch przedsiębiorca wpłaca środki zfron do PFRON. Do dnia, w którym przedsiębiorca nie uzyskał korzyści z posiadania zfron, zgromadzone na tym rachunku pieniądze nie stanowią dla niego pomocy publicznej. Pomocy publicznej nie stanowi dla niego również pomoc indywidualna, której udziela pracownikom. To zatrudnieni, a nie pracodawca, czerpią z tego tytułu korzyści.
Pracodawca może uzyskać pomoc publiczną z zfron stanowiącą jedynie 81 proc. kwoty zwolnień z podatków. Pozostałą cześć musi przekazać na konto PFRON (10 proc.) i pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych pracowników (9 proc.).
Pomoc, której beneficjentami są pracownicy, jest pomocą dopuszczalną na podstawie art. 87 ust. 2 lit. a traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, jako pomoc o charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom pod warunkiem, że jest przyznawana bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktów (towarów i usług).
Za pomoc de minimis będzie dopiero uznana wartość wydatku, który jest pomocą dla pracodawcy – przedsiębiorcy (zakup maszyny zwiększającej majątek firmy, dokonane roboty budowlane itp.).
Wydatki ponoszone w zakresie de minimis wymienia rozporządzenie RM, a dotyczą one:
- tworzenia, modernizacji, remontów i utrzymania bazy:
– rehabilitacyjnej, w szczególności przychodni, gabinetów fizjoterapii,
– socjalnej, w szczególności internatów, hoteli, stołówek,
– wypoczynkowej;
- przygotowania stanowisk pracy, w szczególności na:
– zakup i modernizację maszyn i urządzeń do indywidualnych potrzeb wynikających z psychofizycznych możliwości osób niepełnosprawnych,
– finansowanie robót budowlanych, w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, dotyczących obiektów budowlanych ujętych w ewidencji bilansowej zakładu, mających na celu poprawę warunków pracy i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, proporcjonalnie do przewidywanej liczby stanowisk pracy osób niepełnosprawnych w tym obiekcie, pod warunkiem: utrzymania w nim przewidywanego poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej trzech lat od dnia odbioru obiektu budowlanego, ich realizacji zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,
– wyposażenie i dostosowanie pomieszczeń zakładu pracy chronionej stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności pracowników,
– finansowanie części kosztów wprowadzania nowoczesnych technologii i prototypowych wzorów oraz programów organizacyjnych proporcjonalnie do liczby zatrudnionych osób niepełnosprawnych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy;
- dostosowania miejsca pracy i stanowiska pracy do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności;
- szkolenia i przekwalifikowania w celu nabycia lub podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
- dowożenia do pracy i z pracy osób niepełnosprawnych mających trudności w korzystaniu z publicznych środków transportu, w tym koszty zakupu samochodów do przewozu tych osób;
- wynagrodzenia osoby sprawującej opiekę nad uczestnikami programu rehabilitacji oraz członków komisji rehabilitacyjnej zgodnie z odrębnymi przepisami;
- wspólnych zadań pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej z zakresu rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej osób niepełnosprawnych, na których realizację pracodawcy mogą przeznaczyć do 10 proc. środków zfron, w szczególności na:
– tworzenie i modernizację infrastruktury rehabilitacyjno-socjalnej,
– przedsięwzięcia inwestycyjne,
– badania i analizy rynku pracy osób niepełnosprawnych;
- zapewnienia podstawowej i specjalistycznej opieki medycznej oraz poradnictwa i usług rehabilitacyjnych;
- dodatkowego wynagrodzenia pracowników za znajomość i posługiwanie się językiem migowym oraz wynagrodzenia lektorów dla pracowników niewidomych;
- innych wydatków, jakie mogą być ponoszone w ramach realizacji indywidualnych programów rehabilitacji pracowników niepełnosprawnych.
Po takim wydatku pracodawca musi w ciągu 30 dni przedstawić organowi udzielającemu pomocy informację o wydaniu środków pochodzących np. z podatku niezapłaconego do kasy tego organu. Udzielającym pomocy będzie organ podatkowy, podmiot uprawniony do poboru opłat lub PFRON – w zależności od tego, od kogo pochodziły lub do kogo, w wyniku zwolnienia z podatku czy opłaty, nie trafiły wydane właśnie przez pracodawcę pieniądze. Przykładowo przy wydaniu pieniędzy pochodzących ze zwolnienia z podatku od nieruchomości będzie to urząd miasta lub gminy, a przy podatku rolnym i leśnym – urząd gminy.
Informując o wydatku, pracodawca dodatkowo przedstawia:
- uzyskane zaświadczenia o pomocy de minimis otrzymanej w okresie obejmującym bieżący rok kalendarzowy oraz dwa poprzedzające go lata kalendarzowe albo oświadczenie o tym, że nie korzystał z pomocy de minimis w tym okresie,
- informacje o każdej pomocy innej niż de minimis, jaką otrzymał dla tych samych kosztów kwalifikowanych oraz na dany projekt inwestycyjny, z którym związana jest pomoc de minimis (pomoc nie może być udzielona, jeżeli przedsiębiorca otrzymał pomoc inną niż de minimis dla tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą lub tego samego projektu inwestycyjnego, a łączna kwota pomocy spowodowałaby przekroczenie dopuszczalnej intensywności pomocy określonej w przepisach),
- oświadczenie, że nie jest przedsiębiorcą znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej.
Największy błąd pracodawców polega na wprowadzeniu w regulaminie zakładowego funduszu rehabilitacji rozwiązań sprzecznych z ustawą z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU nr 776, poz. 123 ze zm.) lub rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej z 31 grudnia 1998 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (DzU nr 3, poz. 22 ze zm.).
Nieprawidłowości mogą dotyczyć:
- ustalenia oprocentowania pożyczki udzielanej pracownikom w zakresie pomocy indywidualnej przeznaczonej na sfinansowanie wymienionych w rozporządzeniu wydatków,
- przeznaczenia pożyczki na inne cele niż określone w rozporządzeniu – pożyczka stanowi jedną z form pomocy i jest przeznaczona na ściśle określone wydatki.
Natomiast najbardziej standardowym błędem jest kopiowanie w regulaminie przepisów rozporządzenia. Tymczasem obowiązują one niezależnie od tego, czy zostaną umieszczone w tym dokumencie, czy nie.
W regulaminie natomiast należy określić te kwestie, których rozporządzenie nie podaje. Chodzi np. o wysokość udzielanej pomocy czy jej częstotliwość. W zależności od posiadanych przez zakład pieniędzy pomoc przeznaczona na zakup leków może być ograniczona kwotowo w roku lub miesiącu (np. nie więcej niż 1000 zł w roku lub nie więcej niż 100 zł w miesiącu).
Regulamin powinien też określać częstotliwość, z jaką pracownik może ubiegać się o takie wsparcie. Niewykluczone, że będzie to konieczne przy pomocy przeznaczonej na zakup samochodu czy wyposażenie i dostosowanie mieszkania do potrzeb wynikających z niepełnosprawności pracownika. Zazwyczaj wydatki te są wysokie i pracodawcy dodatkowo ustalają zasady udzielania pomocy na te cele.
W regulaminie warto też wskazać sposób udzielania ryczałtu za używanie własnego auta. Rozporządzenie nie określa, czy ryczałt jest udzielany jedynie na dojazdy do i z pracy, czy również na dojazdy np. na zabiegi rehabilitacyjne oraz czy powinien być wypłacany za dni nieobecności pracownika w pracy. Również warto więc podać zasady naliczania ryczałtu. Pomocniczo można przy tym stosować przepisy o ryczałtach samochodów używanych w celach służbowych.
W regulaminie określ, że w szczególnie uzasadnionych sytuacjach pomoc może być udzielona na innych zasadach niż podane w regulaminie. Jest to reakcja na nieprzewidziane sytuacje losowe>patrz przykład.
Jako załącznik do regulaminu warto dodać wzór wniosku o udzielenie pomocy indywidualnej >patrz Załącznik do regulaminu ZFRON, bo rozporządzenie określa jego treść. Wystarczy opracować graficzny wzór takiego dokumentu i udostępnić go pracownikom.
[ramka][b]Jakie środki tworzą zfron[/b]
1) zwolnienia z podatków:
- od nieruchomości
- rolnego
- leśnego
- od czynności cywilnoprawnych
- dochodowego od osób fizycznych
2) zwolnienie z opłat
3) środki pochodzące ze zbycia środków trwałych zakupionych z zfron
4) różnica między dofinansowaniem wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego otrzymanym z PFRON a osiąganym przez niego wynagrodzeniem
5) wpływy z zapisów i darowizn[/ramka]
[ramka][b]Przykład[/b]
Regulamin określa, że na podstawową i specjalistyczną opiekę medyczną pracownik może otrzymać nie więcej niż 1000 zł wsparcia w roku. Tymczasem stan jego zdrowia wymaga natychmiastowej płatnej operacji, której koszty przekraczają ustalony w regulaminie limit.[/ramka]
[ramka]Kontynuujemy cykl artykułów o zatrudnianiu niepełnosprawnych. Przedstawimy w nim, jak takie osoby dokumentują swój status oraz z jakich przywilejów korzystają w miejscu w pracy. Omówimy również formy pomocy finansowej, z jakiej mogą skorzystać przedsiębiorcy angażujący takich pracowników. Opiszemy szczegółowo warunki, pod jakimi przysługują im dofinansowania wynagrodzeń i składek, refundacje kosztów i inne rekompensaty finansowe. Osobny rozdział poświęcimy zakładom pracy chronionej oraz tworzonym przez nich zakładowym funduszom rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Poradzimy także, jak służby finansowe mają sobie poradzić z obsługą dofinansowań (SOD) czy wpłatą składek do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W cyklu pisaliśmy już o:
- uprawnieniach niepełnosprawnych w biurze oraz o związanych z tym obowiązkach pracodawców, 24 października
- przywilejach dla zakładów pracy chronionej, 7 listopada i 14 listopada br.Dziś przedstawiamy zasady tworzenia zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych i jego regulamin.
Za tydzień napiszemy o pomocy na rozpoczęcie i prowadzenie działalności gospodarczej przez osoby niepełnosprawne oraz pomocy na niepełnosprawnego pracownika.[/ramka]
