Stosunek pracy zatrudnionych w wieku przedemerytalnym podlega szczególnej ochronie. Stanowi o tym art. 39 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1900_89/DU1974Nr%2024poz%20141.asp]kodeksu pracy[/link].

Zgodnie z nim [b]pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę temu, komu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia tej osobie uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku[/b].

[srodtytul]Jakie warunki[/srodtytul]

Przez wiek emerytalny należy rozumieć wiek uprawniający do przejścia na to świadczenie na podstawie[link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2009/DU2009Nr153poz1227.asp] ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.[/link], dalej ustawa). Określa ona jednolity wiek emerytalny w zależności od płci pracownika wynoszący dla kobiety 60, a dla mężczyzny 65 lat.

Równocześnie przejściowo utrzymuje (w art. 29 – 46) możliwość wcześniejszego zakończenia kariery zawodowej przez ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., którzy spełnią pozostałe warunki wymagane do nabycia wcześniejszych uprawnień emerytalnych na podstawie tych przepisów. Chodzi tu np. o pracujących w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze (art. 32 ustawy).

Ci pracownicy korzystają więc z ochrony przed wymówieniem w czterech latach przed uzyskaniem tego wieku emerytalnego, jeśli mają wymagany okres składkowy i nieskładkowy do nabycia emerytury.

Natomiast [b]ochrony tej w ogóle nie stosuje się do pracowników spełniających warunki do świadczenia przedemerytalnego ani do pracowników w czterech latach poprzedzających wiek uprawniający do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego[/b].

[srodtytul]Podstawy roszczenia[/srodtytul]

Najbardziej charakterystyczny warunek uzyskania świadczenia przedemerytalnego polega na wystąpieniu określonej przyczyny zakończenia stosunku pracy. Art. 2 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2004/DU2004Nr120poz1252.asp]ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU nr 120, poz. 1252 ze zm.)[/link] wskazuje następujące okoliczności uzasadniające powstanie prawa do tego świadczenia:

- likwidacja lub niewypłacalność pracodawcy (w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy), pkt 1 i 6,

- przyczyny dotyczące zakładu pracy (w rozumieniu [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2008/DU2008Nr%2069poz%20415a.asp]ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.)[/link], pkt 2 i 5,

- ogłoszenie upadłości przez osobę, która prowadziła pozarolniczą działalność, pkt 3,

- zarejestrowanie się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pkt 4.

Te przepisy wskazują zatem jednoznacznie, że nie dotyczą one wieku przedemerytalnego określonego w art. 39 k.p., a w konsekwencji wejście w cztery lata poprzedzające uzyskanie świadczenia przedemerytalnego nie daje pracownikowi ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę.

Podobnie też uznał [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 16 lipca 2008 r. (I PK 11/08).[/b] Stwierdził, że ochrona przedemerytalna zawarta w art. 39 k.p. stanowi zakaz wypowiadania umów pracownikom, którym brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Natomiast świadczenie przedemerytalne skierowane jest do ubezpieczonych, którzy już nie są zatrudnieni, i jest dla nich elementem zabezpieczenia społecznego do czasu nabycia prawa do emerytury. Zatem okres ochronny z art. 39 k.p. dotyczy wyłącznie uzyskujących prawo do emerytury, a nie odnosi się do pracowników w okresie poprzedzającym nabycie świadczenia przedemerytalnego.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracodawca wypowiedział umowę pracownikowi zatrudnionemu na czas nieokreślony. Nie godząc się z tym, podwładny wniósł pozew do sądu pracy i domagał się przywrócenia do pracy.

Wskazał, że jego stosunek pracy jest szczególnie chroniony, za trzy lata uzyska bowiem prawo do świadczenia przedemerytalnego. Sąd oddalił jego powództwo.

Uznał, że wymówienie umowy było prawidłowe, bo uzyskanie wieku uprawniającego do otrzymania w ciągu trzech lat świadczenia przedemerytalnego nie chroni pracownika przed wypowiedzeniem. [/ramka]

[ramka][b]Między pracą a emeryturą[/b]

Świadczenie przedemerytalne adresowane jest do osób, które nie są już zatrudnione, i stanowi pomost między okresem zatrudnienia a uzyskaniem emerytury.

To element zabezpieczenia społecznego do czasu nabycia prawa do emerytury wobec ubezpieczonych, którzy spełniają warunki ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Jej art. 2 w sześciu punktach wyczerpująco wylicza kategorie osób, którym przysługuje prawo do takiego świadczenia. Część przesłanek powstania tego uprawnienia powtarza się.

Dotyczą one wieku osoby uprawnionej i stażu pracy, okresu zatrudnienia w danym zakładzie albo pobierania renty z racji niezdolności do pracy i okresu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Istotny jest także wymóg dalszego pozostawania przez uprawnionego bez pracy, mimo wcześniejszego wykorzystania prawa do zasiłku dla bezrobotnych (art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych).[/ramka]

[i]Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach[/i]

[ramka][b]Więcej [link=http://www.rp.pl/temat/56600.html]o ochronie przed zwolnieniem pracowników przed emeryturą[/link][/b]

[b]Zobacz też [/b] [link=http://www.rp.pl/temat/415304.html]kodeks pracy z komentarzem[/link][/ramka]