[b]– W 2006 r. założyłem działalność gospodarczą. Podpisałem umowę leasingu operacyjnego samochodu. Na początku 2008 r. działalność została zamknięta. Od tamtej pory faktury VAT wystawiane na firmę są płacone regularnie przelewem bankowym.

Czy to, że nie zgłosiłem do urzędu skarbowego, że nadal leasinguję samochód, skutkuje jakimiś poważnymi konsekwencjami?

Czy powinienem zgłosić firmie leasingowej, że zakończyłem działalność? Zastanawiam się też, czy będę mógł i na jakich warunkach wykupić i zarejestrować samochód już na osobę fizyczną?

Jakie będą skutki ewentualnej jego późniejszej sprzedaży?[/b] – pyta czytelnik DF.

Czytelnik nie miał obowiązku zgłaszać do urzędu skarbowego, że mimo zakończenia działalności gospodarczej nadal leasinguje samochód (oczywiście sam fakt likwidacji działalności gospodarczej powinien zgłosić i ewentualnie rozliczyć ciążące na nim w związku z tym podatki). Umowę leasingu może zawrzeć także osoba nieprowadząca działalności gospodarczej.

Taka osoba może również kontynuować umowę leasingu zawartą, gdy jeszcze prowadziła działalność gospodarczą.

Rzecz jasna czynsz leasingowy wynikający z faktur wystawionych po zakończeniu działalności gospodarczej nie będzie kosztem uzyskania przychodu.

Czytelnikowi nie przysługuje też prawo do odliczenia VAT, ze względu na to, że auto nie jest wykorzystywane do działalności opodatkowanej VAT.

[srodtytul]Bez obowiązku korekty[/srodtytul]

W czasie, gdy czytelnik prowadził działalność gospodarczą, wydatki związane z leasingiem były kosztem w momencie ich poniesienia. VAT podlegał odliczeniu na ogólnych zasadach.

Co ważne [b]przepisy nie przewidują obowiązku korekty kosztów i odliczonego VAT w czasie, gdy czytelnik prowadził działalność, w związku z jej zakończeniem. Nie ma zatem konieczności zapłaty z tego tytułu żadnego podatku.[/b]

Faktury wystawione przez firmę leasingową mogły zawierać pewne elementy, które były nieaktualne w związku z zakończeniem przez czytelnika działalności, np. gdy oprócz imienia i nazwiska w nazwie jego firmy były jeszcze inne elementy. Przykładowo „Jan Kowalski usługi budowlane”. Jeżeli miejscem siedziby firmy było inne miejsce niż miejsce zamieszkania, to też wskazanie go na fakturze było nieprawidłowe.

[b]Czytelnik powinien więc poinformować leasingodawcę o likwidacji działalności choćby po to, aby mógł on wystawiać prawidłowe faktury. [/b]

Niemniej, mimo tych nieprawidłowości, faktury te były wystawiane na właściwą osobę z imienia i nazwiska. Ponadto firma leasingowa i tak musiała rozliczyć VAT należny z tytułu tej usługi, a czytelnik nie mógł z niej odliczyć tego podatku.

[srodtytul]Wykup po leasingu[/srodtytul]

[b]Po zakończeniu okresu, na który została zawarta umowa, czytelnik może wykupić przedmiot leasingu bądź nie, w zależności od jej postanowień. Powinna ona również określać cenę wykupu.[/b]

Z reguły cena wykupu po zakończeniu umowy leasingu jest znacznie niższa od rynkowej wartości samochodu, dlatego wykupienie tego samochodu może być dla czytelnika korzystne.

Z przepisów podatkowych wynika, że gdy po podstawowym okresie umowy leasingu operacyjnego finansujący przenosi na kupującego własność środków trwałych będących przedmiotem umowy, to przychodem ze sprzedaży tych środków jest dla niego ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży.

Dopiero gdy cena ta jest niższa od hipotetycznej wartości netto środków trwałych , przychód określa się w wysokości wartości rynkowej.

[ramka][b]Liczymy wartość[/b]

Przez hipotetyczną wartość netto rozumie się wartość początkową pomniejszoną o odpisy amortyzacyjne obliczone według metody degresywnej z uwzględnieniem współczynnika 3.

Zatem należy ją ustalić z uwzględnieniem hipotetycznych odpisów amortyzacyjnych naliczonych w pierwszym podatkowym roku używania środka trwałego przy zastosowaniu stawek podanych w wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych o współczynnik 3.

W następnych latach podatkowych odpisy te nalicza się od jego wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe hipotetyczne odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania.

Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, odpisy powinny być naliczane według tej metody.[/ramka]

[ramka][b]Przykład [/b]

Podstawowy okres umowy leasingu operacyjnego wynosił trzy lata. Wartość początkowa samochodu to 50 000 zł.

Liniowa stawka amortyzacji wynosi 20 proc. Hipotetyczne odpisy amortyzacyjne obliczamy następująco:

- w pierwszym roku 50 000 zł x 20 proc. x 3 = 30 000 zł

- w drugim roku (50 000 zł – 30 000 zł) x 20 proc. x 3 = 12 000 zł

- ponieważ w trzecim roku odpis według metody degresywnej byłby niższy od naliczonego metodą liniową, to dla ustalenia wartości hipotetycznej odpis należy obliczyć według metody liniowej, tj. 50 000 zł x 20 proc. = 10 000 zł.

Ponieważ ustalone w ten sposób odpisy amortyzacyjne przewyższają wartość początkową samochodu (30 000 zł + 12 000 zł + 10 000 zł = 52 000 zł), to należy przyjąć, że wartość hipotetyczna po zakończeniu tej umowy leasingu będzie wynosiła 0 zł.

Możliwe jest zatem wykupienie go z leasingu za dowolną kwotę (np. za 1000 zł + 220 zł VAT), bowiem będzie ona wyższa od jego wartości hipotetycznej 0 zł.

Według przepisów podatkowych w tym wypadku możliwy byłby wykup nawet za symboliczną złotówkę.

To, że wartość rynkowa auta jest znacznie wyższa, nie ma dopóty znaczenia, dopóki cena wykupu jest wyższa od wartości hipotetycznej przedmiotu leasingu.

Również gdy korzystający już nie prowadzi działalności gospodarczej, może wykupić samochód po tak niskiej cenie i nie powoduje to dla niego żadnych negatywnych konsekwencji.[/ramka]

Te same przepisy mówią, że jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący sprzeda przedmiot leasingu osobie trzeciej, to wówczas cena sprzedaży powinna być ustalona według wartości rynkowej tego przedmiotu.

Jednak [b]czytelnik nie może być traktowany jako osoba trzecia. Mimo utraty statusu przedsiębiorcy nadal jako osoba fizyczna pozostaje stroną umowy leasingu, a w związku z tym wskazana regulacja nie ma do niego zastosowania i może skorzystać z preferencyjnej ceny wykupu.[/b]

[srodtytul]Przychód ze sprzedaży[/srodtytul]

Trzeba mieć jednak na względzie, że w razie późniejszej sprzedaży samochodu wykupionego z leasingu organy podatkowe mogą zakwalifikować uzyskany z tego tytułu przychód jako przychód z działalności gospodarczej.

Jak bowiem czytamy w [b]interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 16 czerwca 2009 r. (ILPB1/415-367/09-2/AG):[/b]

„przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych uprzednio w działalności gospodarczej, a więc również ze sprzedaży używanego przy prowadzeniu działalności gospodarczej samochodu będącego wcześniej przedmiotem leasingu operacyjnego, niewprowadzonych do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, stanowią przychód z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy”.

W takim wypadku kosztem uzyskania tego przychodu będą tylko wydatki na wykup auta z leasingu (ale już nie raty leasingowe, które w związku z likwidacją działalności nie zostały zaliczone do kosztów podatkowych).

[srodtytul]Z VAT czy bez [/srodtytul]

Jeśli chodzi o rozliczenie VAT, to sprzedaż tego auta, w związku z tym że czytelnik nie prowadzi już działalności gospodarczej, należałoby uznać za niepodlegającą opodatkowaniu. Sprzedaż ma w tej sytuacji charakter jednorazowy, a okoliczności nie wskazują na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy.

Jednak umowa leasingu była zawarta, kiedy czytelnik prowadził działalność gospodarczą. Odliczał też VAT od rat leasingowych. Stąd organy podatkowe mogą stać na stanowisku, że sprzedaż wykupionego z leasingu auta jest czynnością wynikającą z prowadzonej działalności gospodarczej i w związku z tym podlega VAT.

Aby uniknąć sporów z organami podatkowymi, należałoby odczekać ze sprzedażą tego auta, zbyć je po półrocznym okresie używania (po wykupie). Po tym bowiem okresie sprzedaż towarów używanych jest zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Przepis ten zwalnia z podatku dostawę tych towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dostawcy prawo do odliczenia VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link] przez towary używane rozumie się ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel.

[b]Ponieważ czytelnikowi nie przysługiwało odliczenie VAT przy wykupie samochodu, to jego sprzedaż po pół roku będzie zwolniona z VAT.[/b]

[ramka][b]Leasing także konsumencki[/b]

Na podstawie art. 709[sup]1[/sup] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Zatem wymóg prowadzenia działalności gospodarczej dotyczy finansującego (leasingodawcy), a nie korzystającego (leasingobiorcy).

Leasing dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest tzw. leasingiem konsumenckim. [/ramka]