W okresie wypowiedzenia angażu dokonanego przez zatrudniającego pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy (dalej wolne) z zachowaniem prawa do uposażenia (art. 37 kodeksu pracy).

Warunkiem skorzystania z tego uprawnienia jest jednak, aby okres wypowiedzenia umowy o pracę (bez względu na jej rodzaj) wynosił co najmniej dwa tygodnie.

Przykład 1

Pani Kornelia była zatrudniona w X sp. z o.o. na czas nieokreślony. Pracodawca, niezadowolony z efektów jej pracy, po pięciu miesiącach wypowiedział jej angaż.

Pani Kornelia wystąpiła więc do przełożonego o udzielenie jej zwolnienia na poszukiwanie nowego zatrudnienia w wymiarze dwóch dni roboczych. Wniosek pani Kornelii jest zasadny, dlatego pracodawca ma obowiązek go uwzględnić.

W żadnym innym trybie

Wolne nie przysługuje w razie rozwiązania stosunku pracy w innym, niż wypowiedzenie przez szefa, trybie (tj. za porozumieniem stron, wypowiedzeniem przez pracownika czy w przypadku „zwolnienia dyscyplinarnego”) bądź z upływem czasu, na jaki został zawarty, lub z dniem ukończenia pracy, dla wykonania której go nawiązano.

Przykład 2

Pani Sylwia była zatrudniona w Y sp. z o.o. na osiem miesięcy.

Umowa o pracę zawierała zapis przewidujący dopuszczalność jej rozwiązania z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia. Korzystając z tej klauzuli, po czterech miesiącach, pani Sylwia wypowiedziała angaż.

Równocześnie skierowała do pracodawcy wniosek o udzielenie jej zwolnienia na poszukiwanie pracy w wymiarze dwóch dni roboczych. Przełożony jednak odmówił, podnosząc, że zwolnienie to przysługiwałoby tylko wówczas, gdyby to on wypowiedział kontrakt o pracę. Miał rację.

Możliwość uzyskania wolnego wykluczona jest także wtedy, gdy wypowiedziano umowę na okres próbny nieprzekraczający trzech miesięcy albo na zastępstwo innego pracownika w czasie jego usprawiedliwionej absencji.

Przykład 3

Pani Alicja była zatrudniona w ABC sp. z o.o. na dziewięć miesięcy obejmujących okres zastępstwa innej pracownicy podczas wykorzystywania przez nią urlopu macierzyńskiego. Po trzech miesiącach pracodawca wypowiedział jej angaż.

Pani Alicja uznała, że przysługują jej dwa dni robocze zwolnienia na poszukiwanie nowego zatrudnienia. Pracodawca argumentował jednak, że dla udzielenia zwolnienia z art. 37 k.p. konieczne jest, aby okres wypowiedzenia wynosił co najmniej dwa tygodnie. Pogląd szefa pani Alicji był słuszny.

Zmiana warunków zatrudnienia

Zwolnienie na poszukiwanie pracy należy się również temu zatrudnionemu, który odmówił przyjęcia zaproponowanych mu warunków pracy lub płacy, na skutek czego wypowiedzenie zmieniające przekształciło się w definitywne.

Przykład 4

Pracodawca wypowiedział pani Antoninie warunki płacy. Przed upływem połowy okresu wypowiedzenia, który wynosił trzy miesiące, odmówiła ich przyjęcia. Wypowiedzenie zmieniające przekształciło się zatem w definitywne.

Pani Antoninie przysługują, w konsekwencji, trzy dni robocze zwolnienia na poszukiwanie nowego angażu. Jeżeli więc wystąpi o jego udzielenie, przełożony będzie związany wnioskiem pani Antoniny.

Nie można odmówić

Mimo że brzmienie art. 37 k.p. jednoznacznie wskazuje, że przewidziane w nim wolne udzielane jest wyłącznie w celu poszukiwania pracy, to równocześnie z powołanego przepisu nie wynika, aby miało ono związek z okolicznościami czy etapem badania rynku zatrudnienia.

Przełożony nie może, w efekcie, odmówić prawa do wolnego podwładnemu, który załatwia formalności związane z nowym angażem.

Przykład 5

Pracodawca, po siedmiu miesiącach pracy pani Karoliny, wypowiedział jej bezterminowy angaż. Już na początku okresu wypowiedzenia znalazła ona nowe zatrudnienie.

Z uwagi jednak na konieczność poddania się w związku z nowym etatem specjalistycznemu badaniu w ośrodku oddalonym o 100 km od miejsca zamieszkania pani Karoliny, które można było przeprowadzić wyłącznie we wtorki, zgłosiła ona przełożonemu wniosek o udzielenie dwóch dni roboczych zwolnienia na poszukiwanie pracy.

Pracodawca nie uwzględnił tego wniosku, twierdząc, że cel zwolnienia odpadł, bo znalazła już ona nową pracę. Decyzja pracodawcy pani Karoliny nie była słuszna, bo nawet gdy są już załatwiane formalności dotyczące nowej funkcji, zwolnienie określone w art. 37 k.p. przysługuje.

Inaczej jest w sytuacji, w której pracownik deklaruje, że np. w związku z przejściem na emeryturę nie zamierza podjąć nowej pracy. Wówczas nie przysługuje mu wolne na jej poszukiwanie.

Przykład 6

Pracodawca pani Sandry wypowiedział jej kontrakt o pracę zawarty na czas nieokreślony. Kiedy trzymiesięczny okres wypowiedzenia dobiegał końca, przełożony zasugerował jej, że powinna wykorzystać trzy dni robocze zwolnienia na poszukiwanie nowej pracy.

Pani Sandra oświadczyła jednak, że przez najbliższe dwa lata zamierza poświęcić się jedynie wychowaniu półtorarocznego dziecka, i dlatego rezygnuje z tego zwolnienia. Zachowanie pani Sandry było właściwe.

Pracownik nie jest bowiem zobligowany do skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 37 k.p., a pracodawca nie dysponuje żadnymi środkami przymusu, aby wysłać na nie podwładnego.

Termin uznaniowy

Kodeks pracy

nie określa, kiedy i w jaki sposób (tzn. łącznie bądź w różnym czasie) powinno być udzielone zwolnienie na poszukiwanie pracy, dlatego zależy to od uznania pracodawcy. Przełożony powinien jednak każdorazowo kierować się interesem podwładnego i celem tego wolnego.

Przykład 7

Pani Klaudia skierowała do pracodawcy wniosek o udzielenie jej trzech dni roboczych zwolnienia na poszukiwanie nowego angażu.

We wniosku wskazała, że wolne chciałaby mieć 7, 10 i 11 lutego. Przełożony odmówił, motywując to tym, że dni zwolnienia powinny być wykorzystane łącznie.

Nie jest to prawda. Treść art. 37 k.p. na to nie wskazuje.

Wyłącznie w naturze

Zatrudnionemu nie przysługuje ekwiwalent pieniężny z tytułu niewykorzystania zwolnienia na poszukiwanie pracy, dlatego jego realizacja musi nastąpić w naturze.

Przykład 8

Pani Roksana zażądała od pracodawcy wypłaty ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystania dwóch dni roboczych zwolnienia na poszukiwanie pracy.

Przełożony odmówił, uzasadniając, że nie ma pieniężnego zamiennika niezrealizowanego zwolnienia. Pracodawca nie ma obowiązku udzielenia takiego zwolnienia, zwłaszcza gdy podwładny nie zgłosił stosownego żądania. Szef pani Roksany miał rację.

Za okres wolnego wypłacane jest uposażenie według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, przy  czym składniki pensji ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy.

 

Wymiar zwolnienia na poszukiwanie pracy

Długość okresu wypowiedzenia

2 tygodnie

1 miesiąc

3 miesiące

skrócony z 3 miesięcy do 1 miesiąca w trybie 


art. 36

1

§ 1 k.p.

Liczba dni zwolnienia na poszukiwanie pracy

2 dni robocze

2 dni robocze

3 dni robocze

3 dni robocze

 

Różnice między urlopem wypoczynkowym  a zwolnieniem na poszukiwanie pracy

Kategorie

Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia

Zwolnienie na poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia

Cel

wypoczynek

poszukiwanie nowego zatrudnienia

Charakter

fakultatywny, chyba że przełożony udzieli go pracownikowi, wówczas musi być wykorzystany

obowiązkowe, jeżeli zażąda go pracownik

Strona dokonująca wypowiedzenia

przysługuje niezależnie od tego kto wypowiedział umowę o pracę

przysługuje tylko wówczas,gdy to pracodawca wypowiedział umowę o pracę

Długość okresu wypowiedzenia

przysługuje niezależnie od długości okresu wypowiedzenia

przysługuje tylko wówczas, gdy okres wypowiedzenia ,wynosi minimum 2 tygodnie

 

Zobacz

wniosek o udzielenie wolnego na poszukiwanie nowego zajęcia (pdf)

Autorka jest adwokatem, prowadzi własną kancelarię w Płocku

Czytaj też:

 

Zobacz

»

Kadry i płace

»

Zwolnienia od pracy

»

Dni wolne na poszukiwanie pracy