Grupy producenckie to coraz bardziej popularna forma działania producentów rolnych. Mogą one działać w różnych formach prawnych, m.in. w formie spółki kapitałowej

W „Prawie i Praktyce" z 18 kwietnia pisaliśmy na temat problemów związanych z amortyzacją dotowanych środków trwałych patrz >D5, natomiast 19 kwietnia o transakcjach między podmiotami tworzącymi grupę patrz >D4. Kłopoty grup producenckich mogą dotyczyć także innych kwestii, np. rozliczania podatku od nieruchomości oraz finansowania działalności grupy.

Sporny przepis ustawy

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 13 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych zwalnia się od podatku od nieruchomości budynki i budowle zajęte przez grupę producentów rolnych wpisaną do rejestru tych grup, wykorzystywane wyłącznie na prowadzenie działalności w zakresie sprzedaży produktów lub grup produktów wytworzonych w gospodarstwach członków grupy lub w zakresie określonym w art. 4 ust. 2 ustawy z 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (DzU nr 88, poz. 983 ze zm.), zgodnie z jej aktem założycielskim.

Przepis ten budzi spory interpretacyjne. Zdaniem Ministerstwa Finansów, zwolnienie dotyczy tylko grup producenckich działających jako grupa producentów rolnych, wpisana do rejestru grup na podstawie ustawy o grupach producentów rolnych przed 1 maja 2004 r.

Takie stanowisko zaprezentowano w piśmie z 19 maja 2010 r. (PL/LS/833/30/APQ/11/85, Biul. Skarb. 2011, nr 3, s. 27). Stwierdzono w nim, że „analiza przepisów ustawy o grupach producentów rolnych co do jej zakresu przedmiotowego prowadzi do wniosku, że nie są nią objęte grupy producentów owoców i warzyw utworzone po 1 maja 2004 r.". Tym samym, grupy działające na podstawie ustawy z 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno, jako wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw bądź uznane organizacje producentów owoców i warzyw są zarejestrowane na podstawie art. 2b tej ustawy i nie mogą korzystać z przedmiotowego zwolnienia.

Naszym zdaniem wykładnia tego przepisu jest nieprawidłowa. Grupy producentów warzyw i owoców działają na podstawie de facto i de jure obu wymienionych ustaw. Jedynie wpis do rejestru dokonywany jest na podstawie przepisów ustawy z 2003 r. Tym samym należy przyjąć, że zwolnienie dotyczy także grup producentów owoców i warzyw (a nie tylko grup producentów rolnych), a inna interpretacja jest niezgodna z konstytucją, gdyż zakłada nierówne traktowanie podatkowe tych samych podmiotów.

Stawkę można wynegocjować

Warto pamiętać, że rada gminy może różnicować wysokość stawek podatku od nieruchomości dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, rodzaj prowadzonej działalności, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntu. Biorąc pod uwagę to, że grupy producenckie tworzą miejsca pracy w gminie i wpływają na wzrost wpływów z innych podatków, grupa może wpłynąć na decyzję polityczną rady gminy o obniżeniu stawek podatku np. dla budynków sortowniczych czy przechowalniczych.

Należy jednak pamiętać, że obniżenie stawek jest kwestią polityki gminy i wymaga podjęcia uchwały. Inicjatywę uchwałodawczą ma wiele podmiotów, lecz w każdej gminie są one zdefiniowane inaczej (mogą to być radni gminy, określona liczba jej mieszkańców, wójt). Niezależnie od tego, kto będzie wnosił pod głosowanie projekt uchwały, należy przygotować uzasadnienie ekonomiczne i finansowe takiego projektu. W tym uzasadnieniu należy wykazać, jakie będą korzyści społeczne obniżenia stawek podatku od nieruchomości.

Niedostateczna kapitalizacja

Niedostateczna kapitalizacja związana jest z finansowaniem działalności grupy. Przepisy o niedostatecznej kapitalizacji – jakkolwiek skomplikowane – można sprowadzić do ogólnej formuły, w myśl której odsetki od pożyczki udzielonej przez kwalifikowanego udziałowca nie są kosztem uzyskania przychodu dla grupy producenckiej.

Przepisy o niedostatecznej kapitalizacji mówią, że zakaz ukosztowienia odsetek stosuje się w sytuacji, gdy zadłużenie pożyczkobiorcy (grupy producenckiej) względem pożyczkodawcy (wspólnika) posiadającego co najmniej 25 proc. udziału w pożyczkobiorcy przekracza trzykrotność kapitału zakładowego pożyczkobiorcy.

Przykład

ILE ODSETEK JEST KOSZTEM

Wspólnik spółki Polskie Jabłko Sp. z o.o. posiadający w niej 30 proc. udziałów, udzielił spółce pożyczki w kwocie 1 000 000 zł. Od tej kwoty zostały naliczone odsetki w kwocie 100 000 zł, które mają być spłacone 2 maja 2013 r. Polskie Jabłko posiada kapitał zakładowy wynoszący 10 000 zł.

W przedmiotowym stanie faktycznym, trzykrotność kapitału zakładowego wynosi więc 30 000 zł. Do zadłużenia kalkulowanego na dzień spłaty odsetek nie uwzględnia się kwot spłacanych. Tak więc zadłużenie na dzień spłaty będzie wynosić 1 000 000 zł (kapitał pożyczki). Biorąc pod uwagę, że trzykrotność kapitału zakładowego do zadłużenia pozostaje w proporcji 3/10, tylko 30 proc. odsetek będzie kosztem uzyskania przychodu.

Uogólniając te przepisy na działalność gospodarczą grup producenckich, należy zauważyć, że niedostateczna kapitalizacja może wystąpić w tych grupach, w których istnieją wspólnicy posiadający więcej niż 25 proc. kapitału.

W takiej sytuacji należy rozważyć inny sposób finansowania grupy lub skorzystać z wielu innych alternatywnych metod uniknięcia reżimu niedostatecznej kapitalizacji. Tym bardziej, że przepisy te są niejasne i budzą wiele wątpliwości (np. czy do zadłużenia powinno się uwzględniać również należności handlowe czy tylko pożyczkowe).

Autorzy są doradcami podatkowymi, partnerami w A&RT Rynkowska, Kosieradzki, Piekarz S.K.A.