Członkowie zarządu (zarówno w spółkach prywatnych jak i komunalnych) ponoszą szeroką odpowiedzialność za nienależyte wykonywanie powierzonych zadań nie tylko wobec wierzycieli spółki, ale i wobec niej samej.

Dlatego też w interesie osób, które pełniły swoje funkcje w spółce kapitałowej a następnie ich mandat wygasł np. na skutek odwołania lub rezygnacji, leży, aby fakt ten zgłosić w Krajowym Rejestrze Sądowym w celu uaktualnienia wpisów dokonanych w tym rejestrze.

Co prawda wpis do KRS samego faktu powołania do składu zarządu, oraz zgłoszenie zmiany w składzie tego organu ma charakter jedynie deklaratoryjny, jednakże z punktu widzenia wierzycieli może mieć on doniosłe znaczenie praktyczne.

Wierzyciele bowiem, w sytuacji gdy egzekucja ich należności na podstawie tytułu wykonawczego okaże się bezskuteczna, dysponują prawną możliwością dochodzenia swoich roszczeń od członków zarządu, którzy pełnili swoje funkcje w spółce w czasie, kiedy istniało zobowiązanie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 299 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0878F97C9B855869DA1A3F9BAD45E3AB?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link], członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki z o.o., jeżeli egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna.

[ramka][b]Przykład[/b]

Janusz Z. wspólnie z Alicją J. i Zbigniewem A. pełnił funkcję członka zarządu spółki z o.o. (zarząd trzyosobowy) w okresie od 1 marca 2007 do 15 kwietnia 2009 r. 15 kwietnia 2009 r.

Janusz Z. skutecznie złożył rezygnację z funkcji członka zarządu spółki. Zgromadzenie wspólników powołało w jego miejsce nowego członka zarządu w osobie Janiny K.

Jednakże zarząd w nowym składzie, mimo ciążącego na nim obowiązku aktualizacji danych spółki w KRS w zakresie składu osobowego jej zarządu, nie zgłosił zmian istniejących w rejestrze. Dwaj członkowie zarządu Alicja J. i Zbigniew A. 24 kwietnia 2009 r. zaciągnęli zobowiązanie w imieniu spółki.

Zgodnie z nim spółka zobowiązana była uiścić na rzecz Wojciecha O. kwotę 200 tys. zł, czego jednak nie uczyniła. Wojciech O. wytoczył powództwo o zapłatę wskazanej wyżej kwoty, a następnie, dysponując tytułem wykonawczym, skierował sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego, które w konsekwencji okazało się bezskuteczne.

Wobec tego wierzyciel wystąpił na drogę postępowania sądowego przeciwko członkom zarządu, wytaczając powództwo Januszowi Z. (jako dalej widniejącemu w KRS członkowi zarządu), Alicji J. i Zbigniewowi A.[/ramka]

W praktyce sytuacje, kiedy wierzyciel występuje z wezwaniem do zapłaty do byłego członka zarządu spółki, który nadal widnieje w KRS, nie należą do rzadkości

[srodtytul]Trzeba udowodnić rezygnację[/srodtytul]

W przedstawionym przykładzie Janusz Z. został narażony wskutek niezgłoszenia faktu jego rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu do KRS na niepotrzebne dolegliwości związane z kierowaniem do niego wezwań do zapłaty lub wytoczeniem przeciwko niemu powództwa na podstawie art. 299 § 1 k.s.h.

Najczęściej bowiem wierzyciele kierują się właśnie danymi zamieszczonymi w KRS i przyjmują, że wpisy zamieszczone w rejestrze są prawdziwe.

Nie oznacza to oczywiście, że były członek zarządu poniesie odpowiedzialność. Uwolni się od niej, wykazując wierzycielowi w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty lub sądowi w odpowiedzi na pozew, że skutecznie złożył rezygnację z pełnienia funkcji członka zarządu tej spółki (prezentując tym samym stosowne dokumenty świadczące o złożonym oświadczeniu o rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu i dacie otrzymania tego oświadczenia przez spółkę), zanim spółka zaciągnęła zobowiązanie opiewające na dochodzoną kwotę należności.

[srodtytul]Sąd może spółkę zdyscyplinować...[/srodtytul]

W przedstawionym przykładzie były członek zarządu nie jest bezradny wobec bezczynności zarządu spółki i może doprowadzić do wykreślenia wpisu dotyczącego jego osoby z KRS. Przede wszystkim powinien wystąpić z monitem do spółki (zarządu), aby sama zgłosiła zmiany w widniejących tam wpisach.

Jeżeli takie działania nie przyniosą skutku i zarząd nie zgłosi do KRS faktu zmiany składu osobowego tego organu, były członek zarządu, którego wpis nadal widnieje w KRS, powinien dokumenty świadczące o skutecznym złożeniu rezygnacji wraz ze stosownym wnioskiem przedłożyć sądowi rejestrowemu właściwemu dla spółki.

Zgodnie z brzmieniem art. 24 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=13236AD57277FD09B1F1454F593F5622?id=238358]ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym[/link] w razie stwierdzenia, że wniosek o wpis do rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy siedmiodniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu postępowania cywilnego[/link] o egzekucji świadczeń niepieniężnych. W razie niewykonania obowiązków w tym terminie sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych. Taka grzywna może być przez sąd rejestrowy ponawiana (ust. 2 powyższego przepisu).

Sąd rejestrowy, dysponując wiedzą o wygaśnięciu mandatu członka zarządu, będzie więc mógł wezwać zarząd spółki do zgłoszenia zmiany istniejących wpisów.

[srodtytul]...lub zadziałać z urzędu[/srodtytul]

Co jednak, gdy mimo grzywny nakładanej przez sąd rejestrowy zarząd nadal nie zgłosi zmian? W takiej sytuacji sąd rejestrowy ma prawo wykreślić ten wpis z urzędu (art. 24 ust. 3 ustawy o KRS).

Co więcej, zgodnie z ust. 4 cytowanego przepisu, w szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd rejestrowy może dokonać z urzędu wpisu danych odpowiadających rzeczywistemu stanowi rzeczy, jeśli dokumenty stanowiące podstawę wpisu znajdują się w aktach rejestrowych, a dane te są istotne.

Tak więc wniosek byłego członka zarządu zawierający informacje dotyczące skutecznego złożenia rezygnacji z pełnienia funkcji w zarządzie spółki wraz z załączonymi dokumentami będzie stanowił impuls dla sądu do zainicjowania postępowania przymuszającego, opisanego w art. 24 ustawy o KRS.

[srodtytul]Z roszczeniem do zarządu[/srodtytul]

Warto także podkreślić, że jeżeli były członek zarządu, którego wygaśnięcie mandatu nie zostało zgłoszone do KRS przez zarząd spółki, poniósł szkodę w związku z niezgłoszeniem tego faktu do KRS, to ma prawo żądać jej naprawienia.

Z takim roszczeniem musi wystąpić przeciwko osobom odpowiedzialnym za powstanie szkody – a więc członkom zarządu spółki, którzy nie dopełnili ciążącego na nich obowiązku aktualizacji wpisów dotyczących składu osobowego organów spółki w KRS.

Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym podmiot wpisany do rejestru ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do rejestru nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na jego wniosek, a także niezgłoszeniem danych podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru w ustawowym terminie, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Z kolei ust. 2 tego przepisu stanowi, że jeżeli do rejestru wpisana jest osobowa spółka handlowa, odpowiedzialność tę ponoszą solidarnie ze spółką osoby odpowiadające za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.

[i]Remigiusz Ciosek jest aplikantem radcowskim w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Kielcach, głównym specjalistą ds. obsługi prawnej w dużej spółce akcyjnej branży energetycznej

Mirosław Poremba jest aplikantem radcowskim w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Opolu, konsultantem kancelarii prawniczej w Częstochowie, ekspertem firm szkoleniowych[/i]