Przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] przewidują możliwość zawarcia umowy o pracę na zastępstwo, jeśli konieczne jest zastąpienie pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Umowa na zastępstwo jest rodzajem umowy o pracę na czas określony.
Co do zasady może być wypowiedziana z zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia wynoszącego trzy dni robocze. Uprawnienie to przysługuje zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi i może zostać zrealizowane, nawet jeśli umowa o pracę nie zawiera odpowiedniej klauzuli w tym zakresie. Umowa na zastępstwo, podobnie jak każda inna umowa o pracę, może zostać rozwiązana za porozumieniem stron bądź bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Zatrudnienie kobiety w ciąży na podstawie umowy o pracę na zastępstwo jest dozwolone, jednakże należy pamiętać, że zgodnie z art. 176 k.p. zabronione jest zatrudnianie kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Ponadto kobiety w ciąży objęte są szczególną ochroną w przepisach prawa pracy i ochrona ta dotyczy także zatrudnienia w ramach umowy o pracę na zastępstwo.
[b]Możliwość rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę na zastępstwo zawartej z kobietą w ciąży za wypowiedzeniem bądź rozwiązanie bez wypowiedzenia jest znacząco ograniczona w przepisach kodeksu pracy. Rozwiązanie za wypowiedzeniem może mieć miejsce jedynie w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. [/b]
Jeśli w zakładzie pracy działa organizacja związkowa, która reprezentuje pracownicę w ciąży, pracodawca zobowiązany jest ustalić z nią termin rozwiązania umowy o pracę. Należy mieć na uwadze, że zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego likwidacja musi mieć charakter całkowitej likwidacji pracodawcy. Zatem częściowa likwidacja nie uzasadnia zwolnienia z pracy kobiety w ciąży.
W odniesieniu do kobiety w ciąży istnieje możliwość rozwiązania umowy na zastępstwo bez wypowiedzenia, jedynie jeśli wypowiedzenie następuje z winy pracownicy, a zakładowa organizacja związkowa (o ile jest w zakładzie pracy) wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
Umowa o pracę na zastępstwo, o ile nie zostanie wcześniej rozwiązana, z zachowaniem omówionych wyżej warunków, ulega rozwiązaniu po upływie okresu usprawiedliwionej nieobecności w pracy zastępowanego pracownika (tj. okresu, na jaki umowa ta została zawarta).
W odniesieniu do umowy na zastępstwo zawartej z kobietą w ciąży nie mają zastosowania przepisy przewidujące automatyczne przedłużenie do dnia porodu okresu obowiązywania umowy terminowej, która ulegałaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży.
Kodeks pracy nakłada także na pracodawcę zakaz zatrudniania pracownicy w ciąży (w tym pracującej na zastępstwo) w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej (określonej zgodnie z art. 151[sup]7[/sup] § 1 k.p.).
[ramka][b]Zakaz delegacji[/b]
Pracodawca nie może delegować pracownicy w ciąży poza jej stałe miejsce pracy ani zatrudniać jej w systemie przerywanego czasu pracy bez uzyskania zgody pracownicy.[/ramka]
[i]Autor jest aplikantem radcowskim w kancelarii Schönherr Pietrzak Siekierzyński Bogen sp.k.[/i]
